Меҳнат ҳуқуқининг предмети одамларнинг моддий

томониданҳамкўрибчиқилади.Ходиммеҳнатнизосиниҳалқилиш учунўзхоҳишигакўра,
меҳнатнизоларикомиссиясигаёкибевоситасудгамурожаатэтишгаҳақлидир.Меҳнатнинг
шартларинибелгилаш масалаларигадоиряккамеҳнатнизоларибашартиходимгаянги
меҳнатшартларинибелгилаш ёкимавжудшартларниўзгартиришгадоирмеҳнатнизолари
иш берувчиватегишликасабауюшмасиорганиёкиходимларнингбошқавакилликоргани
томонидан ҳал қилинади. Меҳнат тўғрисидаги қонунларнинг ва бошқа норматив
ҳужжатларнингқоидаларини,шунингдекянгимеҳнатшартларинибелгилаш ёкимавжуд

---

шартларни ўзгартириш тўғрисидаги меҳнат шартномаси мажбуриятларини қўлланиш
масалаларига доир меҳнатнизолари ходимнингтанлашига мувофиқ меҳнатнизолари
комиссиясидаёкисуддакўрилади.Меҳнаткодексининг280-
моддаси)
.Меҳнатнизолари
юзасиданаризабиланмурожаатқилиш ҳуқуқинизоникўрувчиоргантуригақарабтурлича
ҳал этилган.Масалан,меҳнат низолари комиссиясига ва бўйсуниш тартибида юқори
турувчиоргангааризабиланмурожаатқилишҳуқуқифақатходимларгагинаберилганбўлиб,
бошқа шахсларга бундай ҳуқуқ берилмаган.Аммо,улар меҳнатнизолари комиссияси
қарориустиданбелгилангантартибдасудгашикоятберишгаҳақлисаналадилар.
Низо ҳал этилишини сўраб судга мурожаат қилиш ҳуқуқ,аксинча,кенг доирадаги
субъектларгаберилганбўлиб,бунданмақсадходим ёкииш берувчинингбузилганмеҳнат
ҳуқуқларимаксималдаражадаҳимояэтилишинитаъминланишиданиборатдир.
48.Mehnatni
zol
ar
ikomi
ssi
yasivaundani
zol
arni
ngko`
ri
bhalet
i
l
i
shi
.
Меҳнаткодексиданазардатутилганмеҳнатнизоларнинимеҳнатнизоларикомиссиясида
кўриш орқалиҳалэтиш меҳанизмиайнаниш берувчиваходимларвакилликорганлари
ўртасидаги ўзаро ижтимоий шерикчиликка асосланади ҳамда юзага келган ихтилофни
бевоситакорхонанингўзида,вақтвамаблағтежалгани ҳолдатезҳал этиш имконини
беради.Жамоашартномасида,шунингдекжамоашартномаси тузилмаган ҳоллардаиш
берувчивакасабауюшмасиқўмитасиёкиходимларнингбошқавакилликорганиўртасидаги
келишувдамеҳнатнизолари комиссияларини тузиш назардатутилиши мумкин.Меҳнат
низоларикомиссиясимеҳнатнизоларинибевоситакорхонаёкиташкилотнингўзидаиш
берувчиваходимларвакиллик438органиўзарокелишиувийўлибиланҳалэтувчиорган
бўлиб,низолашаётган тарафларни қонун асосида ўзаро муросага келтириш орқали
зиддиятнибартараф қилишгаинтилади.Меҳнатнизоларикомиссияларииш берувчива
касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнингбошқа вакиллик органи томонидан тенг
сондагивакилларданибораттаркибдатузилади.Комиссиягакасабауюшмасиқўмитасиёки
ходимларнингбошқавакилликорганиданажратилганаъзолартегишлиорганнингқарори
билан,иш берувчинингвакилиэса,корхонараҳбаринингбуйруғибилантасдиқланадилар.
Меҳнатнизоларикомиссинингсонтаркибиваваколатмуддатижамоашартномасида,агар

---

утузилмаганбўлса,ишберувчивакасабауюшмасиқўмитасиёкиходимларбошқавакиллик
органинингкелишувигабиноанбелгиланади.КўпҳоллардаМеҳнатнизоларикомиссияси
тўғрисидаги Низом жамоа шартномасига илова қилинади ва ушбу низомда унинг
ваколатлари,низоникўрибҳалэтиш тартибивабошқамасалаларбелгилабқўйилади.
Меҳнатнизоларикомиссиясияккамеҳнатнизолариникўрибҳалқилишимумкин.Айрим
тоифадагиходимларнингмеҳнатнизоларикомиссиядакўрибчиқилишимумкинэмасва
бундайҳолларданизоваколатлиорган(
мансабдоршахс)томониданбўйсуниш тартибида