Melioratsiya

Kanal va kollektorlardagi o‘simlikIarni o‘ruvchi mashinalarning 
__________________ asosiy ko‘rsatkichlari 
________ ________
Mashinalar
Qamrash
oralig‘i,
m
Kanal 
chuqur- 
Hgi, m
Q u w a ti,
kVt
Yurish
tezligi,
km/soat
Qirqish
tezligi,
m/s
Ish
unumdor­
ligi,
ga/ssh.k
K o‘p rotorli
2 ,0 -2 ,5
1 ,5 -2 ,0
14,7-55,0
1,3 -8 ,0
4 0  gacha
6 ,0 -1 2
Bir rotorli
1,5 -1 ,8
1,2
3 6 ,8 -
44,1
1 ,6 -2 ,9
30 gacha
0 ,7 -2 ,0
Segm entli
1,5 -2 ,1
1 ,5 -2 ,2
4 ,5 -1 1 ,0
0 ,9 -9 ,0
-
-
5.7. Kanal, kollektor va suv havzvalarini saqlash va ta’mirlash 
mashinalaridan foydalanish va ularni rivojlantirish yo‘llari
Kanal  va  kollektorlarni  tozalashda  ish  unumdorligi  past  va 
energiya  va  metall  ko'rsatkichlari  yuqori  boMgan  bir  cho‘michli 
ekskavatorlarni  qoMlash  maqsadga  muvofiq  boMmasada,  ulami  notekis, 
noqulay  rel’efli  joylarda  qurilgan  kanal  va  kollektorlarni  tozalashda 
ishlatish  yaxshi  natija  beradi.  Ish  unumdorligi  past  boMsada,  havoning 
haroratiga  bardosh  beradigan  hamda  sifatli  tozalashni  amalga  oshirish 
maqsa-dida draglayn ekskavatorlaridan foydalanish.
Tekis joylarda  qurilgan  kanal  va  kollektorlarni  tozalashda esa  faol 
ish  jihoziga  (ko‘p  cho‘michli,  rotorli  yoki  frezali)  ega  boMganlarini 
qoMlash maqsadga muvofiq boMadi.
Mashinalarning  konstruksiyalarini  takomillashtirish  va  yangi 
konstrksiyasini  yaratish  hisobiga  ularni  ish  unumdorligi  va  o ‘tuv- 
chanligini  oshirish,  turli  xil  ish  jihozlar  bilan  ishlashini  ta ’minlash 
mumkin.  Bunda  shuni  nazarda tutish  lozimki,  tozalanadigan  kanal  yoki 
kollektor  oMchamlari  ish  jihozi  oMchamlari  bilan  mos  tushishini 
ta’minlash zarur.
Kanal  va  kollektorlar  tozalashda  ularni  oMchamlarini  (otkosi, 
chuqurligi,  tubining  eni  va  nishabligini)  loyiha  ko‘rsatkichlaridagidek 
saqlash maqsadida mashinani ishlashini avtomatlashtirish lozim.
Magistral 
kanal 
va 
kollektorlarni 
tozalashda 
qadamlovchi 
ekskavatorlardan foydalanish yuqori samara beradi.
Shuningdek  oMchamlari  (chuqurligi  3-5.m ,  tubining  eni  8-40  m) 
katta  boMgan  kanal  va  kollektorlarni  hamda  daryo  va  suv  omborlarini 
tozalashda  loyqa  suvli  nasoslar  (zemlesos)  yoki  loyqa  suvni  so‘rib
86

---

otuvchi  (zemsnaryad)  mashinalardan  foydalanish  maqsadga  muvofiq 
bo‘ladi.
Kanal  va  ayniqsa  kollektorlarda  o ‘sadigan  qamishlarni  sanoatda 
ishlatish  maqsadida,  ularni  o ‘rib  oluvchi  mashinaiarni  yaratish  va 
takomillashtirish zarur.
Qamish  va  boshqa  poyasi  yo‘g‘on  o'simliklarni  o ‘rib  olgandan 
so'ng  kanal  yoki  koilektordagi  eho'kindmi  tozalash  maqsadga 
muvoftqdir,
Ekologiyani  buzuvchi,  kanal  va  kollektorlardagi  o ‘sirnlikiami  (o4t 
va  qamish)  yondirib,  knydiruvchi  mashinalardan  foydalanishga  y o i  
qo‘ymaslik kerak.
87

---