Mektepke shekemgi jastaǵı balalardıń aqiliy tárbiyası Reje

Aqılıy tárbiya hám bilim beriwdiń mazmunı hám usılları
Aqil keń mánide seziw hám qabil etiwden baslap ta oylaw hám qiyaldi óz ishine alatuǵin biliw protsessleri jiyindisi.
Aqiliy xizmet diqqattiń bárqulla belgili maqsetke qaratilǵan boliwin talap etedi. Kisiniń aqili oniń tiykarǵi xizmetinde erisken tabisi ózgesheligi menen belgilenedi (misali, úlkenlerde miynet xizmeti, balalarda oyin, oqiw xizmeti).
Mektepke shekemgi tárbiya jasindaǵi balalardi aqiliy tárbiyalaw balalardiń xizmet pikirlew xizmetin rawajlantiriwǵa úlkenlerdiń málim maqset menen tásir etiwi. Ol balalarǵa dógerek-átiraptaǵi álem haqqinda bilimler beriwdi, olardi sistemalastiriwdi, balalarda biliwge qiziǵiw oyatiwdi, aqiliy kónikpe hám epliliklerdi payda etiwdi, biliw qábiletlerin rawajlantiriwdi óz ishine aladi.
Balalardi mektepke tayarlawda aqiliy tárbiyaniń roli ayriqsha úlken. Bilimler zapasin iyellew, aqiliy xizmetti hám ózbetinshelikti, aqiliy kónikpe hám epliliklerdi payda etiw tabisli oqiw hám bolajaq xizmetti tayarlaniwdiń zárúr shárti.
Balalardiń 6 jastan baslap mektepte oqiwǵa ótiwi múnásibeti menen olardi mektep tálimine tayarlaw ushin aqiliy rawajlaniwi jeterli dárejede boliwin támiyinlew tárbiyashilardiń juwapkerligin jánede asiradi. Aqiliy kamalat-bul jastin ósip, tájiriybeniń bayip bariwi múnásibeti menen tárbiyaliq jumislar tásirinde balaniń aqiliy xizmetinde júz beretuǵin muǵdar hám sapa ózgerisleriniń jiyindisi. Mektepke shekemgi tárbiya jasinda bilim tez pát menen bayip baradi, til qáliplesedi, biliw protsessleri rawajlanadi, bala eń ápiwayi menen bayip baradi, til qaliplesedi, biliw protsessleri rawajlanadi, bala eń ápiwayi xizmet usillarin iyellep aladi. Mektepke shekemgi tárbiya jasindaǵi balalardiń aqiliy rawajlaniwin támiyinlew olardiń keleshektegi pútin xizmeti ushin úlken áhmiyetke iye boladi.
Bala social ortaliq tásirinde aqiliy tárepinen rawajlanip baradi. Dógerek-átiraptaǵi kisilerm enen qarim-qatnas qiliw protsessinde ol tildi hám ol menen birge payda bolǵan túsinikler sistemasin ózlestiredi. Nátiyjede mektepke shekemgi tárbiya jasinda bala tilin sonshelli iyellep aladi, onda qarim-qatnas qurali sipatinda erkin paydalana alatuǵin bolip qaladi.
Aqiliy rawajlaniw xizmetiniń keńliginde waqiyalardi hár qiyli baylanislarda, múnásibetlerde kóre biliw, uliwmalastiriw qábiletinde payda boladi.
Mektepke shekemgi tárbiya protsessindegi balalardiń aqiliy xizmet protsessinde, dáslep qarim-qatnasda boliw nárseler menen orinlanatuǵin xizmet nátiyjesinde, keyin oqiw, miynet, nátiyjeli xizmetler (súwret siziw, ilay hám plastilinnen buyimlar jasaw, applikatsiya, quriw-jasaw) protsessinde ámelge asirip bariladi. Balaniń aqiliy rawajlaniwǵa tálim hám tárbiya nátiyjelirek tásir etedi. Házirgi zaman pedagogika páni bilimler sistemasin ózlestirip aliw, olardi jamǵariw, dóretiwshilik oylawdi rawajlandiriw hámde jańa bilimler payda kiliw ushin zárúr bolǵan biliw xizmeti usillarin iyellep ayliwi aqiliy rawajlaniwdiń tiykarǵi kórsetkishleri dep esaplaydi.
Mektepke shekemgi tárbiya jasindaǵi balalarǵa aqiliy tárbiya beriwdi tuwri shólkemlestiriw ushin olardiń aqiliy rawajlaniwi nizamliqlari hám múmkinshiliklerin biliw kerek. Aqiliy tárbiyaniń waziypasi oniń mazmuni, metodi hám shólkemlestriwge qarap belgilenedi. Pedagogika hám psixologiya páni aqiliy tárbiya beriw waziypalardi nátiyjeli sheshiw (bir tárepten, balaniń múmkinshiliklerinen ónimli paydalaniw. Ekinshi tárepten, bala organizminiń uliwma sharshawina sebep boliwi múmkin bolǵan artiqsha nagruzka bolmasliǵi) jollarin tabiw ushin mektepke shekemgi tárbiya jasindaǵi balalardiń aqiliy rawajlaniwi nizamliqlari hám múmkinshiliklerin úyreniw menen shuǵillanadi .
Alimlar aqiliy rawajlaniw hám aqiliy tárbiyaǵa tán kópshilik máselelerdi izertlemekte, bul mektepke shekemgi tárbiya jasindaǵi balalar aqiliy tárbiyasiniń tiykari bolǵan sensor tárbiyaniń mazmuni hám metodin islep shiǵiw ushin tiyis, balalardiń kórgizbeli- obrazli hám túsinikleri- logikaliq oylawdi qáliplestiriw izertlenmekte, olardiń biliw qábiletlerin qáliplestiriwdiń ózine tán tárepleri aniqlanmaqta.