Международный научно-образовательный электронный журнал

 
МЕСТО И РОЛЬ КУЛЬТУРЫ И ИСКУССТВА В РАЗВИТИИ 
ОБНОВЛЯЮЩЕГОСЯ УЗБЕКИСТАНА 
Аннотация:
В данной статье рассматривается роль культуры и искусства в 
развитии Узбекистана. Предстоит подробное обсуждение приоритетов развития 
культуры и искусства, одного из важных столпов развития, препятствий и 
проблем, которые предстоит преодолеть. 
Ключевые слова:
национальность, культура, молодежь, развитие, управление, 
направление. 
Inson paydo bо‘libdiki, u hamisha о‘z taqdirini millat, Vatan va xalq taqdiri bilan 
bog‘laydi. Inson yashash va yaratish uchun tug‘iladi. Har bir inson zimmasiga о‘zi 
yashab turgan jamiyatning tashvishiga sherik bо‘lishdek ulug‘ mas’uliyat yuklangan. 
Ayni paytda biz uni qanday bajarmoqdamiz?.. Davlat rahbarining tashabbuslari bilan 
amalga oshirilayotgan shiddatli islohotlar mohiyatini hammamiz ham anglab 
yetmoqdamizmi? Yangilanayotgan О‘zbekiston siyosiy jamiyatida bizning о‘rnimiz 
qayerda va qanday? Bu savollar kо‘pchilikni о‘ylantirishi tabiiy, albatta. Keyingi tо‘rt 
yil О‘zbekistonni, qolaversa, о‘zbek xalqini ham dunyoga qayta tanitdi. Buni dunyo 
hamjamiyati e’tirof etib, mamlakatimiz kelajagiga katta ishonch bildirilmoqda. 
Prezidentimiz 
millatning 
dunyoqarashini 
tubdan 
yangilash, 
mamlakatimiz 
taraqqiyotiga muhim hissa qо‘sha oladigan yangi barkamol avlodni tarbiyalash, 
maktabgacha ta’lim, maktab va oliy ta’limni tо‘liq isloh qilish orqali ilm-ma’rifatli, 
yuksak madaniyatli millat bilan yangi uchinchi Renessans g‘oyasini ilgari surmoqda. 
О‘zbekistonda yangi Uyg‘onish davri, ya’ni uchinchi Renessans poydevorini yaratish 
asosiy maqsad qilinib olinayotgan bir paytda bunday yuksak chо‘qqilarni zabt etish 
uchun milliy madaniyatning strategik ahamiyatga ega ekaniga ham alohida e’tibor 
qaratish barcha davlat boshqaruv organlari, shuningdek, mahalliy hokimliklar, 

---

832 
tashkilot va idoralar mutasaddilarining kundalik vazifalariga aylanmog‘i lozim. 
Sо‘nggi tо‘rt yil mobaynida madaniyat va san’at sohasi о‘zining tiklanish, taraqqiyot 
va yuksalish davrini boshdan kechirmoqda, desak mubolag‘a bо‘lmasligini tahliliy 
natijalar, soha taraqqiyotiga doir huquqiy-normativ baza yaratilganligini namoyon etib 
turibdi. 
О‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2020 yil 29 
dekabrdagi Murojaatnomasi madaniyat va san’at namoyondalari tomonidan katta 
hurmat va yuksak ehtirom bilan kutib olindi. 
Hayot oldimizga yana qancha sinov va muammolarni qо‘yishi mumkin va biz har 
qanday holatga tayyor turishimiz, qanchalik qiyin va murakkab bо‘lmasin, oldinga, 
faqat oldinga qarab boramiz. Va biz bunga har tomonlama qodirmiz. Chunki bugungi 
xalqimiz – kechagi xalq emas. Bugungi О‘zbekiston ham – kechagi О‘zbekiston emas. 
Uchinchi Renessans poydevorini yaratishdek ezgu maqsad yо‘lida buyuk xalq harakati 
tobora kengayib bormoqda. Bunday qudratli safda bо‘lishning о‘zi katta baxt, katta 
sharafdir, – deb ta’kidlaydi muhtaram Prezidentimiz Murojaatnomada. 
Madaniyat xodimlari ham Yangi О‘zbekistonni barpo etilishida yuksak 
chо‘qqilarni zabt etish uchun davlatimiz rahbari tomonidan kо‘rsatilayotgan 
g‘amxо‘rlikka javoban xalqimiz, ayniqsa, yoshlarimizning ma’naviy ruhiy faolligini 
oshirish, ularning kayfiyatini kо‘tarish maqsadida fidoiylik kо‘rsatib mehnat qilishga 
shay bо‘lib turishibdi. Murojaatnomada xalqimizning madaniy-ma’rifiy hayotini 
yuksaltirish masalalariga alohida e’tibor qaratilib, madaniyat va san’at muassasalari 
faoliyatini jonlantirish, ularning moddiy-texnik bazasini mustahkamlashga byudjetdan 
420 milliard sо‘m yо‘naltiriladi. Jumladan, hududlarda 22 ta teatr va madaniyat obyekti 
qurilishi va rekonstruksiya qilinishi ta’kidlandi. Mana shu о‘rinda men bir narsani 
alohida ta’kidlamoqchi edim, avvallari rahbarlarning ma’ruzalarida madaniyat 
sohasida aniq bir gap aytilmasdi. Umumiy fikrlar bildirilardi. Sо‘ngi tо‘rt yil 
mobaynida madaniyat va san’at sohasini taraqqiy ettirish maqsadida 40 dan ortiq 
farmon va qarorlar qabul qilindi. Murojaatnomada Toshkent shahrining markazida 
Milliy akademik drama teatri, yangi san’at muzeyi, zamonaviy kutubxona hamda 
Alisher Navoiy nomidagi xalqaro ijod maktabidan iborat madaniyat va ma’rifat 

---

833 
majmuasini barpo etilishi aytilganda 40 yildan ortiq vaqt mobaynida shu sohada ishlab 
kelayotgan madaniyat xodimi sifatida shu kunlarga yetganimizga shukronalar aytdim. 
Eskini yamasang, esing ketadi deb, bejiz aytmagan dono xalqimiz. Bunday 
deyishimning boisi Milliy akademik drama teatr binosi asli kinoteatr bо‘lgan, juda 
kо‘p marotaba ta’mirlandi, juda kо‘p mablag‘ sarflandi, ammo, eski kinoteatr binosi, 
haqiqiy teatr binosi bо‘lolmadi. 
Qayta-qayta ta’mirlanaverib eski bino ham, aktyorlarimiz ham charchadi. Mana 
endi davlatimiz rahbari tashabbusi bilan Akademik teatr binosi yangidan barpo etiladi. 
San’atkorlarimizning uzoq yillik orzulari ushaladi. 
“Biz О‘zbekistonning yangi qiyofasini yaratishga kirishgan ekanmiz, buni, avvalo 
milliy madaniyatimizni rivojlantirishdan boshlashimiz lozim. Shu ma’noda, madaniyat 
– bu xalqimiz, jamiyatimiz qiyofasidir. Xulosa shuki, xalqimizning rivojlanish 
darajasi, avvalo, milliy madaniyatimizga qarab baholanadi”, − deb uqtiradi davlatimiz 
rahbari. Prezidentimizning ushbu da’vati barchamizga ulkan mas’uliyat yuklaydi. 
Darvoqe, yangi О‘zbekiston ravnaqi uchun yangicha dunyoqarash bilan yanada 
g‘ayrat-shijoat kо‘rsatib ishlash vaqti keldi. 
Milliy madaniyatimiz va san’atimizni rivojlantirish maqsadida istiqlol yillarida 
amalga oshirilgan ishlarning mazmun-mohiyatini tanqidiy tahlil qilish, chuqur 
о‘rganish va shu asosda boshqaruv tizimini qayta shakllantirish va takomillashtirish, 
bunda madaniyat va san’atning jamiyat siyosiy hayotida namoyon bо‘lishi hamda 
xalqimiz turmush tarzida tutgan ulkan rolidan oqilona foydalanish kabi о‘ta muhim 
jihatlarga alohida e’tibor qaratish lozimligi kun tartibining asosiy masalasi sifatida 
kо‘rib chiqildi. 
Millat yuksalishining muhim ustunlaridan biri bо‘lgan madaniyat sohasini 
tubdan isloh qilish “Madaniyat va sport sohasida boshqaruv tizimini yanada 
takomillashtirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” Prezident Sh.Mirziyoyev tomonidan 
2017-yil 15-fevralda imzolangan Farmondan boshlandi, desak mubolag‘a bо‘lmaydi. 
О‘tgan davrdagi hayotiy tajriba shuni kо‘rsatdiki, bitta vazirlikda madaniyat va sport 
sohalarining kо‘p qirrali va murakkab jihatlarini tо‘liq о‘rganilmasdan 

---

834 
birlashtirilganligi madaniyat va san’at sohasining yirik yо‘nalishlari bо‘lgan teatrlar, 
muzeylar, bolalar musiqa va san’at maktablari, mumtoz musiqa, madaniyat markazlari, 
muzeylar, madaniyat va istirohat bog‘lari va xalq ijodiyoti san’ati turlarini 
ommalashtirish hamda ommaviy jismoniy tarbiyani keng miqyosda rivojlantirish 
bо‘yicha belgilangan chora-tadbirlar ijrosi Madaniyat va sport ishlari vazirligi 
tomonidan mutasaddi organ sifatida tо‘liq amalga oshirilmadi. 
Yuzaga kelgan salbiy holatlarni bartaraf etish uchun vazirlik faoliyatini qayta 
qurib chiqish zarurati paydo bо‘ldi. Shunga kо‘ra davlatimiz rahbarining tashabbusi 
bilan Madaniyat va sport ishlari vazirligi tugatilib, Prezident Farmoniga muvofiq uning 
negizida О‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi va О‘zbekiston Respublikasi 
Jismoniy tarbiya va sport davlat qо‘mitasi tashkil etildi. Shuni alohida ta’kidlash joizki, 
mamlakat aholisining hayoti uchun juda zarur bо‘lgan ikkita keng kо‘lamli sohaning 
taraqqiy etishiga tо‘liq shart-sharoit yaratildi. Madaniyat va san’atning istiqbolini 
о‘ylab yuritilgan oqilona siyosat milliy madaniyatimizning kelgusi rivoji uchun muhim 
tarixiy ahamiyatga ega bо‘ldi. Shunday qilib, о‘zbek san’ati va sportini dunyo 
miqyosida yuksak natijalarga erishishi uchun zarur imkoniyatlar yaratildi. 
Tarixdan ma’lumki, biron-bir jamiyat о‘zining milliy-ma’naviy, axloqiy-ruhiy 
imkoniyatlarini odamlar ongida azaliy qadriyat sifatida shakllantirishda asosiy 
vositalardan biri bо‘lgan madaniyat va san’atni rivojlantirmay turib о‘z istiqbolini 
tasavvur etaolmaydi. Darvoqe, muhtaram Prezidentimiz 2017-yil 3-avgustda 
О‘zbekiston ijodkor ziyolilari vakillari bilan bо‘lgan uchrashuvda Mudofaa vaziri bilan 
Madaniyat vazirining vazifalarini qiyoslab о‘tgani bejiz emas, albatta. Bundan xulosa 
shuki, davlat mudofaasiz yashay olmaganidek, jamiyatning asosiy negizi hisoblangan 
madaniyat va san’atsiz ham tо‘laqonli mamlakat bо‘laolmaydi. Uchrashuvda 
madaniyatimiz va san’atimizning rivojlanish jarayonlari, bu borada ijobiy an’analar 
bilan birga, ayrim salbiy holatlar va ularning jamiyat hayotiga ta’sirini xolisona, 
tanqidiy baholab, yechimini kutayotgan dolzarb muammolar va ularni bartaraf etish 
yо‘llari haqida atroflicha fikr bildirdi. Ushbu yig‘ilishda Madaniyat vazirligi va tizim 
tashkilotlari faoliyati haqida juda о‘rinli tanqidiy fikrlar aytilib, milliy 

---

835 
madaniyatimizning kelgusi hayoti uchun zarur bо‘lgan juda muhim masalalar hal 
etildi. 
Jumladan, davlat rahbari tomonidan yetakchi ijodiy tashkilotlarning “dо‘stlar 
klublari”ni tashkil etish borasida ilgari surilgan tashabbusi asosida mamlakatimizdagi 
yirik korxona, bank va kompaniyalar homiy sifatida madaniyat va san’at 
muassasalariga biriktirib qо‘yildi. Shuningdek, О‘zbekiston xalq artistlari klubi 
faoliyatini yо‘lga qо‘yish va klub a’zolari muntazam yig‘ilib, yurtimiz va jahon san’ati 
olamida yuz berayotgan yangiliklar, ijodiy jarayonlarni о‘rganib chiqib, yosh 
iste’dodlarni izlab topish, ularni tarbiyalash, xalqaro tanlovlarda ishtirokini ta’minlash 
borasida yangi g‘oya va takliflarni ishlab chiqishi zarurligi ham kо‘rsatib о‘tildi. 
Uchrashuvda madaniyat va san’at muassasalarida ishlayotgan kadrlarning 50 foizdan 
ortig‘i oliy ma’lumotga ega emasligi jiddiy kamchiliklardan biri sifatida tanqid qilindi. 
Davlat rahbari Qо‘qon shahar musiqali drama teatriga tashrifi chog‘ida teatr 
jamoasidagi 53 nafar ijodiy xodimdan atigi 11 nafari oliy, qolgan 42 nafari о‘rta 
maxsus va о‘rta ma’lumotga ega ekanligini achinib gapirdi. Hali uchrashuvning 
ta’sirchan taassurotlarida yurganimizda matbuotda yig‘ilishda aytilgan muammo va 
kamchiliklarni bartaraf etish chora-tadbirlari tо‘g‘risidagi farmon va qarorlar chiqa 
boshladi. Vodiy viloyatlarida sohaga doir kadrlarga ehtiyoj muammosini bartaraf etish 
maqsadida uchrashuvdan ikki hafta о‘tar-о‘tmas 2017-yil 16-avgustda “О‘zbekiston 
davlat san’at va madaniyat institutining Farg‘ona mintaqaviy filialini tashkil etish 
tо‘g‘risida” Prezident qarorining imzolanishi mamlakatimiz madaniyati va san’ati 
tarixida alohida ahamiyatga ega bо‘ldi. 
2017-yil 16-oktabrda “О‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligi huzurida 
Madaniyat va san’atni rivojlantirish jamarmasini tashkil etish tо‘g’risida”, 2017-yil
18-oktabrda “О‘zbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligining moddiy-texnik 
bazasini mustahkamlash tо‘g‘risida”, 2018-yil 27-iyunda “О‘zbekiston davlat 
filarmoniyasi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” Prezident 
Farmonlari imzolandi. 2017-yil 3-avgustda ijodkor ziyolilar bilan bо‘lgan tarixiy 
uchrashuvda davlatimiz rahbari milliy estrada va mumtoz qо‘shiqchilik san’ati 

---

836 
yо‘nalishida mavjud bо‘lgan dolzarb muammolar xususida ham atroflicha fikr yuritib, 
“Biz xalqimizning noyob merosi bо‘lgan maqom san’atini nafaqat yurtimizda, balki 
butun dunyo bо‘ylab keng targ‘ib qilish, kerak bо‘lsa, xalqaro miqyosda maqom 
tanlovlarini tashkil etish ustida ishlashimiz kerak”, − deb aytgan sо‘zlari ijodkor ahlini 
tо‘lqinlantirib, ilhomlantirib yuborganlarini kо‘rib, ushbu tadbirga qatnashish baxtiga 
muyassar bо‘lgan sohaning bir vakili sifatida Prezidentimizning о‘zbek xalqining 
ma’naviy mulki hisoblangan mumtoz san’atimizga bо‘lgan cheksiz mehri va 
e’tiboridan qalbim g‘urur va iftixorga tо‘lgan edi. 
2017-yil 17-noyabr milliy madaniyatimiz solnomasining sо‘nggi tо‘rt yilligi 
tarixida unutilmas kunlardan biri bо‘ldi. Xuddi shu sanada Prezident Sh.Mirziyoyev 
“О‘zbek milliy maqom san’atini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida”gi 
qarorni imzoladi. Ushbu qaror milliy madaniyatimiz timsollaridan biri bо‘lgan maqom 
san’ati istiqboli borasidagi tarixiy hujjat bо‘lib qolishi shubhasiz, albatta. Endi aslni 
soxtadan, haqiqiyni nusxadan ajratish vaqti keldi, oldi-qochdi, soxta qо‘shiqchi-
mashshoqlarning usulsiz kuylariga chek qо‘yildi. Qarorda milliy maqom san’atini 
rivojlantirishning ma’naviy-axloqiy kamolotda tutgan о‘rni, qadimiy milliy-ma’naviy 
qadriyatlar va an’analarni tiklash hamda boyitish, shuningdek, bozor munosabatlari 
sharoitida mumtoz san’atimiz taraqqiyotini davlat yо‘li bilan qо‘llab-quvvatlash kabi 
juda muhim masalalar qamrab olingani soha istiqbolida muhim ahamiyat kasb etadi. 
Mazkur qarorga asosan mumtoz qо‘shiqchilik san’ati yо‘nalishida tо‘planib qolgan 
kamchilik va muammolarni bartaraf etish, о‘zbek maqom san’ati tarixini chuqur 
о‘rganib, ilmiy-nazariy tadqiqotlar olib borish, о‘quv-uslubiy adabiyotlar chop etish, 
о‘ziga xos ijro maktablari va an’analarini yangi bosqichga kо‘tarish, uning “oltin 
fondi”ni yaratish va boyitish, xalqaro nufuzini oshirish va keng targ‘ib qilish 
maqsadida О‘zbek milliy maqom san’ati markazi tashkil etildi. Har ikki yilda bir marta 
Shahrisabz shahrida Xalqaro maqom san’ati festivalini о‘tkazish, “Eng yaxshi maqom 
xonandasi”, “Eng yaxshi maqom sozandasi”, “Eng yaxshi maqom ustozi”, “Eng yaxshi 
maqom targ‘ibotchisi”, “Eng yosh maqomchi” kabi nominatsiyalar bо‘yicha 
mukofotlar ta’sis etish kabi qator vazifalar Maqom markazi zimmasiga yuklandi. 

---

837 
Toshkent shahrida Maqom markazi uchun zamonaviy talablarga javob beradigan 
loyiha asosida yangi bino qurilishi, maqom yо‘nalishida faoliyat kо‘rsatib kelayotgan 
ijodiy jamoalar, ansambllar
2023-yilgacha barcha soliq tо‘lovlaridan ozod etilishi, maqom san’atini tadqiq 
qilish bilan bog‘liq ilmiy izlanishlar, о‘quv qо‘llanmalari, tarjimalar va zarur 
adabiyotlarni nashr qilish xarajatlari respublika davlat byudjetidan moliyalashtirilishi 
kabi о‘ta muhim vazifalarning qarorda belgilab qо‘yilishi mamlakat ma’naviy 
yuksalishini ta’minlashdagi muhim qadam bо‘ldi. 
2017-yilning 25-dekabr kuni madaniyat va san’at sohasini rivojlantirish borasida 
qabul qilingan farmon va qarorlar ijrosining ta’minlanishiga bag‘ishlab, mutasaddilar 
bilan yana bir yig‘ilish о‘tkazdi. Yig‘ilishda Madaniyat vazirligi, Badiiy akademiya va 
ijodiy tashkilotlar rahbarlari hisobotlari tinglandi. Ularning faoliyatiga tanqidiy baho 
berilib, olib borilayotgan ishlarni yanada jadallashtirish va yangi bosqichga kо‘tarish 
borasida aniq topshiriq va kо‘rsatmalar berildi. “Ma’lumki, har bir millatning 
madaniyati va san’ati uning g‘ururi va iftixori hisoblanadi. Bugungi kunda milliy 
madaniyatimiz va san’atimizni rivojlantirish bо‘yicha olib borayotgan barcha 
ishlarimiz shu maqsadga qaratilgan. Muayyan ishlar amalga oshirilgan bо‘lsada, hali 
bu borada qilingan ishlardan kо‘ra qilinmaganlari va dolzarb vazifalar juda kо‘p” ,− 
dedi Prezidentimiz. Yig‘ilishda teatrlarning xalqimizga, ayniqsa chekka tuman, 
mahalla va olis qishloqlar aholisiga madaniy xizmat kо‘rsatish bugungi kun talabiga 
javob bermasligi alohida kо‘rsatib о‘tildi. Madaniyat va istirohat bog‘larini 
rekonstruksiya qilish, soha xodimlarini qayta tayyorlash, malakasini oshirish, estrada, 
raqs, orkestr jamoalari faoliyatini qayta kо‘rib chiqish, soha uchun zamonaviy 
mutaxassislar tayyorlashni yо‘lga qо‘yish, yosh iste’dod egalarining salohiyatini 
yuzaga chiqarish bо‘yicha olib borilayotgan ishlarning qoniqarli emasligi tanqid 
qilindi. “Bir haqiqatni hech qachon esdan chiqarmasligimiz kerak, mamlakatimizda 
madaniyat va san’at taraqqiy etmasa, jamiyat rivojlanmaydi.” ,– deb ta’kidladi yig‘ilish 
sо‘nggida davlatimiz rahbari. Demak, Prezident madaniyat va san’at shiddatli 

---

838 
islohotlarni jadal amalga oshirishda о‘ta muhim va ayni paytda juda zarur omillardan 
biri ekanligiga alohida e’tibor qaratmoqda.
Mamlakatimizda 2018-yilda ham madaniyat va san’atni rivojlantirish borasida 
keng kо‘lamli ishlar amalga oshirildi. 19-20-yanvar kunlari Surxondaryo viloyatiga 
tashrifi chog‘ida Prezidentimiz Sh.Mirziyoyev tashabbusi bilan yosh avlodni milliy-
ma’naviy qadriyatlarimiz, ona yurtga va ajdodlar merosiga yuksak sadoqat ruhida 
tarbiyalash, milliy madaniyatimizning noyob durdonasi bо‘lgan baxshichilik va 
dostonchilik san’atini rivojlantirish maqsadida Termiz shahrida Baxshilar maktabi 
tashkil etildi. Milliy madaniyatimizning jon tomiri bо‘lgan, avloddan-avlodga о‘tib, 
sayqallanib, xalqimiz badiiy tafakkurining boy va eng qadimiy an’analari, sо‘nmas 
ohanglarini о‘zida jamlagan, bir-biridan sara terma va dostonlarni butun salobati bilan 
asrlar davomida asrab-avaylab kelayotgan, ona yurtga sadoqat, mehr-muhabbat, 
birodarlik va qahramonlikni, mardlik va jasoratni tarannum etuvchi baxshichilik 
san’atini qayta tiklash va ommalashtirish maqsadida Prezidentimizning “Xalqaro 
baxshichilik san’ati festivalini о‘tkazish chora-tadbirlari tо‘g‘risida”gi (2018 yil 1 
noyabr) va “Baxshichilik san’atini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” gi 
(2019 yil 14 may) qarorlari madaniy hayotimizdagi ulkan tarixiy voqea bо‘ldi. Kо‘pni 
kо‘rgan, goh Alpomish, goh Gо‘rо‘g‘li bо‘lib, dо‘mbirasi bilan dо‘stlashib, ona yurtni 
madh etib, jonim fido senga, О‘zbekistonim, deb jо‘shib kuylayotgan kо‘ngli toza, 
niyati pok baxshi bobo tilidan aytadigan bо‘lsak, bu kunlarning sadag‘asi ketay deb 
yuborasiz. 
Madaniyat va san’at sohasining eng muhim yо‘nalishlaridan biri hisoblangan 
muzeylar faoliyatini takomillashtirish, ularning infratuzilmasi va moddiy-texnik 
bazasini zamon talablari asosida mustahkamlash borasida ham qator meyoriy-huquqiy 
hujjatlar qabul qilinib, ularda belgilangan vazifalar bosqichma-bosqich amalga 
oshirilmoqda. Chunonchi, О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “О‘zbekiston 
Respublikasida madaniyat va san’at sohasini innovatsion rivojlantirish chora-tadbirlari 
tо‘g‘risida” gi (2018 yil 26 avgust) qarori muzeylarda saqlanayotgan osori-
atiqalarimizni asrab avaylash va ularni muhofaza qilish borasida yangi bir qadam 

---

839 
bо‘ldi. Qarorga asosan 2017-2027 yillarda yangidan sakkizta muzey ochish, 21 ta 
muzeyni qayta tashkil etish, 2027 yilgacha davlat muzeylari uchun 9 ta yangi bino 
qurish, 11 tasida rekonstruksiya ishlarini amalga oshirish, 68 tasini mukammal 
ta’mirlash va qayta jihozlash ishlarini olib borish kо‘zda tutilgan. 
2018-yil 28-noyabrda О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “О‘zbekiston 
Respublikasida milliy madaniyatni yanada rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash 
tо‘g‘risida” gi qarori madaniyat va san’at sohasidagi mavjud muammo va 
kamchiliklarni bartaraf etishga qaratilgan muhim tarixiy hujjat sifatida alohida 
ahamiyatga ega. 
Konsepsiyada, avvalo, madaniyat sohasiga oid normativ-huquqiy bazani 
yaratish, ushbu sohadagi institusional tizimni va madaniyat muassasalari faoliyatini 
yanada takomillashtirish asosiy vazifa etib belgilangan. Shuningdek, О‘zbekiston 
Respublikasining “Madaniyat tо‘g‘risida”gi qonunini ishlab chiqish va qabul qilish 
ham nazarda tutilgan. Vazirlik huzurida malakali mutaxassislardan iborat Ishchi guruh 
tomonidan “Madaniyat tо‘g‘risida”gi qonun loyihasi ishlab chiqilib, Oliy Majlis 
Qonunchilik palatasining Fan, ta’lim, madaniyat va sport masalalari qо‘mitasiga 
taqdim etildi. Shuningdek, hujjatda tarixiy va madaniy merosimizni asrab-avaylash va 
saqlash hamda uni yosh avlod tarbiyasida keng qо‘llash, milliy va umuminsoniy 
qadriyatlarni yoshlarimiz ongiga singdirish, xalq ijodiyotini qо‘llab-quvvatlash, 
madaniyat sohasida о‘zaro samarali xalqaro aloqalarni tashkil etish va rivojlantirish, 
milliy madaniyatimizga jahon madaniyatining ajralmas qismi sifatida qarash kabi 
muhim masalalarga ham alohida e’tibor qaratilgan. Konsepsiya 5 ta bob va 8 
yо‘nalishdan iborat bо‘lib, uning 7-yо‘nalishi “Ilm-fan, ta’lim, kadrlar tayyorlash va 
malakasini oshirish” deb nomlangan. Mazkur bob vazirlik tizimidagi ta’lim 
muassasalari faoliyatini takomillashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Xususan, soha uchun professional malakali kadrlarni tayyorlash, iste’dodli 
ijodkorlarni yetishtirish, folklor, akademik va estrada musiqasiga doir adabiyotlar 
yaratish, ilmiy tadqiqot ishlarini qо‘llab-quvvatlash, ilmiy natijalarni amaliyotga joriy 
etish, xorijiy madaniyat va san’at muassasalari bilan tajriba almashish, chet el ta’lim 

---

840 
tizimining eng yaxshi yutuqlaridan, shuningdek madaniyat va san’at ta’limi tizimini 
rivojlantirishga asoslangan texnologiyalardan keng foydalanish kabi masalalar 
konsepsiyada asosiy vazifalar etib belgilab berilgan. 
Hozirgi kunda mamlakatimizda Qoraqalpog‘iston Respublikasi Madaniyat 
vazirligi, viloyatlar va Toshkent shahar madaniyat boshqarmalari, Respublika 
madaniyat muassasalari faoliyatini tashkil etish ilmiy-metodik markazi, 39 ta 
professional teatr, 450 dan ortiq turli yо‘nalishdagi muzeylar, 826 ta madaniyat 
markazi, ularda faoliyat koʻrsatayotgan 549 ta unvonga ega badiiy havaskorlik 
jamoalari, shundan 154 ta ashula va raqs xalq ansambli, 142 ta folklor ansambli, 44 ta 
raqs xalq ansambli, 21 ta maqom ansambli, 26 ta vokal–cholg‘u estrada xalq ansambli, 
8 ta Xalq xori, 58 ta xalq teatri, 21 ta qoʻg‘irchoq xalq teatri, 6 ta miniatyura teatri, 19 
ta dorbozlar guruhi, 14 ta sirk jamoasi, 1 ta xalq filarmoniyasi, 11 ta karnay-
surnaychilar guruhi, 1 ta tasviriy san’at xalq studiyasi, 12 ta cholg‘u asboblari xalq 
ansambli, 2 ta oilaviy ansambl, 3 ta opera studiyasi, 2 ta kino-foto studiya, 3 ta milliy 
estrada guruhi, 2 ta dutorchilar xalq ansambli , 3 mingdan ortiq badiiy havaskorlik 
tо‘garaklari, bundan tashqari, 322 ta bolalar musiqa va san’at maktabi, 257 ta 
madaniyat va istirohat bog‘i, 200 ga yaqin tuman (shahar) madaniyat bо‘limlari hamda 
yana bir qancha madaniyat va san’at muassasalari ishlab turibdi. Ularning har birida, 
albatta, birinchi rahbar, о‘rta va quyi bо‘g‘in rahbarlari faoliyat kо‘rsatishadi. Demak, 
ijtimoiy sohaning eng yirik jabhalaridan biri bо‘lgan madaniyat va san’at sohasini 
boshqarish, uni yanada rivojlantirish va istiqbolini belgilashga mas’ul bо‘lgan 
zamonaviy rahbar kadrlarni tayyorlash g‘oyatda dolzarb bо‘lib, davlatimiz rahbari 
tomonidan doimiy ta’kidlab kelinayotgan ushbu jiddiy muammoning yechimini hal 
etish konsepsiyadagi asosiy masalalardan biridir. 
Konsepsiyaga asosan madaniyat markazlari mavjud bо‘lmagan chekka va olis, 
tog‘li hududlarda istiqomat qilayotgan aholiga madaniy xizmatlar kо‘rsatishga 
mо‘ljallangan, maxsus musiqiy va texnik uskunalar bilan jihozlangan “Avtoklub” 
transport vositalari joriy yilda Navoiy va Andijon viloyatlariga davlat byudjeti 
hisobidan olib berildi. Kelgusida esa respublikamizning barcha hududlari shunday 

---

841 
avtoklublar bilan ta’minlanadi. Madaniy xizmatning bunday zamonaviy usuli xalqimiz 
ma’naviy-ruhiy ehtiyojlarini tо‘laqonli qondirishda о‘z ijobiy natijasini berishi 
shubhasiz. Chunki avtoklublar konsert-tomosha faoliyati bilan cheklanib qolmay, 
chekka hududlar aholisiga kitoblar, gazeta-jurnallar yetkazish, taniqli yozuvchilar, 
shoirlar, teatr arboblari, siyosiy sharhlovchilar bilan muloqotlar uyushtirishni ham 
amalga oshiradi, ijodiy kechalar tashkil etadi. Yana bir masala: shu paytgacha 
yurtimizda mavjud bо‘lgan 894 ta sobiq madaniyat va aholi dam olish markazining 
252 tasi naridan-beri ta’mirlanib, qolgan 642 tasida esa ta’mirlash ishlari deyarli 
tо‘xtab qolgan edi. Konsepsiyada ana shu muhim va о‘ta dolzarb masalalar yechimi 
ham о‘z ifodasini topgan. Konsepsiyaga binoan, 2019-2022 yillarda Qoraqalpog‘iston 
Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida 26 ta madaniyat markazi yangidan 
quriladi, 45 tasi rekonstruksiya qilinadi va 76 tasi kapital ta’mirlanadi. Shunday qilib, 
uch yil mobaynida 147 ta madaniyat markazi zarur vositalar bilan tо‘liq ta’minlangan 
о‘z zamonaviy binosiga ega bо‘ladi. Qolganlari ham bosqichma-bosqich yangilanadi, 
ta’mirlanadi va jihozlanadi. Konsepsiyada Madaniyat vazirligi tomonidan an’anaviy 
ravishda “Xalq cholg‘ulari ijrochilari”, Mukarrama Turg‘unboyeva nomidagi “Milliy 
raqs ijrochilari” va Yunus Rajabiy nomidagi “Yosh maqom ijrochilari” respublika 
kо‘rik-tanlovlarini о‘tkazish, har yil 21-27-mart kunlari Teatr tomoshalari haftaligini 
aholi uchun bepul tashkil etish, Buyuk ipak yо‘lining mamlakatimizdan о‘tgan qismini 
“Ipak yо‘li: Zarafshon daryosi vohasi” va “Ipak yо‘li: Farg‘ona – Sirdaryo havzasi” 
nomi ostida YUNESKOning Umumjahon madaniy merosi rо‘yxatiga tavsiya etish kabi 
qator vazifalar ham belgilab qо‘yilgan. 
Milliy madaniyat va san’atni yanada rivojlantirishga mamlakatni ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlantirishning uzviy va ajralmas qismi sifatida qaraladi, 2017 — 2021-
yillarda Oʻzbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yoʻnalishi 
boʻyicha Harakatlar strategiyasi talablari asosida hamda milliy va jahondagi ilg‘or 
tajribalar, mamlakatimizdagi ijtimoiy-siyosiy oʻzgarishlar bilan uyg‘un ravishda 
amalga oshiriladi. 

---

842 
Mamlakatning tarixiy rivojlanish jarayonida madaniyat va san’at xalqimizning 
ma’naviy boyligini saqlab, toʻplab avlodlarga yetkazib kelgani, xalqimizda birdamlik, 
vatanparvarlik va milliy g‘urur hissini tarbiyalaganini e’tirof etgan holda, 
madaniyatning ustuvorligiga urg‘u berish, jamiyat hayoti sifatining yanada yuqori 
darajasini ta’minlash, unda fuqarolarning hamjihat boʻlishiga erishish, ma’naviyatli, 
mas’uliyatli, mustaqil fikrlovchi ijodkor shaxsni shakllantirish Konsepsiyaning asosiy 
mazmunini tashkil etadi. 
2020-yil 4-fevral о‘zbek madaniyati va san’ati tarixida shonli va unutilmas 
kunlardan biri bо‘ldi. Negaki, ayni shu kun muhtaram Prezidentimiz Shavkat 
Mirziyoyev qadimiyligi, jozibadorligi, nafisligi, gо‘zalligi jihatdan о‘ziga xos va milliy 
san’atimiz tarixida о‘z о‘rni va ahamiyatiga ega bо‘lgan о‘zbek milliy raqs san’atini 
tubdan isloh qilish maqsadida bir kunda bir yо‘la ikkita ‒ “Milliy raqs san’atini yanada 
rivojlantirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” gi PQ-4584-son hamda “Raqs san’ati 
sohasida yuqori malakali kadrlar tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish va ilmiy 
salohiyatni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” gi PQ-4585-son 
qarorlarini imzoladi. Mazkur hujjatlarda milliy raqs san’atida professional badiiy 
jamoalar faoliyatini kengaytirish, iqtidorli yoshlarni izlab topish va ularni tarbiyalash, 
baletmeysterlar va balet artistlarining yangi avlodini shakllantiradigan ijodiy 
laboratoriyalarni tashkil etish, ularning malaka va tajribasini oshirish kabi maqsadlar 
belgilanib, ularga erishish yо‘llari aniq kо‘rsatib berildi. Shuni ta’kidlash joizki, о‘z 
vaqtida ustoz san’atkorlar say-harakatlari tufayli olamga mashhur bо‘lgan, biroq ba’zi 
sabablarga kо‘ra ijodiy faoliyati tо‘xtab qolgan Mukarrama Turg‘unboyeva nomidagi 
“Bahor” davlat raqs ansambli yangidan tashkil etilib, avvalgi mavqei tiklanishi 
yurtimiz madaniy hayotida, hech mubolag‘asiz, katta tarixiy voqea bо‘ldi. Ushbu 
vazifaga nihoyatda jiddiy yondashilib, uni amalga oshirish tadbir-choralari bandma-
band belgilanishi, xususan, ansamblni ovoz va chiroq uskunalari, katta hajmdagi LED 
monitorlar, mebel, kompyuter texnikasi va boshqa zarur anjomlari bо‘lgan bino, 
transport, sahna liboslari, poyafzal, taqinchoqlar, grim va ijodiy faoliyatda kerak 
bо‘ladigan barcha jihozlar bilan ta’minlanishi hamda boshqa tashkiliy masalalarni 

---

843 
amalda hal etish kо‘zda tutilgani g‘oyat ahamiyatlidir. Shuningdek, uning moddiy-
texnik bazasini mustahkamlash va ijodkorlar ijtimoiy sharoitini yaxshilash maqsadida 
О‘zbekiston Kasaba uyushmalari federatsiyasi rahbarligida doimiy ravishda yordam 
kо‘rsatuvchi homiylardan iborat “Dо‘stlar klubi” tashkil etilishi ham kо‘zlangan 
maqsadlarga erishishning asosiy omillaridandir. 
«Ustoz-shogird» an’analariga asoslangan raqs maktablarini yaratish, xalqaro 
standartlarga muvofiq yuqori malakali mutaxassis va kadrlar tayyorlash, ilmiy 
salohiyatdan samarali foydalangan holda raqs san’ati borasida ilm-fanni jadal 
rivojlantirish maqsadlaridan kelib chiqib Toshkent davlat milliy raqs va xoreografiya 
oliy maktabi negizida О‘zbekiston davlat xoreografiya akademiyasi tashkil etilib, 400 
nafar talaba о‘qishi uchun mо‘ljallangan va zamonaviy yotoqxonasiga ega bо‘lgan 
yangi 
binoga 
joylashtirildi. 
Uning 
huzurida 
Respublika 
xoreografiyaga 
ixtisoslashtirilgan maktab-internati hamda Buxoro, Qarshi, Namangan va Urganch 
shaharlarida ixtisoslashtirilgan boshlang‘ich raqs san’ati maktab-internatlarini barpo 
etish О‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Raqs san’ati sohasida yuqori malakali 
kadrlar tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish va ilmiy salohiyatni yanada 
rivojlantirish chora-tadbirlari tо‘g‘risida” gi qarorida о‘z ifodasini topdi. Qarorda 
mazkur ta’lim muassasalari faoliyatini tashkil etish va rivojlantirish bо‘yicha chora-
tadbirlar dasturida ular uchun barcha zarur sharoitlarga ega bо‘lgan binolar qurish va 
kerakli inventarlar bilan ta’minlash vazifalari ham belgilab berilgan.