Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №25 (том 3)

---

392 
Misol uchun maktabga tayyorgarlik ko‘rayotgan bolalarning matematika 
darslarida didaktik o'yinlardan foydalanish bolalar zehnini o'stirish, tez hisoblash 
ko'nikmalarini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Didaktik o'yinlar jarayonida 
bolalar o'yin qoidalariga qat’iy rioya qilishga o'rganadilar, inoqlik his - tuyg'ulari, 
dunyoqarashlari shakllanib boradi. Maktabgacha taʼlim tashkilotlarida didaktik 
o'yinlar bolalarning xususiyatiga ko'ra tashkil etilishi kerak. Bu esa ularga bilim 
berishni yengillashtirishga, ko'rgazmalilikni ta'minlashga qaratilgan bo'lib, bolalarni 
toliqtirmaslik, zeriktirmaslik imkonini yaratadi. 
Maktabgacha taʼlim tashkilotlarida qo'llaniladigan didaktik o'yinlar 2 xil tasnifga 
egadir.
Mazmuniga ko`ra:
1.Tinch o`yinlar.
2.Harakatlio`yinlar.
3.Aralash turdagi.
Amalga oshirish shakliga ko`ra:
1. Musobaqa o`yinlar
2. Sahnali o`yinlar
Didaktik o'yinlarni xilma-xil tarzlarda tashkil qilish mumkin.Qo'g'irchoqlar, 
o'yinchoqlar, rasmlar va tarqatmalar, turli geometric shakllardan ham foydalanish 
mumkin. Didaktik o'yinlar maqsadiga ko'ra 4 omilni o'z ichiga oladi:
1. O'yinning vazifasi.
2. O'yinning harakati.
3. O'yinning qoidasi.
4. O'yinning yakuni.
Har bir didaktik o'yinni boshlashdan oldin bolalarga o'yinning qoidasi, mazmuni, 
yakuni nimadan iborat ekanini tarbiyachi tomonidan tushuntiriladi.Bolalar uni 
tushunib, anglab, shu asosda harakat qiladilar.
Masalan, “Ishoralar” o‘yini.
O'yinning maqsadi. 

---

393 
Bir amalli masalalarni og'zaki yechish ko'nikmalarini rivojlantirish.
O`yin jihozi: “-“, “+” belgilari.
O'yinning borishi.Tarbiyachi masalani o'qiydi,bolalar esa masalani qaysi amal 
bilan yechish kerak bo'lsa o'sha "ishora"ni ko'rsatadilar.
Bundan tashqari, maktabgacha taʼlim tashkilotlarida didaktik o'yinlarni 
tashkillash jarayonida musiqaning ham o‘rni kattadir va u bola psixikasiga ijobiy 
ta‘sir o‘tkazadi, uning fikrlarini bir me‘yorga soladi, estetikasini va hissiyotlarini 
rivojlantiradi, uni sokin tuyg‘ular olamiga olib ketadi.
Demak, musiqa san’ati va ta‘lim-tarbiyasi boladagi insoniy fazilatlarni 
rivojlantirib, ruhiy poklanish va yuksalishga da‘vat etadigan, uning ichki olamini 
boyitadigan, iymone‘tiqodini, irodasini mustahkamlaydigan, ijodini uyg’otadigan 
qudratli botiniy kuch – ma’naviyatning yuksalishini ta‘minlaydi. Musiqa yordamida 
uning badiiy idroki o’sib, hissiyotini yanada boyitib boradi.Bolalarda musiqaviy 
idrokni o’stirmay, ularning musiqaga mehr-muhabbatini yetarli darajada qiziqtirmay 
turib, har tomonlama jismoniy boy, ma‘naviy va qat’iy ahloqiy sifatlarni tarbiyalab 
bo’lmaydi.
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda shuni aytish mumkinki, maktabgacha 
taʼlim tashkilotida didaktik oʼyinlar, ularning samarali tashkil etilishi albatta, bolalar 
psixologiyasiga katta ijobiy ta‘sir ko‘rsatadi.Eng asosiysi, ularni mustaqil fikrlashga 
undaydi, dunyoqarashlarini rivojlantiradi.