Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №19 (том 3)

USED LITERATURE: 
1. Economic and social geography-Wikipedia internet site. 
2. Department of economic and social geography nuu.uz internet site. 
3. Textbook of economic and social geography-Tashkent "publisher" 2019. 3-
bet. 
4. Textbook of economic and social geography-Tashkent "publisher" 2019. 45-
bet 
5. Economic and social geography of Uzbekistan-editorial board of” Sharq " 
publishing house-printing company Tashkent-2019 

---

202 
ФИО автора: 
Mamatazizova Dilafruzxon 
O‘qituvchi, Qo‘rg‘ontepa Abu Ali ibn Sino nomidagi Jamoat salomatligi texnikumi, 
Andijon, O‘zbekiston
Название публикации:
«REPRODUKTIV SALOMAT VA UNING INSON 
HAYOTIDAGI O‘RNI» 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada reproduktiv salomatlik va unga ta’sir etuvchi 
faktorlar, reproduktiv salomatlikning tamoyillari, reproduktiv huquq hamda uning 
inson hayotidagi o’rni haqida so‘z yuritiladi.
Kalit so‘zlar:
Reproduktiv salomatlik, tamoyil, reproduktiv huquq, 
kontratsepsiya, tibbiy madaniyat.
Asosiy qism 
Reproduktiv 
salomatlik 
– sodda qilib aytganda, faqat insonning 
reproduktiv tizimi va funksiyalari hamda jarayonlariga oid barcha masalalarda 
xastalikning yo‘qligini anglatmaydi, balki uning jismoniy, ruhiy va ijtimoiy jihatdan 
to‘liq mo‘tadil (farovon) holatini ifoda etadi. 
Reproduktiv huquq nima? 
Reproduktiv huquq – bu barcha er-xotin juftliklar va alohida shaxslarning bolalar 
soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug‘ilish vaqti haqida erkin hamda to‘liq 
mas’uliyat hissi bilan qaror qabul qilishi va buning uchun shart bo‘lgan ma’lumot va 
vositalarga ega bo‘lishi borasidagi asosiy huquqlarni tan olish. 
Reproduktiv salomatlikni muhofaza qilishdagi 12 ta tamoyil quyidagilardan 
iborat: 

Xavfsiz homiladorlik; 

Bexatar tug‘ruqlar; 

Chilla davridagi malakali yordam; 

Istalmagan homiladorlik va uni oldini olish; 

Tug‘ruqlar oralig‘ini 3 yil va undan ortiq muddatga saqlash; 

Zamonaviy kontratseptiv vositalar haqida aholiga keng ma’lumot berish; 

---

203 

Jinsiy yo‘l orqali yuqadigan kasalliklarni oldini olish, tashhislash va davolash 
(OIS/IIVni oldini olish); 

Bepushtlikni oldini olish; 

O‘sma kasalliklari va o‘sma oldi kasalliklarini oldini olish; 

Ona suti bilan boqish targ‘iboti; 

Onalik va bolalikni muhofazasi; 

O‘smirlar reproduktiv salomatligi va jinsiy tarbiyasi. 
Binobarin, mamlakatimizda onalar va bolalar o‘limi ko‘rsatkichi yildan-yil 
kamayib, yuqumli, virusli, o‘ta xavfli infeksiyalardan asrash sog‘lom muhit sharoitlari, 
ekologik xavfsizlikni ta’minlash, aholi o‘rtasida kasalliklarning oldini olishga 
qaratilgan profilaktik chora-tadbirlar ko‘rilayapti. Bemorlarga tegishli hajmdagi 
malakali tibbiy xizmat, jumladan, shoshilinch tibbiy xizmat ko‘rsatish tizimi 
takomillashib bormoqda. Qishloq joylarida ko‘plab zamonaviy qishloq vrachlik 
punktlari barpo etildi. Tibbiyotning 10 ta muhim yo‘nalishi bo‘yicha zamonaviy 
Respublika ixtisoslashtirilgan ilmiy-amaliy markazlar tashkil etilgani ham zamonaviy 
tibbiyotimizning yutuqlaridan biridir. Xalqimizning o‘rtacha umr ko‘rish darajasi 
uzaygani, navqiron avlodning jismoniy va intellektual salohiyati oshgani bu ezgu 
ishlarning samarasidir. Ta’kidlash joizki, sog‘liqni saqlash tizimida erishilgan yutuqlar 
barobarida hali o‘z echimini kutayotgan dolzarb masalalar xam mavjud.