Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №19 (том 3)

MUXOKAMA VA NATIJALAR
Fanlar bilimlarni o‘z vaqtida nazorat qilish va baholashning uchta vazifasi borligini 
alohida uqtiradi: 
1.
O‘zlashtirishni nazorat qilish va baholash natijalariga harab davlat ta’lim 
standartlari qanday bajarilayotganligi nazorat qilinadi va vazifalar belgilanadi. 

---

92 
2.
Bilimlarni nazorat qilish va baholash natijasida o‘quvchilarda bilimlar yanada 
kengayadi. Bu bilan ta’lim muassasalari oldida turgan ta’limiy maqsad 
bajariladi. 
3.
Ta’lim sohasida yaxshi natijalar yoshlar tarbiyasiga ham ta’sir ko‘rsatadi, ularda 
ko‘tarinki ruh, o‘z kuchiga bo‘lgan ishonch va qiziqish paydo bo‘ladi. Shuning 
uchun ham ta’lim natijalarini nazorat qilish va baholash ta’lim tizimining 
ajralmas qismidir. 
Ana shu vazifalardan kelib chiqib o‘quvchilar o‘quv faoliyatini hisobga olishning bir 
qator shakl va metodlari asoslangan. 
Har bir fan bo‘yicha o‘quvchining o‘quv faoliyatini nazorat qilish va baholash chorak 
yoki yarim yillik davomida muntazam ravishda olib boriladi va quyidagi nazorat turlari 
orqali baholanadi: 

joriy nazorat; 

oraliq nazorat; 

yakuniy nazorat. 
Joriy nazorat – bu ta’lim jarayonida o‘quvchilar tomonidan o‘quv dasturida 
belgilangan muayyan mavzularni o‘zlashtirilish bo‘yicha bilim, ko‘nikma va 
malakalari darajasini aniqlash, baholash shakli. Bu nazorat o‘qituvchi tomonidan 
o‘tkazilib, o‘quvchilarning bilim darajasini aniqlash fanning har bir mavzusi bo‘yicha 
kundalik ballar qo‘yib borishni nazarda tutadi.
Oraliq nazorat o‘quvchilar tomonidan o‘quv materialining muayyan bob yoki 
bo‘limlari bo‘yicha o‘zlashtirilgan bilim, ko‘nikma va malakalari darajasini aniqlash, 
baholash shakli. 
Yakuniy nazorat – ta’lim oluvchilarning chorak yoki yarim yillik uchun 
belgilangan o‘quv materiallari bo‘yicha o‘zlashtirilgan bilim, ko‘nikma va malakalari 
darajasini aniqlash, baholash shakli bo‘lib, o‘rganilgan mavzular bo‘yicha yozma, 
og‘zaki, test shaklida o‘tkaziladi. 
O‘quvchilarning faoliyatini hisobga olish metodlari og‘zaki, yozma, test hamda 
amaliy topshiriqlarni bajarishga asoslangan bo‘lishi mumkin.