Mehnat ta’limi fanidan

Grafikli organayzerlar (tashkil etuvchi) – fikriy jarayonlarni ko`rgazmali taqdim etish vositasi hisoblanadi. Bu esa o`z ichiga quyidagi usullarni qamrab oladi.

• 
  mavzuga oid ma`lumotlarni tarkiblashtirish, o`rganilayotgan tushunchalar o`rtasidagi o`zaro bog`liqliklarni o`rnatish usul va vositalari: “Klaster”, “Toifalash jadvali”, “Insert”, “B/B/B” jadvali va b,
  
• 
  mavzuga oid ma`lumotlarni tahlil qilish, solishtirish va taqqoslash usul va vositalar: “T-jadvali”, “Venn diagrammasi”, “Zinama-zina” va b,
  
• 
  mavzuga oid qo`yilgan muammani aniqlash, uni hal etish, tahlil qilish va rejalashtirish usullari va vositalari: “Nima uchun?”, „Baliq skeleti”, “Piramida”, “Nilufar guli” sxemalari, “Qanday?” “Ierarxik diagrammasi”, “Kaskad” tarkibiy- mantiqiy sxema va b.
  

Darslar davomida o`quvchilarga o`quv materialni ko`rgazmali shakli orqali o`qitish samaradorligi natijaviyligiga erishish mumkin. Chunki xalqimizda bir naql bor: “Ming marta eshitgandan ko`ra bir marta ko`rgan afzal”. Shunday ekan, yuqorida keltirilgan grafikli organayzerlardan foydalanishga doir tavsiyalarni “Texnologiya va dizayn” va “Servis xizmati” yo`nalishlari bo`yicha o`tiladigan ushbu mavzu misolida tayyorlangan ko`rgazmali materiallar asosida ko`rib chiqamiz.

“Texnologiya va dizayn” yo`nalishi bo`yicha.

“Nilufar guli” grafikli organayzerida foydalanish bo`yicha tavsiya.
“Nilufar guli” grafikli organayzeri chizmasi- muammoni yechish vositasi. O`zida nilufar guli ko`rinishini namoyan qiladi. Uning asosida to`qqizta katta to`rt burchak tashkil etadi va tizimli fikrlash, tahlil qilish ko`nikmalarini rivojlantiradi va faollashtiradi.
“Nilufar guli” grafikli organayzeri chizmasini tuzish qoidalari:

1. 
   o`quvchilar alohida kichik guruhlarga ajratiladi va belgilangan tartibda o`quvchilar tomonidan chizma tuziladi: to`rt burchak markazida avval asosiy muomma (g`oya, vazifa) yoziladi. Uni yechish go`yalari esa markaziy to`rt burchakning atrofida joylashgan sakkizta to`rt burchakka yozilgan g`oyalarni, atrofda joylashgan sakkizta to`rt burchaklarning markaziga yoziladi, ya`ni gulning barglariga olib chiqiladi. Shunday qilib, uning har biri o`z navbatida yana bir muammodek ko`riladi;
   
2. 
   kichik muammolarni, ularning har biridan esa, kichik muammoni batafsil ko`rib chiqish uchun “kichik shoxchalarni” chiqariladi. Shunga asosan har bir g`oyani batafsil kuzatish lozim;
   

5. 
   amaliy nuqtai nazardan barcha g`oyalarni ixcham deb tasavvur qiling (bitta-ikkitasi bilan chegaralaning), bu ham aql uchun foydali mashq hisoblanadi;
   

7. 
   sizga katta qog`oz varag`i zarur bo`ladi. Doimo o`zingiz mushohadalaringiz natijasini bir varaq qog`ozda ko`rish foydali hisoblanadi. Qarama-qarshi holda esa sizga bir varaqdan boshqasiga sakrab yurishingizga va bunda zaruriy biror muhim narsani unutishingizga olib keladi.