|
Bolani parvarish qilish bo’yicha nafaqalar, odatda, onaga, ona bo’lmagan taqdirda-otaga farzand qilib olgan kishiga, vasiyga yoki ona o’rnini bosayotgan va bola ikki yoshga to’lguniga qadar uni amalga parvarish qilayotgan boshqa qarindoshlariga tayinlanadi va to’lanadi. Nafaqa har oyda O’zbekiston Respublikasida belgilangan eng kam ish qilinayotgan bolalarning sonidan, shuningdek, nafaqa oladiganshaxsning mehnat stajidan qati nazar to’lanadi. Undan tashqari, oilaga moddiy yordam sifatida bola tug’ilgan paytda-eng kam ish haqidan ikki aravar ko’p miqdorda bir kara nafaqa to’lash orqali ko’rsatiladi.
Kam taminlangan oilalarnihisobga olish va ularga moddiy yordamni to’lashni tashkil etish.
Oilaga oylik moddiy yordam uch oylik muddatga tayinlanadi. Shu muddat o’tganidan so’ng, oilaning moddiy ahvoli yaxshilanmagan bo’lsa, yordam belgilangan tartibda yang muddatga tayinlanishi mumkin. Oilaga oylik modddiy yordamni moliyalash manbalari quyidagilar:
-respublika byudjet mablag’lari;
-mahalliy (viloyat, shahar va tuman) byudjet mablag’lari;
-byujetdan tashqarii turli manbalar (ijtimoiy va xayriya fondlari, korxona va xo’jaliklarning mablag’lari, fuqarolarning ko’ngilli xayriyalari va boshqalar).
Moddiy yordam olishga ariza bergan shaxsning oilaviy ahvoli tekshirilganda, oila daromadi va mulkiy ahvolining dalolatnomasi rasmiylashtiriladi. Dalolatnomada quyidagi ma’lumotlar aks ettiriladi:-oila tarkibi, unda qarindosh bo’lgan va birga umumiy ro’zg’or yuritib, birga yashovchilarning barchasi: bunda doimiy daromad manbaiga ega bo’lmagan, mehnatga layoqatli oila a’zolari, bola ikki yoshga to’lguncha qadar uni parvarishlayotgan ayollar va 16 yoshgacha bo’lgan bolalarning soni alohida ko’rsatiladi;-oila a’zolarining tekshirish oyidan oldin o’tgan oyda olgan daromadlarining miqdori; -oilaning mulkiy ahvolining baholanishi; -tomarqa uchastkasining maydoni va undan olinadigan daromad imkoniyatlarining baholanishi.
Komissiya tekshiruvi o’tkazilgandan so’ng, oilaga moddiy yordam ko’rsatish maqsadga muvofiqligini va uning miqdorini belgilash to’g’risida qaror qabul qiladi. Komissiya moddiy yordamni tayinlashda, rad etishni quyidagilarga asoslanishi kerak:-oilada ish bilan band bo’lmagan ishga layoqatli a’zolarning borligi (ishsizlar va 2 yoshgacha bo’lgan bolalarni tarbiyalayotgan onalar bo’lak); -har bir oila a’zosi to’g’ri keladigan jami daromad yuqori bo’lsa; -agar oila ixtiyorida bo’lgan shaxsiy yordamchi xo’jalik olib borishga mo’ljallangan yer uchastkasi arizachi tomonidan unumsiz foydalanayotgan bo’lsa (bu holda arizachiga yer uchastkasi qo’shimcha daromad manbai ekanligini va u yerdan bilib foydalansa, o’z moddiy ahvolini jiddiy yaxshilab olishi mumkinligiga e’tiborini qaratish lozim); - agar o’z oilasini kam ta’minlanganlar qatoriga qo’shishga da’vo qilayotgan arizachi, hatto u unchalik yuqori bo’lmagan kundalik daromadlarni ko’rsatib kattagina summada korxona aktsiyalari, avtomobil, qimmatbaho elektr texnikasi va hokazolar bo’lsa, bu holda ushbu oila kam ta’minlangan oilalardan ekanligi ehtimoldan uzoqdir.
Moddiy yordam berishda rad etilsa, bu holda oila daromadi va mulkiy ahvolni tekshirish dalolatnomasida rad javobining sabablari ko’rsatilishi kerak. Dalolatnoma oilaning moddiy ahvolini tekshirishda qatnashgan komissiyaning barcha a’zolarining imzolari bilan tasdiqlanadi.
Moddiy yordamni berish ro’yxati qat’iy hisobda turadigan hujjat bo’lib, u ikki nusxada tuziladi. Birinchi nusxasi jamg’arma bankining tegishli bo’limiga yuboriladi, ikkinchisi fuqarolarning o’zini-o’zi boshqarish organida alohida papkada pul hujjatlari bilan birgagalikda saqlanadi. Fuqarolarning salomatligi yomonlashganda, oila a’zolarini vafoti munosabati bilan va uzoq kasal bo’lib yotgan fuqarolarga, bayram munosabati bilan qo’shimcha ravishda moddiy yordam tayinlanishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati:
1.Karimov I.A. «O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida».Toshkent: «O’zbekiston»-1995 yil, 119-139 betlar.
2.Karimov I.A. «O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va taraqqiyot kafolatlari». Toshkent: «O’zbekiston»-1997 yil, 211-227 betlar.
3.Abdullayev Yo. «Bozor iqtisodiyoti asoslari». Toshkent: «Mehnat»-1997 yil, 296-306 va 317-320 betlar.
4.Abdurahmonov Q.H, Bozorov.N, Volgin N va boshqalar. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Toshkent: «O’qituvchi»-2001 yil 396-432 betlar.
5.Abdurahmonov Q.H, Holmuminov Sh.R. «Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi». Toshkent:-2004 yil, 167-182 betlar.
6.Usmonov S.N, Dodoboev.YU.T. «Bozor iqtisodiyoti asoslari». Toshkent: «Fan» - 1999 yil 239-240 betlar.
7.Chjen V.A. «Zakonadatelnie osnovi rinka». Toshkent: «Sharq», 355-396 betlar.
8.Shoyusupova N.T. ««Mehnat sotsiologiyasi». Toshkent-2004 yil 114-122 betlar.
9.O’lmasov A. «Iqtisodiyot asoslari». Toshkent:-1997 yil, 189-bet
Aim.uz
Do'stlaringiz bilan baham: | 
