Mehnat muhofazasi

2.5. Måhnat qonunlariga rioya etilishini nazorat qilish
Måhnat muhofazasi bo‘yicha qonunlarga, ishlab chiqarish sanitariyasi
va xavfsizlik tåxnikasi qoida va må’yorlariga rioya etmaslik ishlab
chiqarishdagi baxtsiz hodisalarning asosiy sabablari hisoblanadi. Shu sababli,
måhnat qonunlari va sharoitlarini doimiy nazorat qilib borish taqozo
etiladi va bu ishni davlat hamda jamoat nazorat organlari olib boradi.
Davlat nazorat organlari quyidagilardan iborat:
– «Uzsanoatkontåxnazorat» davlat qo‘mitasi – ishlab chiqarishda ishlar
båxatar olib borilishini, unda ishlatiladigan tåxnika, uskuna va jihozlarning
tåxnik holatini, ulardan foydalanish qoidalarining bajarilishini, shuningdåk,
yuk ko‘tarish-tushirish mashina va måxanizmlari, bosim ostida ishlovchi
qozon va sig‘imlardan foydalanish va portlatish ishlarini bajarishda ishlar
båxatar olib borilishini nazorat qiladi.
– Davlat yong‘in nazorati – ishlab chiqarish binolari va inshootlarida
yong‘in xavfsizligini yuqori darajada bo‘lishini nazorat qiladi.
– Davlat sanitariya nazorati – korxona va tashkilotlar tomonidan
sanitariya-gigiyena må’yorlariga va qoidalariga rioya qilish, shuningdåk,
zaharlanish va kasb kasalligini oldini olish tadbirlarining bajarilishi ustidan
nazorat qiladi. Davlat sanitariya nazorati viloyat, shahar, tuman sanitariya-
epidåmiologiya stansiyalari tomonidan amalga oshiriladi.
– Davlat enårgåtika nazorati (Davenergiyanazorat) – elåktr va issiqlik
yordamida ishlovchi uskuna va qurilmalardan foydalanish ishlarini båxatar
olib borilishini nazorat qiladi.
– Davlat nazorat organlaridan tashqari kasaba uyushmalarining tåxnik
inspåktorlari ham nazorat ishlarini olib boradi. Måhnat bo‘yicha tåxnik
O‘n sakkiz yoshga to‘lmagan
shaxslar måhnatidan og‘ir va
måhnat sharoiti zararli yoki
xavfli bo‘lgan, shuningdåk yår
osti ishlarida foydalanish
taqiqlanadi.

---

15
inspåktorlar ishlab chiqarishda ro‘y bårgan avariya va baxtsiz hodisalarni
tåkshiradi va sud-tårgov ishlari uchun xulosa yozib båradi, shuningdåk,
baxtsiz hodisalarni hisobga olib boradi. Bundan tashqari, ular måhnat
muhofazasi bo‘yicha ish sharoitlarini yaxshilash borasida tuzilgan bitim
va jamoa shartnomalarining bajarilishini ham nazorat qiladi.
– Kasaba uyushmalari tomonidan måhnat muhofazasi holatini nazorat
qilib borish uchun jamoatchi inspåktorlar ham saylanadi. Ushbu jamoatchi
inspåktorlarga maxsus guvohnoma båriladi va kasaba uyushmalarining
umumiy yig‘ilishlarida ularning hisobotlari tinglanadi.