Mehnat ishlab chiqarish tadbirkorlik qobiliyati kapital halim hamroyev tadbirkorlik asoslari

QISQACHA XULOSALAR
0 ‘zbekistonda yakka tadbirkorlar son jihatdan ko‘pchilikni tashkil 
etadi. Bu tadbirkorlikning oddiy shakli bo‘lib, xususiy mulk va shaxsiy 
mehnatga asoslanadi va yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmaydi. Lekin 
davlat ro‘yxatidan o ‘tishi shart. Yakka tadbirkorlik shaxsiy va birgalik­
dagi tadbirkorlik ko‘rinishida, birgalikdagi tadbirkorlik esa, o'z navba- 
tida, oilaviy tadbirkorlik va oddiy shirkat ko‘rinishida tashkil etilishi 
mumkin. Ulaming har biri o ‘ziga xos xususiyatlarga ega.
Tadbirkorlikning tashkiliy-huquqiy shakllaridan xususiy tadbirkor­
lik alohida o‘rin egallaydi. U xususiy firma (korxona), fermer xo‘jaligi 
va yuridik shaxs bo‘lgan dehqon xo‘jaligi ko ‘rinishlarida tashkil eti­
ladi va amalga oshiriladi. Yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lgan tad­
birkorlik subyektlarining asosiy qismini xususiy korxonalar va fermer 
xo‘jaliklari tashkil etadi va tadbirkorlik sektorida ulaming roli kattadir. 
Bundan tashqari, jamiyatda mulkdorlar qatlamining shakllanishida ham 
ular asosiy rol o ‘ynaydilar.
Respublikada jam oa tadbirkorligi ham rivojlanib bormoqda. U 
turli darajalarda turli ko‘rinishlarga ega: ishlab chiqarish kooperativi, 
xo‘jalik shirkatlari (to‘liq shirkat, kommandit shirkati), xo'jalik jarni-
168

---

yatlari (mas’uliyati cheklangan jamiyat, qo‘shimcha m as’uliyatli jam i­
yat, ochiq va yopiq turdagi aksiyadorlik jamiyati). Bulardan xo‘jalik 
jamiyatlari keng tarqalgan bo‘lib, tez rivojlanib bormoqda.
Iqtisodiyotni modernizatsiya qilishda qo‘shma tadbirkorlik va 
qo‘shma korxonalar muhim rol o ‘ynaydi. Bunday tadbirkorlik tufayli 
respublikaga tashqaridan investitsiyalar, ilg‘or texnika va texnologiya- 
lar olib kiriladi, shu paytgacha ishlatilmagan resurslar jalb qilinadi va 
natijada iqtisodiyotni qayta tashkil etish tezlashadi.
0 ‘zbekistonda kichik tadbirkorlik ham tez sur’atlar bilan rivojlan- 
moqda. Kichik tadbirkorlik ishlovchilar soni cheklangan xo‘jalik yuri­
tuvchi yuridik shaxslar va yakka tadbirkorlar majmuyidir. Kichik tadbir­
korlik subyektlariga uchta toifa kiradi: yakka tadbirkorlar, mikrofirma­
lar va kichik korxonalar. Kichik tadbirkorlik bir qator afzalliklarga ega 
bo‘lgani uchun ham yashovchan bo‘lib hisoblanadi. Bundan tashqari, 
tadbirkorlik subyektlarining asosiy qismi kichik tadbirkorlikka tegishli. 
Uni qo‘llab-quvvatlashga davlat ham alohida e’tibor bermoqda va nati­
jada uning salohiyati ko‘tarilib bormoqda.