Механика-математика факультети эҳтимоллар назарияси ва математик статистика кафедраси

Globar. Bu qo‘ngir rangli sterjendan iborat bo‘lib karbid kremniyni (SiC) preslab yasaladi.

Bu yarimo‘tkazgichli material yuqori temperaturalarda elektr o‘tkazuvchanligi yaxshi bo‘lganligi uchun elektr toki bilan qizdiriladi. Erish temperaturasi 2600 0C. Temperatura ortishi bilan globarning qarshiligi kamayadi va 700-1100 K da eng kam bo‘ladi va keyin yana orta boradi. Globarning ishlash muddati optimal temperaturada (1400 K) yuqori bo‘ladi. Ikki oksidli toriy (ThO2) qatlami bilan qoplangan globar 2000 K dan yuqori temperaturada ham ishlashi mumkin. 1400 K temperaturadagi maksimal nurlanish qobiliyati λ≈2 mkm sohaga to‘g‘ri keladi. Globarning nurlanish qoraligi (absolyut qora jismga yaqinligi) juda yuqori bo‘lib ε~0,8-0,9 ga teng. U infraqizil sohada ishlaydigan spektral asboblarda keng qo‘llaniladi.

• Nernet shtifti. U uzunligi 10-20 mm va diametri 2-3 mm bo‘lgan ZrO2, I2O3, ThO2 metall oksidlaridan tayyorlangan sterjendan iborat.
• Nernet shtiftining tarkibi 80% sirkoniy oksidi, 10% toriy oksidi, 5% magniy oksididan iborat. Sovuq holda u yaxshi izolyator hisoblanadi va elektr tokini diyarli utkazmaydi.
• 1000 K temperaturadan boshlab elektr tokini o‘tkaza boshlaydi. 1700 K temperaturadagi nurlanish sohasi λ~1,5 mkm ga to‘g‘ri keladi. 1-6 mkm sohada shtift seliktiv nurlanadi.
• Temperaturasi yuqori bo‘lganligi uchun Nernet shtifti yaqin IQ sohada yaxshi nurlatgich hisoblanadi.

• Platino-Keramikali nurlatgich
• U diametri 3 mm, uzunligi 40 mm dan iborat keramikali trubka bo‘lib, ichiga platinali spiral qizdirgich joylashtirilgan.
• Platinaning erish temperaturasi yuqori bo‘lganligi uchun (2044 K) va oksidlanishga mustahkam bo‘lganligi uchun havoda qizdirgich sifatida foydalanish qulay.
• Qizdirgichning uchlariga kumush kontakt payvandlangan bo‘lib, u ~50 Vt quvvatda ishlaydi. Shuning uchun maxsus sovutgich zarur emas. U ~1500 K temperaturada ishlaydi. 5-50 mkm sohada platina-keramik nurlatgichning yorqinligi globar yorqinligining 0,8-0,9 qismini tashkil qiladi.

•