Mádeniy miyras obektlerin qorǵaw hám olardan paydalaníw haqqínda

---

MÁDENIY MIYRAS OBEKTLERIN
QORǴAW HÁM OLARDAN PAYDALANÍW
HAQQÍNDA
QARAQALPAQSTAN RESPUBLIKASÍNÍŃ NÍZAMÍ
28.12.2001-j. №142/II
MÁDENIY MIYRAS OBEKTLERIN QORǴAW HÁM OLARDAN PAYDALANÍW
HAQQÍNDA
Usı Nızamǵa tómendegilerge muwapıq ózgerisler kirgizilgen:
09.10.2004-j. 293/II-sanlı QR Nızamı
05.10.2007-j. 165/III-sanlı QR Nızamı
30.06.2011-j. hh/VI-sanlı QR Nızamı
18.08.2018-j. 200/XXII-sanlı QR Nızamı
26.12.2018-j. 225/XXIV-sanlı QR Nızamı
I. ULÍWMA REJELER
1-statya. Nızamnıń maqseti
Bul Nızamnıń maqseti Qaraqalpaqstan xalqınıń ulıwma milliy
baylıǵı bolǵan mádeniy miyras obektlerin qorǵaw hám olardan
paydalanıw baǵdarındaǵı múnásibetlerdi tártiplestiriwden
ibarat.
2-statya. Mádeniy miyras obektlerin qorǵaw hám olardan
paydalanıw haqqındaǵı nızam aktleri
Mádeniy miyras obektlerin qorǵaw hám olardan paydalanıw
haqqındaǵı nızam aktleri usı Nızam hám basqa da nızam
hújjetlerinen ibarat. Eger, Qaraqalpaqstan Respublikası hám
Ózbekstan Respublikasınıń xalıqaralıq shártnamasında
Qaraqalpaqstan Respublikasınıń «Mádeniy miyras obektlerin
qorǵaw hám olardan paydalanıw haqqında»ǵı Nızamında názerde
tutılǵannan basqa da qádeler belgilengen bolsa, onda
xalıqaralıq shártnama rejeleri qollanıladı.

---

3-statya. Tiykarǵı túsinikler
Usı Nızamda tómendegi tiykarǵı túsinikler qollanıladı:
ansambller – tariyxıy qáliplesken aymaqta anıq kózge
taslanatuǵın, átirap kórinisi menen ulıwmalılıǵı yamasa
baylanıslılıǵı tariyxıy, arxeologiyalıq, arxitekturalıq,
estetikalıq yaki sociallıq-mádeniy qunlılıqqa iye bolǵan,
jámiyetlik, arxitekturalıq, diniy, ilimiy, bilimlendiriw,
fortifikaciyalıq, saray, turaq jay, sawda, óndirislik, hám
basqa da áhmiyetke iye hámde súwretshilik, músinshilik, ámeliy
bezew kórkem óneri, arxitekturalıq shıǵarmalar menen
baylanıslı halda óz aldına yamasa ózara birgelikte turǵan
estelikler, imaratlar hám qurılmalar toparları, sonday-aq,
mákanlardıń tariyxıy joba sızılmalarınıń hám jay-imaratlardıń
qaldıqları, landshaft arxitekturası hám baǵ-park kórkem óneri
shıǵarmaları (baǵlar, demalıs baǵları, qıyabanlar, bulvarlar);
d ı q q a t q a ı l a y ı q l ı o r ı n l a r – i n s a n h á m t á b i y a t
dóretiwshiliginiń birgeliktegi tuwındıları, sonday-aq
tariyxıy, arxeologiyalıq, qala qurılısı, estetikalıq,
etnologiyalıq yaki antropologiyalıq áhmiyetke iye bolǵan
aymaqlar, sonıń ishinde xalıq ónermentshiligi jaylasıw
orınları, tariyxıy mákanlardıń yamasa qalalardıń qurılıwı joba
sızılmaları hám úy-imaratları jaylasqan oraylar tariyxıy,
(sonıń ishinde áskeriy) waqıyalar, estelikler, ullı tariyxıy
tulǵalardıń turmısı menen baylanıslı bolǵan imaratlar, estelik
orınları, tábiyiy landshaftlar, sonday-aq, eski qalalar, góne
qalalardıń orınları, mákanlar jáne imaratlardıń mádeniy
qatlamları, qaldıqları, máresimler atqarılatuǵın orınlar;
estelikler – tariyxıy, ilimiy, kórkem yamasa ózgeshe mádeniy
áhmiyetke iye bolǵan ayırım imaratlar, jaylar hám qurılmalar,
olarǵa baylanıslı súwretshilik, músinshilik, ámeliy bezew
kórkem óner shıǵarmaları hám usı imaratlar, jaylar,
qurılmalardıń tariyxıy qáliplesken aymaqları menen birge,
memorial úyler, kvartiralar, qoyımshılıqlar, maxbaralar hám
ayırım qábirler, monumental kórkem óner dóretpeleri, ilim hám
texnika (sonıń ishinde áskeriy texnika) obektleri,
antropologiya, etnografiya, numizmatika, epigrafika,
kartografiya, fotografiya materialları, kinofilmler, audio-

---

video jazıwlar hám basqa da usıldaǵı jazıwlar, ádebiyat hám
kórkem óner shıǵarmaları, arxivlik, qoljazba hám sızba
hújjetler, eski qoljazba kitaplar, hárip teriw usılında
shıǵarılǵan dáslepki kitaplar, antikvar hám siyrek basılımlar,
notalar, relikviyalar (muqaddes buyımlar) hám memoriallıq
ózgeshelikke iye bolǵan zatlar, tas estelikler, jartasqa oyıp
salınǵan súwretler, arxeologiyalıq estelikler;
mádeniy miyras obektleri – materiallıq hám materiallıq emes
mádeniy miyras obektleri;
materiallıq mádeniy miyras obektleri – tariyxıy, ilimiy,
kórkem yaki basqa da mádeniy áhmiyetke iye bolǵan ansambller,
dıqqatqa ılayıq orınlar hám estelikler;
materiallıq emes mádeniy miyras obektleri – tariyxıy, ilimiy,
kórkem yaki basqa da mádeniy áhmiyetke iye bolǵan úrp-ádetler,
xalıq dóretiwshiligi (sóz, ayaq-oyın, muzıka, tamasha kórkem
óneri), sonday-aq, olar hám xalıq kórkem ónermentshiligi hámde
ámeliy kórkem óneri menen baylanıslı bilimler, kónlikpeler,
áspab-úskeneler, artefaktlar, mádeniy mákanlar.