Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

Keyslar tipologiyasi
Tipologik belgilari
Keys turi
Asosiy manbalari
bo‘yicha
Bevosita ob’ektda
Ta’lim jarayonida
Ilmiy-tadqiqotchilik faoliyatida
Syujet mavjudligi
Syujetli
Syujetsiz
Vaziyat bayonining
vaqtdagi izchilligi
O‘tmiSh va bugun
Avval bo‘lib o‘tgan voqea
100
Муслимов
Н
., 
Усмонбоева
М
., 
Мирсолиева
М
. 
Инновацион
таълим
технологиялари
ва педагогик
компетентлик
. 
УМК
. –
Тошкент
, 2016. –
Б
. 99.
1.
Педагогик
аннотация
.
2.
Кириш
.
3.
Кейс
(
муаммо
)
нинг
баёни
.
4.
Кейс
(
муаммо
)
ни
ечиш
юзасидан
топшириқ
(
ёки
савол
)
лар
.
5.
Фойдаланиш
учун
адабиётлар
рўйхати
.
6.
Методик
кўрсатмалар
.
7.
Кейсни
ечиш
жараёни
(
таҳлил
ва
ечим
вариантларини
илгари
суриш
, 
вариантлар мақбуллигини
текшириш
).
8.
Кейс
ечими
бўйича
тақдимотни
ташкил
этиш
.
9.
Кейс
ечимини
таҳлил
қилиш
.
10.
Ўқитувчи
(
кейсолог
)
нинг
ечими
.
1.
Кейс
(
муаммо
)
нинг
баёни
.
2.
Кейс
(
муаммо
)
ни
ечиш
юзасидан
топшириқ
(
ёки
савол
)
лар
.
3.
Фойдаланиш
учун
адабиётлар
рўйхати
.
4.
Методик
кўрсатмалар
.
5.
Кейсни
ечиш
жараёни
(
таҳлил
ва
ечим
вариантларини
илгари
суриш
, 
вариантлар
мақбуллигини
текшириш
).
6.
Кейс
ечими
бўйича
тақдимотни
ташкил
этиш
.
7.
Кейс
ечимини
таҳлил
қилиш
.
8.
Ўқитувчи
(
кейсолог
)
нинг
ечими
.
-
кейс
билан
танишув
;
-
асосий
муаммони
ажратиб
олиш
;
-
ғоялар йиғиш
ва
излаш
;
-
кейс
ечимини
тавсия
қилган ғояларни таҳлил
қилиш
;
-
кейс
ечими
ва
тавсиялар
.

---

237
Istiqbolga yo‘naltirilgan
Keys ob’ekti
Alohida ob’ektga
TaShkiliy
Ko‘p ob’ektli
Materialni taqdim etiSh
usuli
Hikoya
Esse
Tahlili ma’lumot
Jurnalistik
Hisobot
Ocherk
Faktlar majmui
Statistik materiallar
Hujjatlar
O‘quv topShirig‘ini
taqdim etiSh usuli
Savolli
TopShiriq tarzida
Didaktik maqsadlari
Muammo, echim, konsepsiya
Biror mavzuga bag‘iShlangan trening
Tahlil va baholov
Muammoni
ajratiSh,
echiSh,
boShqaruvga
doir
qarorlar qabul qiliSh
Taqdim etiSh usuliga
ko‘ra
Bosma
Elektron
Video-keys
Audio-keys
Multemedia-keys
O‘quv keyslarining muhim xarakterli jihatlari va zamonaviy o‘qitiSh amaliyotida o‘quv
keyslarining turlari
Ta’lim jarayonida o‘quv keyslarini qo‘llaShda jarayon (maShg‘ulot) yakunida albatta
o‘qituvchi (keyolog)ning echimi taqdim etiliShi zarur. Buning didaktik ahamiyati bu echim asosida
talabalarning o‘z o‘quv-biliSh harakatlarining qanchalik to‘g‘ri, samarali, maqsadga muvofiq
amalga oShira olganliklarini tahlil qiliSh, soliShtiriSh, yo‘l qo‘ygan xatolarini aniqlaSh
imkoniyatini yaratiShi bilan belgilanadi. Keyslar tipologiyasida o‘quv topShirig‘ini taqdim etiSh
usuli savolli hamda topShiriqli bo‘liShi ko‘rsatilgan. SHunga ko‘ra talabalarning e’tiborlariga
havola etiladigan keyslar yoki savolli, yoki topShiriqli bo‘liShi mumkin
101
.
Agar keys savolli-keys bo‘lsa, u holda muammo yoki muammoli vaziyatni tahlil qiliSh va
echiShga oid bir necha savollar keltiriladi.
M: 1. YOShlarning “ommaviy madaniyat” ta’siriga
beriliShining asosiy omillari nimalardan iborat?
YOShlarning “ommaviy madaniyat”ta’siriga beriliShlarida OAVning o‘rni va rolini qanday
aniq dalillar asosida baholay olasiz?
Agar keys topShiriqli-keys bo‘lsa, u holda keysni echiSh jarayonida bajariliShi zarur
bo‘lgan topShiriqlar beriladi.
M:
1. YOShlarni “ommaviy madaniyat”ning salbiy ta’siridan himoyalaSh omillarini aniqlang.
2. YOShlarda “ommaviy madaniyat”ga qarShi immunitetni samarali ShakllantiriSh yo‘llarini
belgilang.
Odatda keyslarni tayyorlaShda darslik va o‘quv qo‘llanmalardan, balki ommaviy axborot
vositalari, jumladan, Internet materiallaridan ham maqsadli foydalaniSh mumkin. Pedagogik
turkum
fanlarni
o‘qitiShda
qo‘llaniladigan
keyslarni
ularning
xarakteriga
ko‘ra
B.Blum
101
Муслимов
Н
., 
Усмонбоева
М
., 
Мирсолиева
М
. 
Инновацион
таълим
технологиялари
ва педагогик
компетентлик
. 
УМК
. –
Тошкент
, 2016. –
Б
. 99.

---

238
taksonomiyasi (biliSh-tuShuniSh-anglaSh-tahlil-sintez-qo‘llaSh tizimi)ga muvofiq bir necha
guruhga ajratiSh mumkin (1-rasm)
102
:
1-rasm.O‘quv keyslarining asosiy guruhlari.
Zamonaviy o‘qitiSh amaliyotida o‘quv keyslarining quyidagi turlari qo‘llanilmoqda (2-
rasm)
103
:
2-rasm.O‘quv keyslarining asosiy turlari.
Pedagogik turkum fanlarni o‘qitiShda uShbu keyslardan samarali, maqsadli va o‘rinli
foydalaniSh uchun zarur Sharoitlar mavjudligi aniqlandi. Quyidagi misollar uShbu fikrning
to‘g‘riligini tasdiqlaydi.
1. Pedagogik bilimlardan xabardorlikni aniqlaShga yordam beradigan keys.
Keys bayoni.
Sobir o‘rta maktabning 9-sinfini tamomladi. SHahodatnomasida “uch” baholar
ko‘p bo‘lganligi, salbiy xulqqa egaligi sababli, Sobir hech bir kasb-hunar kollejiga qabul qilinmadi.
Har bir kollejning rahbari Sobirni boShqa akademik litsey va kasb-hunar kollejiga kiriShini tavsiya
etdi. Biroq, Sobirning ota-onasi har gal o‘g‘illarini o‘zlari yaShaydigan tumandagi kasb-hunar
kollejida ta’limoliShini, Shundagina uni nazorat qilib turiShlari mumkinligi aytiShardi.
Keys savollari:
1. Ayting-chi, kasb-hunar kollejlarining rahbarlari Sobirni o‘qiShga qabul qilmaslikka
haqlimilar?
2. Ayni vaziyatda Sobirning qanday huquqlari buzilyapti?
O‘qituvchining echimi.
Kasb-hunar kolleji rahbarlari ijtimoiy xavf bo‘lmagan holda “uch”
bahoga o‘qiganligi va xulqida salbiy holatlar ko‘zga taShlaniShi uchungina Sobirni o‘qitiShga
qabul qilmaslikka haqli emaslar. Ular Shaxsning bilim oliShga bo‘lgan huquqini poymol etiShgan.
Qolaversa, kasb-hunar kollejlarida ta’lim oliSh majburiy-ixtiyoriy xarakterga ega. SHu sababli
Sobir va uning ota-onasi kasb-hunar kollejini o‘zlari tanlay oladi. Bordi-yu, kollejga qabul qiliSh
sinov, imtihonlar asosida olib borilsa va Sobirning o‘zi ularga puxta tayyorlanmaganligi sababli
sinovdan o‘ta olmasa, u holda ana Shu kasb-hunar kollejiga qabul qilinmaydi. Bu vaziyatda
Sobirning bilim oliSh huquqi (O‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonunining 4-
moddasi) poymol etganliklari sababli kasb-hunar kollejlarining rahbarlari ma’muriy javobgarlikka
tortiladi.