Аналог электроника узлуксиз ўзгарувчи электр сигналларни узатиш, қайта ишлаш, қабул қилиш учун хизмат этувчи ЭҚларни ишлаб чиқиш ва ўрганиш билан шуғулланади. Бу, аналог ЭҚ (АЭҚ)ларда сигнал қиймати минималдан максималгача ўзгарганда, уни қайд қилиш ва узатиш узлуксиз амалга оширилишини англатади.
АЭҚларнинг асосий афзаллиги нисбатан тезкор ишлашидан ва соддалигидан иборат. Камчиликлари сифатида температура ва бошқа омиллар таъсирида параметрлари нобарқарорлигини ва ҳалақитбардошлигининг кичиклигини; ахборотни узоқ вақт сақлаш қийинлигини айтиб ўтиш керак.
Аналог қурилмалар асосини содда кучайтиргич каскадлар ташкил этади. Улар асосида мураккаброқ кучайтиргичлар, ток ва кучланиш стабилизаторлари, частота ўзгартгичлар, синусоидал тебранишлар генераторлари ва бошқа қатор схемалар яратилади.
Рақамли электроника қиймати бўйича квантланган электр сигналларни узатиш, қайта ишлаш ва қабул қилишга мўлжалланган дискрет ЭҚ (ДЭҚ)ларни ишлаб чиқиш билан шуғулланади. Квантлаш деб, узлуксиз сигнални унинг алоҳида нуқталардаги қийматлари билан алмаштириш жараёнига айтилади. Натижада, ДЭҚлар сигналларнинг бир-биридан кескин фарқланувчи иккита сатҳ билан иш кўради.
ДЭҚларнинг афзалликлари: қурилмада сочилувчи қувват кичиклиги, элементлар параметрлари нобарқарорликка нисбатан суст боғланганлиги, ҳалақитбардошлигининг юқорилиги, ахборот сақлаш, узатиш ва қайта ишлаш каналларида бир турдаги элементлар қўлланиши, ўз навбатида, юқори ишончлилик, кичик ўлчамлилик ва арзонлиликни таъминлайди.
Рақамли қурилмалар асосини иккита турғун (очиқ ва берк) ҳолатда ишлаши мумкин бўлган транзисторли электрон калитлар ташкил этади. Содда калитлар асосида мураккаброқ схемалар: мантиқий, бистабил, триггерли ва бошқалар яратилади.
Рақамли ва аналог қурилмалар хусусиятларини, чиқиш катталигининг кириш катталигига боғлиқлигини ифодаловчи, узатиш характеристикалардан ўрганиш қулай. Аниқлик учун бундай катталик кучланишдан иборат деб қабул қилинган.
Аналог ва рақамли схемалар инверслайдиган ёки инверcламайдиган бўлиши мумкин. Инверслайдиган схемаларда кириш кучланишининг кичик қийматларига катта чиқиш кучланишлари тўғри келади, инверсламайдиганларда эса, кичик кириш кучланишларига кичик чиқиш кучланишлар тўғри келади.
Инверслайдиган схемаларнинг анъанавий узатиш характеристикаси 11.1-расмда кўрсатилган. Электрон схема элементлари параметрларининг тарқоқлиги, температурага боғлиқлиги ёки эскириши ҳисобига узатиш характеристика деформацияланади ва у уч хил кўринишдан бирига эга бўлади (11.1-расмдаги 1,2,3-эгри чизиқлар).
11.1-расм. Инверслайдиган схеманинг узатиш характеристикаси.
Do'stlaringiz bilan baham: |