Mazkur o’quv-uslubiy majmua orqali talabalar o‘zini-o‘zi mustaqil nazorat qilishi va bilimlarini joriy nazoratdan o‘tkazishda foydalanilishlari mumkin

SHu munosabat bilan balansga bo‘lgan munosabatiga qarab schyotlar ikki guruhga bo‘linadi: balansli va balansdan tashqari schyotlar.
Balansli schyotlarga korxonaning to‘la ixtiyorida bo‘lgan mablag‘lar holati va foydalanilishi hisobga olinadigan schyotlar kiradi. Ularni bir birovlari bilan bog‘liqligi o‘zaro (korrespondensiyalanishi) birlashtiradi.
Balansdan tashqari schyotlar nafaqat boshqa (balansli) schyotlar bilan, balki o‘zaro ham korrespondensiyada bo‘lmaydi. Ular hisobning oddiy tizimi deb nomlangan tartibi bo‘yicha yuritiladi. Balansdan tashqaridagi schyotlar bo‘yicha barcha muomalalar bir schyotning debeti va boshqa schyotning kreditida ikkiyoqlama yozuv bilan emas, balki bir tomonlama yozuv bilan schyotning kirimi va chiqimi yoziladi.
Ikki juft schyot o‘rnida bitta balansdan tashqaridagi schyotni kiritish uning maqsadi va tuzilishining o‘zgartirishga olib keladi, hisob yozuvlarining sonini qisqartiradi, buxgalteriya hisobining texnikasini soddalashtiradi va shu bilan birga uning nazorat xususiyatini hamda hisob ma’lumotlarini yaqqolligini saqlab qoladi.
Hozirgi vaqtda qo‘llanilayotgan balansdan tashqaridagi schyotlarining tarxi quyidagi ko‘rinishga ega: