2.2. VIII guruh asosiy guruhcha elementlarining umumiy tavsifi
I nert muhit : bu atmosferadagi muhitning kislorod nisbati hajmi bo’yicha 8% dan past bo’lgan holat.
Inert gaz : bu chiqindi gaz yoki uning aralashmalari kabi gazdan tashkil topgan va yonishini qo’llab-quvvatlamaydigan darajada kislorod o’z ichiga olgan gazga shunday deyiladi.
Inert gaz inshooti : Qurilmaning umumiy nomi, etkazib berish, sovutish, tozalash, bosim va nazorat birliklaridan iborat.
Inert gaz tizimi : bu inert gaz inshooti va inert gazni taqsimlashdan iborat bo’lib, bu inert gazni dvigatel xonasiga qaytishini oldini oladi.
Inerting : Bu idish ichida inert muhitga ega bo’lish uchun inert gazni idishga joylashdir.
Gazsiz: Bu zaharli, tez yonuvchi va inert gazni toza havo bilan almashtirish jarayoni, bu erda kislorod nisbati hajmi bo’yicha 21% ni tashkil qiladi.
Neon – kimyoviy elementlar davriy jadvalining ikkinchi davr, 18-guruh elementi. Formulasi Ne. Atom raqami 10. Koinotda tarqalganligi bo‘yicha, vodorod, geliy, kislorod va uglerod elementlaridan keyingi, beshinchi o‘rinda turadi. Oddiy modda sifatidagi neon bir atomli, hidsiz va rangsiz gaz ko‘rinishida bo‘ladi.
Borliqda neon bir tekis taqsimlangan deb bo‘lmaydi. Lekin, shunga qaramay, Koinotdagi umumiy materiya ulushida neon elementi hissasi 0,013% atrofida bo‘lib, bu – kimyoviy element orasida keng tarqalganlik bo‘yicha beshinchi ko‘rsatkichdir. Neon asosan yulduzlarda ko‘p to‘plangan bo‘ladi. Shuningdek, Koinotdagi gaz tumanliklarida, Yupiter, Saturn, Uran
va Neptun singari, gaz giganti bilan yirik sayyoralarning tashqi atmosfera qatlamlarida mavjud bo‘ladi. Yirik yulduzlarning atmosferasida neon vodorod va geliydan keyingi eng ko‘p uchraydigan uchinchi element bo‘ladi. Yer qobig‘ida ikkinchi davr elementlari ichida eng kam uchraydigani aynan neondir. Yer sharoitida neon asosan atmosferada to‘plangan bo‘ladi. Yer atmosferasi hajmiga nisbatan neon ulushi 1,82∙10−3% ni, umumiy miqdori esa, 7,8∙1014 m3 ni tashkil qiladi. 1 m3 havo tarkibida 18,2 sm3 neon mavjud bo‘ladi. Yer qobig‘ida neonning o‘rtacha miqdori massaga nisbatan 7∙10−9 % deb baholangan. Sayyoramizdagi umumiy neon miqdori esa taxminan 6,6∙1010 tonna atrofida deb olinadi. Qobiqdagi asosiy neon miqdori vulqon cho‘kmalaridan aniqlangan.
Izotoplari: Neonning uch xil barqaror izotoplari mavjud. Ular orasida 20Ne izotoplarning 90,48 % miqdorini tashkil qiladi. Qolgan ikki izotop - 21Ne – atiga 0,27% miqdorda bo‘lsa, yana 9,25 izotop tarkibini 22Ne tashkil qiladi. Shuningdek, neonning 16 xil beqaror izotoplari ham aniqlangan. Tabiatda, asosan 20Ne uchraydi (chunki, u umumiy neon miqdoridan 90% ekanini yuqorida aytdik). 21Ne va 22Ne izotoplari asosan alfa-faol minerallar tarkibida uchraydi. Chunki, bu izotoplar asosan, yadro reaksiyalari mahsuli sifatida paydo bo‘ladi.
Atom xossalari
|
Atom raqami
|
20,1797(6) m.a.b. (g/mol);
|
Elektron konfiguratsiyasi
|
2s22p6
|
Atom radiusi
|
38 pm;
|
|
Do'stlaringiz bilan baham: |