Mazkur ishchi o‘quv dasturi Bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti Kengashining 2020 yil " " dagi yig‘ilishida muhokama qilinib, tasdiqlash uchun tavsiya etilgan.


Eng muhim ilmiy yo’nalish quyidagilar hisoblanadi



Download 15,59 Mb.
bet32/154
Sana30.04.2022
Hajmi15,59 Mb.
#596133
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   154
Bog'liq
Доривор усимликлар Уруғчилик ва кучатчилик УМК 24 11 2021 й охири

Eng muhim ilmiy yo’nalish quyidagilar hisoblanadi:
O’zbekiston florasi va kompleks o’rganish, o’simlik resurslarini aniqlash va ulardan oqilona foydalanish, noyob va endem turlar genofondini saqlash;
O’simliklar introduktsiyasi va akklimatizatsiyasining nazariy asoslarini ishlab chiqish, istiqbolli turlarni respublikamizning xalq xo’jaligining turli sohalariga tadbiq qilish;
Cho’l ekosistemalarini o’rganish va yaxshilash hamda ulardan oqilona foydalanishning ilmiy asoslarini ishlab chiqish;
O’simlik olami kadastrini yuritishning ilmiy asoslarini ishlab chiqish;
Zararkunanda, parazitlar va biozararkunandalar sonini nazorat qilishning innovatsion texnologiyalarini ishlab chiqish.
Gidrobiontlar xilma-xilligini tadqiq qilish, saqlash va boyitish, ovlanadigan resurslarni boshqarish hamda baliqchilikning nazariy va amaliy asoslarini ekotizim yondoshuvi asosida ishlab chiqish.
O’zbekistonning cho’l hududlarini qoplab olgan o’simliklarning zamonaviy holatini baholash maqsadida o’simliklarning transformatsiya qonuniyatlari aniqlandi. Galofitlarning moslashish qonuniyatlari asoslandi, mevalarning tarqalish tiplari aniqlandi, Chenopodiaceae oilasi mevalarining klassifikatsiyasi ishlab chiqildi hamda Chenopodiaceae, Caryophyllaceae, Fabaceae, Poligonaceae oilalarining embriologik belgilariga tavsif berildi.
Introduktsiya qilingan o’simliklarning 2000 dan yuqori tur, nav va formalariga introduktsiyaviy baho berildi. Respublika shaharlarini ko’kalamzorlashtirilish ishlariga ninabargsimon o’simliklarning 10 ga yaqin tur va formasi, keng bargli daraxtlarning 18 ta turi, butalarning 29 ta turi, chalabutalarning 3 ta turi, lianalarning 7 ta turi va import o’rnini bosadigan o’tsimon o’simliklarning 18 ta turi tavsiya qilindi. Respublika Farmsanoat, Qishloq va Suv Xo’jaligi Vazirligi tarkibida 4 ta maxsuslashtirilgan xo’jalik tashkil etildi, respublikaning turli hududlarida 240 ga maydonga ega bo’lgan katta masshtabli dorivor o’simliklar plantatsiyasi tashkil qilindi.
O’simliklarning genofondini yaratish va saqlash munosabatlari O’zbekiston Respublikasining "Urug’chilik to’g’risida"gi Qonuni bilan tartibga solingan bo’lib, qonunning 2-moddasida urug’chilikning asosiy vazifalari sifatida quyidagilar belgilangan:

  1. navni yangilash va nav almashtirish jarayonida urug’lik navlari va duragaylarining biologik hamda xo’jalik jihatidan qimmatli xususiyatlarini saqlab qolish;

  2. respublikaning turli tabiiy-iqlim mintaqalariga moslangan yangi tezpishar, serhosil, intensiv navlarini yaratish va ko’paytirish;

  3. qishloq xo’jaligini serhosil va yuqori sifatli urug’liklar bilan ta’minlash;

  4. - urug’liklarning sifati ustidan davlat nazoratini amalga oshirish;

  5. urug’chilikka jahon tajribasi yutuqlarini joriy etish.

Bir qator dorivor giyohlar va boshqa iqtisodiy samarador bo’lgan o’simliklarning yovvoyi turlariga har yili kvotalar e’lon qilinadi, biroq ularning hududlarda tarqalishi va zahirasi borasida bugungi kunda aniq ma’lumotlar mavjud emas. Shuning uchun giyohlardan dori tayoyrlashning ko’lami oshib ketmoqda va oqibatda ushbu turlarning ko’payishiga bu hol salbiy ta’sir ko’rsatayapti.
Xuddi shunday holat O’zbekistonning qo’riqlanadigan tabiiy hududlarida (QTH) kuzatiladi. Bor-yo’g’i, uchta (Chotqol, Nurota, Zomin) qo’riqxonadagi o’simliklar ro’yxati chop etilgan, xolos. Boshqa qo’riqxona va milliy bog’lardagi o’simliklar borasidagi ma’lumotlar tabiat ixlosmandlarining keng qatlamiga yetib bormasdan, hisobot yoki dissertatsiyalardagina qolib ketmoqda. Qo’riqlanadigan tabiiy hududlarning (QTH) boshqa toifalar (buyurtma maydonlari, qo’riqlanadigan landshaftlar, o’rmon xo’jaligi va h.z) florasi borasidaga ma’lumotlar umuman mavjud emas. O’rmon xo’jaligi, milliy park, qo’riqxona, viloyat va tuman tabiatni muhofoza qilish qo’mitasi inspektorlari qo’riqlanadigan hudud, u yerlarda o’sadigan noyob o’simlik turi va ularning o’nib-o’sishi borasida yetarli ma’lumotga ega emaslar.
Flora borasidagi ma’lumotlar bazasini yaratishda quyidagi imkoniyatlarga ega bo’lgan geoinformatsion tizimdan (GIT) foydalaniladi: o’simliklar olami rang-barangligining o’tmishdagi va hozirgi holati tahlili, sun’iy yo’ldoshdan olingan suratlarga qarab ekotizimni baholash, ekologik monitoring va vaziyatning keyingi rivojini chamalab ko’rish, asosiy botanik hududlarni aniqlash, qo’riqlanadigan tabiiy hududlar larning (QTH) tarmoqlarini rejalashtirish va hk.
Shu bilan bir qatorda O’zbekiston markaziy gerbariy fondining .5 mln.dan ko’proq namunasiga ega kollektsiyalar fondi asosiy ma’lumot manbasi hisoblanadi. O’simliklarning hozirgi holati haqida yangi ma’lumotlar yig’ish uchun loyiha davomida shu paytga qadar kam o’rganilgan tog’li va tog’oldi hududlariga dala ekspeditsiyalari uyushtiriladi.
Loyiha boshlangandan buyon oradan bir yarim yil o’tdi. Bugungi kundagi asosiy yakun quyidagicha:
Ma’lumotlar bazasiga 2150 dan ko’proq tur (O’zbekistonda mavjud flora turlarining 50% yaqini) haqida 100 mingga yaqin ma’lumot kiritildi. O’simliklarning tarqalish xaritasi hamda ularning tabiiy o’sib turgan holatdagi suratlarini saralash ustida ish olib borilmoqda.
O’zbekiston florasining 116 ta yangi turi, shu jumladan, hali ilmga ma’lum bo’lmagan 20 turi aniqlandi.
O’zbekiston florasining hozirgi holati (Begona va boshqa joydan ko’chirib o’tkazilganlarni hisobga olmaganda 4291 yovvoyi holda o’sadigan o’simliklar turlari) haqidagi yangi ro’yxat tuzildi. Begona turlarning soni taxminan 500 tashkil etadi.
Chotqol, Zomin, Nurota va Surxon qo’riqxonalaridagi o’simliklarning ro’yxatiga qo’shimchalar kiritilda. Hatto shu paytga qadar eng yaxshi o’rganilgan deb hisoblanuvchi Chotqol qo’riqxonasi hududida 12 ta yangi tur aniqlandi. Shuni aytib o’tish kerakki, mavjud floralar haqidagi ma’lumotlar o’tgan asrning 60-70 yillarida tuzilgan va ular Markaziy gerbariy fondida saqlanadi, biroq ma’lumotlarning tarqoqligi, yagona axbarot bazasining mavjud emasligi tufayli ko’pgina m’lumotlar qo’riqxonachilarning qayd daftariga kirmay qolgan.
O’zbekistonning Qizil kitobidagi noyob turlar (jumladan lolaning barcha turlari) ga IUCNning talab va miyorlaridan kelib chiqib baho berilgan.
Farg’ona vodiysi va uning tog’ oldi aftrofida aholi zich yashashi, hudud yerlari to’la o’zlashtirilgan hamda o’zining ajoyib namunalari va endimek turlarga ega 6 ta botanik hudud mavjudligiga qaramay o’simlik turlari borasida yangi qiziqarli ma’lumotlar to’plandi. Farg’ona vodiysida (1909 yildan boshlab) to’plangan gerbariylar haqida 1550 ta qaydni o’z ichiga olgan ma’lumotlar bazasi tuzildi. O’simliklarning o’tmishda va hozirgi tarqalish holatiga baho bera oladigan Geoinforatsion tizimga asoslangan yangi xaritalari yaratildi.

Download 15,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish