Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti

3.Bozor iktisodiyoti sharoitida shartnomaning
axamiyati.

Mamlakatimiz mustakil respublika makomini kulga kiritganidan sung iktisodiyotning bozor mexanizmi orkali rivojlanish yulini tutdi. 1990 yillarning boshlarida rejalashtirish iktisodiyotidan bozor iktisodiyotiga uta boshlash, xalk xujaligining barcha tarmoklarida yangicha iktisodiy isloxatlarni amalga oshirishga majbur kildi, ya’ni xalk xujaligida yangicha iktisodiy muxit barpo etila boshladi. Ma’lumki, xalk xujaligining barcha tarmoklaridagi ish faoliyatini tartibli xarakatlantirishda “Ish yuritish” fanining axamiyati kattadir.

Bozor sharoitida ish yuritishga bulgan noilmiy yondashish turli mulk egalarining iktisodiy manfaatiga katta zarar etkazishi tabiiy xoldir. Bozor iktisodiyoti sharoitida xar bir moddiy va ma’naviy ishlab chikarish maxsulotlari xisob-kitobli bulishi lozim. CHunki bu jamiyat isrofgarchilik illatlariga karshi kurashuvchi asosiy mexanizmdir. Demak xisob-kitob bor joyda xujjatlar bilan ishlashni talab kilinadi. Umuman olganda, bozor sharoitida xar bir ish turli-tuman xujjatlarga tayangan xolda olib boriladi. Agarda xujjatlar notugri tuzilgan bulsa, u xolda ular shartnoma asosida ish kurayotgan va shu shartnomadan uzaro manfaatdor bulgan ikki tomonning ish foliyatiga salbiy ta’sir kursatadi va bu ta’sir okibatida jamiyat xam zarar kuradi. SHunday ekan zamonaviy mutaxassis xujjatlar bilan ishlash, ya’ni shartnoma tuzish koidalarini yaxshi bilmoklari lozim.
Mexnat unumdorligi va samaradorligi, odamlarda mexnatga nisbatan shakllangan munosabat xar kanday davlat va jamiyat axvolini, uning ertangi kunini baxolashga imkon beradigan kursatkichlaridandir.
Uzbekiston davlat mustakilligini kulga kiritganidan sung ijtimoiy xayotning barcha soxalarida tub isloxatlar amalga oshirila boshladi. SHu jumladan mexnat munosabatlarini tartibga solishga doir masalalarda xam yangicha yondashuvlarning salmogi orta bordi.
Ijtimoiy adolat karor topa boshladi. Buning samarasi ularok, odamlarni uz mexnati natijasidan rozi kilish yuli tutilmokda. Mexnatning samaradorligi va sifatini oshirish xozirgi mustakillik davrida eng muxim vazifa bulib koldi. Binobarin, bu vazifani xal etishda mexnatni xukukiy jixatdan tartibga solishning Uzbekiston davlatining asosiy tayanchi - konundir. Konun asosida mexnat shartnomalari tuziladi.