Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti

Tayanch iboralar:

Axborotlashtirish infratuzilmasi va industriyasi: tuzilishi, axborotlarni qayta ishlash, xizmatlar, mahsulot ishlab chiqarish.

Axborot biznesi: tadbirkorlik faoliyati, axborot texnologiyalari, mahsulot ishlab chiqarish va xizmatlar ko ^g rsatish.
Axborot bimesi funksiyalari: umumiy va o'ziga xos, tashqi mullit, bozorlar.
Axborot biznesi komponentlari: resurslar, infratuzilma, axborot texnologiyalari salohiyati, tuzilma va h.k.
Axborot biznesi jihatlari: huquqiy (kompyuter huquqi), texnik, tashkiliy, iqtisodiy, maslahat xizmati, sug'urtalash, axborot xavfsizligi.

Nazorat va muhokama uchun savollar:

I. Nima uchun axborot bimesi iqtisodiyotni rivojlantirish asosi sifatida oldinga chiqadi?

2. 
   O' zbekistonda axborotlashtirish infratuzilmasi va industriyasi deganda nima tushuniladi?
   
3. 
   Axborot biznesi deganda nima tushuniladi?
   
4. 
   Axborot biznesi qanaqa asosiy va o'ziga xos funksiyalarni o'z ichiga oladi?
   
5. 
   Axborot biznesi qanday komponentlarni o' z ichiga oladi?
   
6. 
   "Kompyuter huquqi” nima, uni rivojlanishining asosiy yo'nalishlari va uning bazasi nimalardan iborat?
   
7. 
   Axborot biznesining texnikjihatlari nima bilan xarakterlanadi va axborot texnologiyalari sohasida qaysi tendensiyalar bilan ular bog' langan?
   
8. 
   Texnik va dasturiy vositalar lizingi zamonaviyturlariga nima sabab bo'lgan?
   
9. 
   Axborot bazasining tashkiliy va iqtisodiy jihatlari nimalar xarakterlanadi?
   

10.Foydalanuvchilarga masłahat xizmat ko'rsatishning zamonaviy turlariga nima sabab bo' Igan?
1 1 .Axborot biznesini sug'urtalash va axborot xavfsizligi mohiyati nimadan iborat?

3-mavzu. AXBOROT BIZNESINING TASHKILIY SHAKLLARI

1. Axborot biznesining tashkiliy shakllariga ta'sir etuvchi omillar

Hisoblash texnikasining o'zini o'zgarishi, shuningdek o'rab turgan iqtisodiy muhit tasniflashiga bo'lgan yondashuvlarga bevosita ta'słr ko'rsatadi, ular esa doimo rivojlanmoqda va łakomillashmoqda. Hozirgi vaqtda axborot biznesining tashkiliy shakllarini tasniflashga eng ko'p ta'sir etuvchi asosiy omillar sifatida quyidagilarni ko'rsatish mumkin:

• 
  axborotlardan foydalanuvchilar sonining o'sishi va axborotning tovarga aylanishi;
  
• 
  EHMlarning yangi avlodlari, avvalo, shaxsiy EHMlarning yaratilishi;
  
• 
  katta miqdordagi amaliy dasturlash paketlarining mavjudligi.
  

O' zining muhimligi bilan nafaqat texnik va tashkiliy omillar, balki ijtimoiysiyosiy omillar ham ustunlik qiladi:

• 
  davlat tomonidan tartibga solishdan voz kechish; - iqtisodiyotni boshqarishni nomarkazlashtirish;
  
• 
  davlat mułkini xususiylashtirish;
  
• 
  bozor munosabatlariga o ^s tish.
  

Xuddi shu omillar axborot biznesi tashkiliy shakllarini tasniflashga yangi yondashuvlarni asoslash va ishlab chiqish bilan bog'liq iqtisodiy muhit va xo'jalik yuritish shakllarini o' zgarishiga sabab bo' Idi.
Faoliyat turlarining turli-tumanligi axborotlarni taqdim etish shakllari bilan aniqlanadi. Bu birinchi navbatda quyidagi kuchayib borayotgan diversifikatsiya bilan bog^a liq:

• 
  jismoniy tashuvchilar (an' anaviy qog^g ozdagi tashuvchilardan, katta hajmdagi kompakt optik disklargacha);
  
• 
  axborotlarga kirish va saqlashning xususiyatlar (an'anaviy inson-mashina va mashina o'qiydigan hujjatlar, ma'lumotlar bazasi va bilimlar bazasi, audio-vizual hujjatlar va boshqalar);
  
• 
  axborotlarni taqdim etish shakllari (matnli va raqamli ma'lumotlardan, tasvir va ovozgacha).
  

Iqtisodiy muhitning o'zgarishi, axborot biznesining tashkiliy shakllari tasnifiy mezonlarining o'zgarishiga olib keldi. Ular jumlasiga, birinchi navbatda, mulkchilik shakli, pirovard muhsulotga munosabati va hokazolarni kiritish mumkin (2.1-jadval).
2. I -jadval

Axborot biznesi tashkiliy shakllarining tasnifiy belgilari