Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti

Sug'urtalash. Tadbirkorlik faoliyati uchun keng maydon bo'lib, sug'urtalash hisoblanadi. Axborot biznesida sug'urtalash nafaqat texnik ta'minotni, balki axborotlarni ham qamrab olishi kerak. Sug'urtalash tizim sifatida tabiiy ofatlardagi zararlarni, tijorat faoliyatidagi muvaffaqiyatsizliklarni va boshqalarni qoplashni kafolatlashi kerak. Shuning uchun sug'urtalashni kompyuter tizimi doirasida birlashgan hisoblash texnikasi, kommunikatsion uskunalar, dasturiy ta'nunot va ma'lumotlarni himoyasini ta'minlovchi qo'shimcha vositasi sifatida qarash kerak.
Shu jihatdan axborot biznesida sug'urtalashning mazmunini to' g'ri tushunish birinchi darajali ahamiyatga ega. Eng aniq va to'liqroq bo'lib, quyidagi ta'rif hisoblanadi:
'Sug'urtalash' bu ma' lum hodisalar (sug'urta holati) yuz berganda pul mablag'lari hisobidan to^t lanadigan yoki sug^t urta to ^t lovlaridan (sug'urta mukofoti) shakllanadigan, jismoniy va yuridik shaxslar mułkiy manfaatlarini himoyalash bo’yicha iqtisodiy munosabatlar tizimidir.
Axborot xavfsizigi. Ilgari mułkiy manfaatlar, awalo texnik vositalarni buzilishini oldini olish va EHM ish faoliyatini saqlash zamriyatidan kellb chiqqan edi. Kompyuter tizimlari xavfsizligi faqat tashqi omillar ta'słri nuqtai nazaridan qarab chiqilgan edi. Ushbu omillarga zilzila, połtlashlar, suv toshqinlari, o^dg^d irlik, hisoblash texnikasidan g^e araz maqsadlarda foydalanish, ekstremal haroratlar, mikroorganizmlar, hayvonlar va boshqalar kiradi- Tashqi omillarni istisno qilish yoki ulami kamaytirish uchun xavfsizlik konturlarini yaratish, kirishga ruxsatnoma rejimini tashkil etish, signalizatsiya o'matish va boshqalarni o'z ichiga Olgan chora-tadbirlar ishlab chiqilgan.
Axborotning tovarga aylanishi bir va ko^łp foydalanuvchi tizimlar konsepsiyasini ishlab chiqarish zamrligiga Olib keldi. Ushbu muammoga yuqori qiziqishning ob'ektw omillari bo'lib, hisoblash va kommunikatsion texnikalar o'sishining yuqori sur'atlari, EHMdan foydalanish sohalarining kengayishi, hisoblash tizimlari va tarmoqlarida axborotlarning yuqori darajada to'planishi, axborot va hisoblash resurslariga foydalanuvchilar kirish usullari va vositalarining miqdoriy łakomillashishi xizmat qildi.