Maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot insti­tuti

4-rasm. Sovutish qurilmasining ishlash sxemalari
a) – tuz eritmali sovutish; b) – to‘g‘ridan-to‘g‘ri havo yordamida sovutish: 1 – kondensator; 2 – bug‘latgich; 3 – boshqariluvchi jumrak; 4 – tuzli eritma uchun idish; 5 – nasos; 6 – sovutish batareyasi.

Bevosita sovitishda bug‘latgich saqlash bo‘lmasining ichiga o‘rnatiladi (ko‘pincha xona shiftiga). Bo‘lmadagi havo ventilyator yordamida bug‘latgichga uzatiladi, u yerda bug‘latgichning quvurlari va plastinkalariga tegib soviydi, namlagich orqali o‘tib saqlash bo‘lmasiga uzatiladi. Agar havo namlab turilmasa, havodagi suv bug‘latgichning ustida muzlab qoladi, natijada meva va sabzavotlar sulib qoladi. Sovutish bo‘lmasidagi havoni namlash uchun bo‘lma shiftiga o‘rnatilgai rotatsion suv sepuvchi qurilmadan foydalaniladi. Bu qurilma suvni chang ko‘rinishida sepadi.

Sovutishning boshqa usullari ham mavjud. G‘ilofli sovitishda havo maxsus bushliq bo‘ylab tsirkulyatsiya qiladi va bo‘lma shiftini va devorlarining sirtini sovitadi. Panelli sovitish o‘zining turli ko‘rinishini namoyon etadi, batareyali havo va batareyalarning birga qo‘shilgan – aralash turlari. Bu usullar kam qo‘llaniladi.


Nazorat savollari:

1. 
   Tuzli eritmali havoni sovitish haqida ayting. Bu usulning kamchiliklari nimalardan iborat?
   
2. 
   Bevosita sovitish qanday amalga oshiriladi?
   
3. 
   Sovitishning qolgan usullarini aytib o‘ting.
   

7-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI
Mahsulotlarni tabiiy yo‘qotuv bo‘yicha hisobdan chaqarish va saqlash natijalarini aniqlash


Ishning maqsadi. Meva va sabzavotlarni saqlashdagi yo‘qotuv turlari va ularni hisobdan chiqarish tartibini o‘rganish.
Topshiriq. Meva va sabzavotlarni saqlash oxirida tashxis o‘tkazish, absolyut chiqim va texnik brakni aniqlash. Olingan natijalarni mahsulotlarni saqlashdan oldingi sifat ko‘rsatkichlari bilan solishtirish. Amaldagi me‘yorlar bo‘yicha meva va sabzavotlarning tabiiy yo‘qotuv o‘lchamini hisoblash (bu topshiriqni o‘qituvchi beradi).