Maxsus son [2]. 2022
9
O‘ZBEKISTON QISHLOQ VA SUV XO‘JALIGI
112,3 см, N
240
P
180
K
120
кг/га вариантда 114,9 см бўлган бўлса,
ЧДНСнинг 75-80-70 суғориш тартибида юқоридагига тегишли-
ча 109,0; 113,1; 115,8 см бўлиб, қисман ётиб қолиш ҳоллари
кузатилди. Уруғлар ўрта муддатда экилиб, ЧДНСнинг 70-75-
60 суғориш тартибида эса юқоридагига мутаносиб равишда
104,7; 109,1; 113,6 см ва 106,9; 110,5; 114,1 см бўлганлиги
аниқланди.
«Ғозғон» нави эрта муддатда экилиб, ЧДНСнинг 70-75-60
суғориш тартибида маъдан ўғитлар N
120
P
90
K
60
кг/га меъёрда
ўғитланганда ўсимлик бўйи 118,3 см, N
180
P
135
K
90
кг/га вари-
антида 121,4 см, N
240
P
180
K
120
кг/га вариантида 124,7 см ни
ташкил этган бўлса, ЧДНСнинг 75-80-70 суғориш тартибида
мос равишда 120,9; 124,5; 127,3 см бўлиб, ўғитлаш ва суғориш
тартибларининг ортиб боришига кўра, аксарият ҳолларда
ётиб қолиши қайд қилинди. Ўрта муддатда экилганда эса,
юқоридагига мутаносиб равишда 114,2; 117,4; 120,3 см ва
116,5; 119,6; 121,5 см бўлиб, тажрибада энг баланд бўйли
нав эканлиги аниқланди.
Шундай қилиб, Қашқадарё вилоятининг тақир тупроқлари
шароитида кузги буғдой навларини экиш муддатларининг ке-
чикиши ўсимлик бўйининг паст бўлишига олиб келди. «Ғозғон»
ва «Зимница» навлари эрта муддатда экилиб, ЧДНСнинг
75-80-70 суғориш тартибида маъдан ўғитлар N
180
P
135
K
90
кг/га
меъёрда қўлланилганда ўсимликлар ётиб қолмаган бўлса,
ўғит меъёрларини ушбу меъёрдан ошириш навнинг ётиб
қолишига сабаб бўлиши қайд этилди.
Тадқиқотлардан олинган натижаларга кўра, кузги буғдой
навларини экиш муддатлари, суғориш тартиби ҳамда ўғитлаш
меъёри ўсимлик бўйига мос ҳолда бошоқ узунлигига ҳам
сезиларли таъсир этди (1-жадвал).
«Зимница» нави эрта муддатда экилиб, ЧДНСнинг 70-75-
60 суғориш тартибида маъдан ўғитлар меъёри N
120
P
90
K
60
кг/
га қўлланилган вариантда бошоқ узунлиги 8,7 см, N
180
P
120
K
90
кг/га вариантда 9,6 см, N
240
P
180
K
120
кг/га вариантда 10,3 см ни
такшил этган бўлса, ЧДНСнинг 75-80-70 суғориш тартибида
мос равишда 1,5; 1,3; 1,0 см узун бўлганлиги қайд этилди.
Уруғлар ўрта муддатда экилганда эса тегишлича 0,1; 0,3; 0,1
ва 1,1; 0,6; 0,1 см калта бўлганлиги аниқланди.
«Ғозғон» нави эрта муддатда экилиб, ЧДНСнинг 70-75-60
суғориш тартибида N
120
P
90
K
60
кг/га вариантда бошоқ узун-
лиги 9,6 см, N
180
P
135
K
90
кг/га вариантда10,5 см, N
240
P
180
K
120
кг/га вариантда 11,4 см ни ташкил этган бўлса, ЧДНСнинг
75-80-70 суғориш тартибида мос равишда 10,5; 11,6; 12,3
см бўлганлиги, шунингдек, ўрта муддатда экилганда бошоқ
узунлиги юқоридагига нисбатан 0,2; 0,2; 0,3 см ва 0,8; 0,5; 0,2
см га қисқарганлиги аниқланди.
Таҳлилларга кўра, кузги буғдой навлари ўсимлик
бўйининг узун бўлиши бошоқнинг йирик бўлишига (r=0,882)
ижобий корреляцион боғлиқликда бўлиб, кейинчалик дон
ҳосилдорлигига ҳам агротехник омилларга боғлиқ ҳолда ўз
таъсирини кўрсатди.
Юқорида келтирилган тажриба натижаларига асос-
ланиб хулоса қилиш мумкинки, Қашқадарё вилоятининг
тақир тупроқлари шароитида эрта ва ўрта муддатларда
кузги юмшоқ буғдой навлари етиштиришда турли суғориш
тартиблари ва ўғитлаш меъёрлари қўлланилганда бошоқ
узунлиги ўсимлик бўйига мос равишда ўзгариб бориши
аниқланди.
Do'stlaringiz bilan baham: