Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

qo‘shimcha 
bevosita obyekti
deb, qorovulga qo‘riqlashga topshiriladigan ma’lum 
obyektlarning xavfsizligi, jamiyat xavfsizligi va tartiblarini (masalan, 
gauptvaxtada saqlanayotgan shaxslarni qo‘riqlashni) tushunish lozim. 
Jinoyatning 
obyektiv tomoni
zararli oqibatlar kelib chiqishi oldini 
olish uchun tayinlangan qorovul tarkibiga kirgan shaxs tomonidan qorovul 
(soqchilik) xizmatini o‘tashning nizom qoidalarini buzishi natijasida 
zararli oqibatlar kelib chiqishida ifodalanadi. 
Qorovul xizmati 
o‘zida qonunchilik va Qurolli Kuchlar Umumhar-
biy Nizomlari bilan tartibga solingan harbiy va davlat obyektlarini hamda 
gauptvaxtada va harbiy intizomiy qismida saqlanayotgan shaxslarni 
qo‘riqlash bo‘yicha maxsus xizmatni ifodalaydi. Qorovul xizmatini o‘tash 
jangovar vazifani bajarish hisoblanadi va shaxsiy tarkibdan barcha Nizom 
qoidalariga aniq rioya etishni, yuqori ogohlikni, aniq yechimni hamda 
tashabbusni talab etadi. 
Qorovul xizmati qo‘riq ostida saqlanayotgan va jinoiy-tuzatish 
muassasalarida jazo o‘tayotgan qamoqqa olinganlarni qo‘riqlash va tashish 
bo‘yicha xizmat hisoblanib, O‘zbekiston Respublikasi IIV ichki qo‘shin 
harbiy xizmatchilari tomonidan amalga oshiriladi. 
Harbiy kemalardagi 
soqchilik xizmati
qorovul xizmatiga tenglash-
tiriladi. U kemadagi navbatchilikning alohida turi bo‘lib hisoblanadi va 
jangovar texnikani va kemaning o‘zini qo‘riqlash hamda uning doimiy 
jangovar holatini ta’minlash vazifasiga egadir. Kema bo‘yicha soqchilik 
(butun kema bo‘yicha) va maxsus soqchilik (kemaning jangovar qismlari 
va xizmatlari bo‘yicha) farqlanadi. 
Qorovul (soqchilik) xizmatini o‘tash qoidalari qonunchilikda, Qurolli 
Kuchlar Nizomida, IIV me’yoriy hujjatlarida va ularning bajarilishi 
bo‘yicha chiqarilgan turli buyruqlar, farmoyishlar va h.k.da belgilangan. 
Shu munosabat bilan jinoyat tarkibi belgilarini aniqlash shu vaziyatda 
buzilgan qorovul xizmati qoidalarining mazmuniga bog’liq bo‘ladi.
Moddaning dispozitsiyasi blanketlidir. Jinoiy javobgarlik yuzaga 
kelishi uchun Nizomning qaysi konkret qoidalari, yozma farmoyishlarning 
talablari va postlar tabellarida va instruksiyalarda ko‘rsatilgan qorovul 
shaxsning alohida vazifalari buzilganligini har tomonlama aniqlash lozim. 
317 

---