Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

JK 247-moddasida 
nazarda 
tutilgan jinoyat tarkibini tashkil qilmaydi va ish holatlariga qarab o‘zgalar 
mulkiga qarshi jinoyat sifatida kvalifikatsiya qilinadi. 
Boshqa hollarda, ishlatishga yarog’siz bo‘lgan qurolni yoki uning 
tarkibiy qismlarini qonunga xilof ravishda egallash (uni yaroqli holatga 
keltirish uchun imkoniyat yo‘qligida) ish holatlariga qarab o‘zgalar 
mulkini talon-toroj qilish uchun javobgarlikni nazarda tutuvchi JK 
moddalari bo‘yicha kvalifikatsiya qilinishi lozim. «O‘qotar qurolning 
tarkibiy bo‘laklari va qismlari ishlatishga yaroqli bo‘lgan qurolni yig’ish 
uchun but bo‘lgan hollarda, sodir etilgan qilmish Jinoyat kodeksining 247- 
yoki 248-moddasi bilan kvalifikatsiya qilinmog’i kerak. 
O‘qotar qurolning tarkibiy bo‘laklari va ayrim qismlarini qonunga 
xilof ravishda egallash keyinchalik otishga yaroqli bo‘lgan qurolni yig’ish 
uchun zarur bo‘lgan etishmaydigan qismlarini tayyorlash bilan bog’liq 
43 

---

bo‘lgan taqdirda, o‘zganing mulkini talon-toroj etish va o‘qotar qurol 
tayyorlash majmui bilan kvalifikatsiya qilinishi lozim»
1
. 
Obyektiv tomondanJK 247-moddasi 1-qismida
nazarda tutilgan 
jinoyat o‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar, portlatish 
qurilmalarini o‘g’rilik yoki firibgarlik yo‘li bilan qonunga xilof ravishda 
egallashdan iboratdir. 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumi qarorida «O‘qotar qurol, 
o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish qurilmalarini qonunga 
xilof ravishda har qanday usulda egallash, aybdorning ulardan o‘z xohishi 
bo‘yicha foydalanish yoki tasarruf etish imkoniyatlari bor-yo‘qligidan 
qat’i nazar, ular olingan vaqtdan boshlab 
tugallangan
jinoyat hisoblanishi 
kerak», deyilgan. 
Talon-toroj qilingan quroldan g’ayriqonuniy harakatlarni amalga 
oshirishda foydalangandan so‘ng uni yo‘q qilish, jinoyat joyida qoldirish 
yoki qaytarib berish shaxsni jinoiy javobgarlikdan ozod qilish uchun asos 
bo‘lmaydi. 
O‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish 
qurilmalarining tasodifan (masalan, tabiiy ofat natijasida) shaxsning 
egaligiga tushib qolishi ushbu modda bilan kvalifikatsiya qilinmaydi, 
mazkur qilmish JK 248-moddasi bilan baholanadi.Shu bilan birga egasi 
qarovsiz qoldirgan qurolni olish subyektiv tomon belgilar mavjud bo‘lsa, 
talon-toroj tarkibini tashkil etadi. 
O‘qotar qurol, o‘q-dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish 
qurilmalarini ularga qonuniy yoki qonunga xilof ravishda egalik 
qilayotgan korxona, tashkilot, muassasa, shuningdek, fuqarolardan olib 
qo‘yish ham ushbu moddada nazarda tutilgan javobgarlikni keltirib 
chiqaradi.