Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

tugallangan 
jinoyat hisoblanadi. 
O‘tkazish 
deganda, ularni muomalaga kiritish, ya’ni ulardan to‘lov, 
ayirboshlash, hadya qilish vositasi sifatida foydalanish va shu narsalarning 
muomalada bo‘lishiga imkon beradigan boshqa harakatlarni sodir etish 
tushuniladi. Aybdorning qalbaki pullar yoki qimmatli qog‘ozlarga 
jismoniy, yuridik shaxslar yoki davlatga tegishli bo‘lgan mulkni sotib 
olishini jinoyatning qalbaki predmetlarini o‘tkazish deb hisoblash lozim. 
Qalbakilashtirilganligi oldindan ma’lum bo‘lgan predmetlarni keyinchalik 
haqiqatda o‘tkazish uchun olish 
JK 176-moddasida 
ko‘zda tutilgan 
jinoyatni sodir etishga jinoiy jazolanadigan tayyorgarlik ko‘rishni vujudga 
keltiradi (JK 25-moddasi 2-qismi). 
Bir dona bo‘lsada, qalbaki predmet qabul qilingan yoki haqiqiy pul 
belgisi, Aksiz marka yoki qimmatli qog‘oz sifatida foydalanilgan vaqtdan 
boshlab jinoyat 
tugallangan 
hisoblanadi. 
O‘tkazilgan paytida 
qalbakilashtiruvchi shaxsning aldovi fosh etilishi (basharti bu shaxs uni 
tayyorlash bilan shug‘ullanmagan bo‘lsa) jinoyat sodir etishga suiqasdni 
tashkil etadi. 
Qalbaki pul birliklarining muomalaga kiritilishi natijasida nafaqat 
davlatning pul-kredit tizimiga salbiy ta’sir ko‘rsatiladi, balki o‘zgalarning 
mulkiga (berilgan tovar va ko‘rsatilgan xizmat uchun haq sifatida, 
ayirboshlashda, qarz berishda, oldi-sotdida va boshqalar) ham zarar 
yetkaziladi. Bunday hollarda, jinoyatni faqatgina 
JK 176-moddasi 
bilan 
javobgar qilish yetarli, o‘zganing mulkini talon-toroj qilish uchun 
javobgarlik belgilangan moddalar bo‘yicha qo‘shimcha kvalifikatsiya 
qilish talab etilmaydi. 
Agar qalbakiligi aybdorga ayon bo‘lgan valuta qimmatliklari 
ko‘rinishidagi, pul muomalasida qo‘llanishini istisno qiladigan darajada 
haqiqiysiga ro‘y-rost o‘xshamaydigan kupyuralar o‘tkazilgan bo‘lsa, 
shuningdek, aybdorda jabrlanuvchini qo‘pol ravishda aldash niyati 
bo‘lganligidan guvohlik beruvchi boshqa holatlar mavjud bo‘lsa bunday 
qilmish Jinoyat kodeksi 176-moddasining tegishli qismi bo‘yicha 
103 

---

kvalifikatsiya qilinib, Jinoyat kodeksining 168-moddasi (Firibgarlik) bilan 
qo‘shimcha kvalifikatsiya qilish talab qilinmaydi. Pul-buyum lotereya 
biletlari va boshqa hujjatlarni ishlab chiqarish, qalbakilashtirish yoki ularni 
o‘tkazish 
JK 176-moddasi 
bilan javobgarlikni yuzaga keltirmaydi. Pul-
buyum lotereya biletlari va boshqa hujjatlarni qalbakilashtirish yoki ularni 
o‘tkazganlik uchun JK 168-moddasi bo‘yicha javobgarlikka tortilishi 
kerak.