Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

11-§. Surishtiruv yoki dastlabki tergov ma’lumotlarini oshkor qilish 
(JK 239-moddasi) 
Jinoyatning 
bevosita obyektini 
dastlabki tergov va surishtiruv 
organlarining 
normal faoliyat yuritishini ta’minlovchi ijtimoiy 
munosabatlar tashkil qiladi. 
514 

---

Obyektiv tomondan 
surishtiruv yoki dastlabki tergov ma’lumotlarini 
surishtiruvchi, tergovchi yoki prokurorning ruxsatisiz oshkor qilishda 
ifodalanadi. 
Oshkor etish 
deganda, ishdagi ma’lumotlarning oshkor qilinishiga yo‘l 
qo‘yib bo‘lmasligi haqida tergovchi tomonidan ogohlantirilgan 
jabrlanuvchi, guvoh, himoyachi yoxud boshqa shaxslarning ana shunday 
axborotni uchinchi shaxslarga har qanday ko‘rinishda oshkor qilishini 
tushunish zarur. 
Aksariyat hollarda, surishtiruv, dastlabki tergovning oshkor qilib 
bo‘lmaydigan ma’lumotlariga muayyan ishdagi jiddiy ahamiyatga molik 
axborotlar (guvohlarning ko‘rsatuvlari, ekspert xulosasi va h.k.lar) ham 
kiradi. 
Surishtiruv va dastlabki tergovni amalga oshirish jarayonida olingan 
ma’lumotlar jinoyat 
predmeti 
hisoblanadi. 
Surishtiruv yoki dastlabki tergov ma’lumotlari
deb, surishtiruv va 
dastlabki tergov jarayonida olingan, so‘roq, yuzlashtirish, tintuv, tergov 
eksperimentlari bayonnomalarida, ekspertiza materiallari va boshqa 
hujjatlarda mavjud ma’lumotlarga aytiladi. Biroq sharhlanayotgan modda 
nuqtai nazaridan 
ma’lumotlar 
deganda, faqat surishtiruv va dastlabki 
tergov jarayonida olinib, ularga nisbatan tergovchi, surishtiruvchi yoki 
prokuror ularni ovoza qilganlik uchun javobgarlik to‘g‘risida 
ogohlantirgan hamda bu haqda tegishli tilxat olingan ma’lumotlargina 
tushuniladi. 
Agar shaxs ma’lumotlarni ovoza qilganligi uchun javobgarlik to‘g‘risida 
ogohlantirilmagan bo‘lsa, uni sharhlanayotgan modda bo‘yicha 
javobgarlikka jalb qilish mumkin emas. 
Bu ma’lumotlar, shuningdek, boshqa yo‘l bilan (masalan, shohid, guvoh, 
boshqa shaxslar bilan suhbatlashuv natijasida) olingan bo‘lishi mumkin. 
Biroq surishtiruv va dastlabki tergovga oid ma’lumot sifatida e’tirof 
etilishi uchun ularga nisbatan aybdordan JPK 353-moddasiga binoan tilxat 
olingan bo‘lishi shart. Bunda bu ma’lumotlar kimga yoki nimaga 
taalluqliligi ahamiyatga ega bo‘lmaydi. Masalan, ekspert o‘zi o‘tkazgan 
ekspertiza ma’lumotlarini, guvoh — o‘z ko‘rsatmalarini ovoza qilish 
515 

---

huquqiga ega emas. JPK 353-moddasi 1-qismiga ko‘ra, «tergovchi jinoyat 
ishidagi barcha ma’lumotlarni yoki uning muayyan qismidagi 
ma’lumotlarni oshkor qilinmaydigan deb e’tirof etishga haqli. Ana shu 
asosda u tergov harakatlarida ishtirok etayotgan yoki tergov harakatlarini 
bajarishda hozir bo‘lgan yoxud tergov materiallari bilan tanishayotgan 
shaxslardan ularning zimmasiga ishda mavjud bo‘lgan ma’lumotlarni 
uning ruxsatisiz oshkor qilmaslik to‘g‘risida majburiyat yuklatilgani 
haqida tilxat olishi mumkin». 
Surishtiruv yoki dastlabki tergov ma’lumotlari oshkor qilingan, ana shu 
axborotlar begona shaxslar mulkiga aylangan paytdan e’tiboran jinoyat