Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

bevosita obyekti 
iqtisodiyotning normal rivojlanishini 
ta’minlovchi xo‘jalik faoliyatini amalga oshirishning o‘rnatilgan tartibi va 
xususiy tadbirkorlik hamda yuridik shaxslardan olinadigan soliqlar, 
shuningdek, litsenziyani ko‘rib chiqish va berish uchun to‘lovni, ro‘yxat 
bojini olmayotgan davlatning moliyaviy manfaatlari hisoblanadi. Bundan 
tashqari, faoliyat bilan litsenziyasiz shug‘ullanish uni tegishli nazorat 
ostidan chiqaradi va fuqaro hamda tashkilotlarga ziyon, fuqarolar 
sog‘lig‘iga, ijtimoiy axloq manfaatlariga zarar, mamlakat mudofaasi va 
1
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Ахборотномаси, 2000 й., 56-сон, 142-модда; 2003 й., 1-сон, 8-
модда; Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2006 й., 14-сон, 110-модда; 2006 й., 41-сон, 405-
модда.
227 

---

davlat xavfsizligiga putur yetkazishi mumkin. 
Obyektiv tomondan
jinoyat litsenziya olinishi shart bo‘lgan faoliyat 
bilan maxsus ruxsatnoma olmasdan shug‘ullanish ko‘p miqdorda daromad 
olish bilan bog‘liq bo‘lishi bilan ifodalanadi. 
“Amaldagi qonunchikka muvofiq savdo faoliyatining ayrim turlari bilan 
shug‘ullanishga maxsus ruxsatnoma (litsenziya) talab qilinadi. Bunday 
ruxsatnomaning yo‘qligi JKning 190-moddasida ko‘rsatilgan javobgarlikni 
yuzaga keltiradi, agarda aybdor ko‘p miqdorda daromad olgan bo‘lsa. 
Agar bunda aybdor savdo faoliyatini nafaqat ruxsatnoma (litsenziya)siz 
amalga oshiribgina qolmay, balki ro‘yxatdan o‘tishdan ham bo‘yin 
tovlaganligi aniqlansa, uning harakatlari Jinoyat kodeksining 188 va 190-
moddalari majmui bilan kvalifikatsiya qilinmog‘i lozim»
1
.
Faoliyatning litsenziyalanadigan turlari 
jumlasiga amalga oshirilishi 
fuqarolarning huquqlari va qonuniy manfaatlariga, sog‘lig‘iga, jamoat 
xavfsizligiga zarar yetkazishi mumkin bo‘lgan hamda tartibga solib 
turilishi litsenziyalashdan tashqari usullar bilan amalga oshirilishi mumkin 
bo‘lmagan faoliyat turlari kiradi. 
Amalga oshirilishi uchun litsenziya talab qilinadigan faoliyat turlari 
qonunlar bilan belgilanadi. 
Litsenziyalar namunaviy (oddiy) va yakka tartibdagi bo‘lishi mumkin. 
Namunaviy (oddiy) litsenziyalar jumlasiga cheklanmagan doiradagi 
yuridik va jismoniy shaxslarga beriladigan litsenziyalar kiradi, agar ushbu 
shaxslar tegishli faoliyat turini amalga oshirishga nisbatan qo‘yiladigan 
yagona shartlar va talablarga javob bersalar. 
Yakka tartibdagi litsenziyalar jumlasiga yuridik va jismoniy shaxslarga 
alohida talablar va shartlar asosida beriladigan, litsenziatlarga faoliyatning 
mazkur turini amalga oshirishda mutlaq huquqlar beruvchi, miqdoriy 
cheklangan litsenziyalar kiradi. Yakka tartibdagi litsenziyalar amal qilish 
hududi, faoliyat obyekti yoki O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasi belgilaydigan boshqa asoslarga ko‘ra miqdoriy cheklanadi. 
Yakka tartibdagi litsenziyalarni berish, qoida tariqasida, tanlov (tender) 
1 
Қаранг: “Савдо соҳасидаги жиноятлар ва бошқа қоидабузарликлар ишлари бўйича суд амалиёти тўғрисида” 
ги Ўзбекистон Республикаси Олий суд пленумининг 1996 йил 15 март кунидаги № 9, п. 5. // Тўплам, Т.1. – Б. 
300.
228 

---

asosida amalga oshiriladi. 
Yakka tartibdagi litsenziyalarni berish tartibi va shartlari, shu jumladan 
tanlovlarni (tenderlarni) o‘tkazish shartlari O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi. 
Litsenziyaning amal qilish muddati, qoida tariqasida, cheklanmaydi. 
Litsenziya qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda litsenziya 
da’vogarining arizasida ko‘rsatilgan muddatga beriladi. Qonun hujjatlarida 
litsenziyaning cheklangan amal qilish muddati belgilanishi mumkin, lekin 
bu muddat besh yildan kam bo‘lmasligi lozim.