Maxsus pedagogika

keltirish.
1.  Intizom li  xulq-atvor,  ko'nikm a  va  odatlarni  tarbiyalash:
—  kun  tartibini  bajarish  ko'niktm si:  o 'z   vaqtida  turish,  ertalabki  va 
kechki  hojatxonaga  borish,  dars  va  m ashg'ulotlarga  kech  qolmaslik;
—  darsga  zarur  bo'lgan  jiho/.larni  tanlash  ko‘nikmasi:  kitob,  daftar, 
ruchka,  qalam   va  hokazo  kabi  ortiqcha  narsalarni  p artadan  o ‘z  vaqtida 
yig‘ishtirish;
—  uy vazifasini bajarishda tinchlik, osoyishtalik va tartibga rioya qilish;
—  darsda  o ‘zini  to ‘g‘ri  tutish  ko‘nikmasi;
—  navbatchi  o'quvchi  va  o'qituvchilarga e ’tiroz bildirm ay itoat qilish 
odati;
—  jam o a  joylarida  (teatr,  ko‘cha-k o‘yda,  m agazinlarda)  xulq-atvor 
qoidasiga  am al  qilish  ko'nikm asi:  qichqirm aslik,  q a ttiq   gapirm aslik, 
o ‘zining xulq-atvori  haqida  tanqidiy fikrlashga o'rgatish;
—  shahar  transportidan  to ‘g‘ri  foydalana  olish  ko'nikm asi  (to‘g‘ri 
chiqish  va  tushish,  ch ip ta  olish);
—  k o'ch ad an  o'tish  qoidasiga  rioya  qilish.
2.  A trofdagilar  bilan  xushm uom ala  b o ‘lish  k o 'n ik m a ,  m alaka  va 
odatlarini  vujudga  keltirish:
1 0 - 3 3
145

---

—  odobli  salomlashish,  xayrlashish,  e’tibor,  diqqat va xizmati  uchun 
tashakkur  bildirish  ko‘nikmasi;
— o ‘rtoqlarining iltimosini bajonu dil, vijdonan bajarish,  o ‘z so‘zining 
ustidan  chiqish  odatini  tarbiyalash.
3. G ‘amxo'rlik, m ehribonlik ko‘rsatish ko‘nikma,  malaka va odatlarini 
tarbiyalash:
— betob va  nimjon o‘rtoqlariga yordam  ko‘rsatish ko‘nikmasi;
— o ‘z  o ‘rtoqlarining o ‘yin  vaqtida,  o ‘qishda erishgan  muvaffaqiyatlarini 
to ‘g‘ri  baholay  olish  ko‘nikmasi;
—  o ‘rtoqlari  bilan  o ‘yinchoq,  kitob,  qalam ,  daftar  va  hokazolarni 
b o ‘lishish  ko‘nikmasi;
— qariya va betoblarga xizmat k.o‘rsatish  ko‘nikmasi;
—  hayvonlami  boqish,  o ‘simliklami  parvarish  qilish  ko'nikmasi.
4.  Jamoani tashkil  qilish:
— jamoatchilikka  oid  topshiriqlami  vijdonan  bajarish  ko‘nikmasi;
—  turli  ko‘rinishdagi  jam oa  faoliyati  (o‘yin,  o ‘qish,  ijtimoiy  foydali 
mehnat)da  faol  qatnashish  ko‘nikmasi;
— jamoadagi  xulq-atvor  m e’yori  va  qoidalarining  buzilishlariga  befarq 
bo'lmaslik  ko‘nikmasi.
II  bo‘lim.  Axloqiy  tasavvur,  tushuncha  va  sezgilami  vujudga  keltirish.
1. Vatanga muhabbat asosidagi tushuncha va tasawurlami vujudga keltirish.
2.  Burch,  vijdon,  insof haqidagi  tasawurlam i  vujudga  keltirish.
3.  0 ‘rtoqlik,  do‘stlik tasawurlarini shakllantirish.
4.  Birlamchi axloqiy-estetik tasawurlam i vujudga keltirish.
IV -V III  sinflar.
I  b  o'  1  i  m.  Ijtimoiy xulq-atvor ko‘nikma va  odatlarini  tarbiyalash.
1.  Intizomli xulq-atvor ko'nikma,  malaka va odatlami vujudga keltirish:
— dars, mashg‘ulot va o ‘tkaziladigan tadbirlarga o ‘z vaqtida kelish odatini 
tarbiyalash;
— dars,  uy vazifasi va sinfdan tashqari vazifalami bajarishda zarur bo'lgan 
jihozlam i  tanlash  ko‘nikmasi;
—  uy  vazifasini  va jam oat  topshiriqlarini  o ‘z  vaqtida  vijdonan  bajarish 
ko‘nikmasi;
—  o ‘qituvchi,  tarbiyachi  va  boshqa  o ‘zidan  katta  o ‘rtoqlarining 
tushuntirishlarini  diqqat  bilan  tinglash  ko‘nikmasi;
—  o ‘z  kamchiliklariga  tortishmasdan,  osoyishtalik bilan  to ‘g‘ri  qarash 
ko‘nikmasi;
—  sinf ishida  faol  qatnashish  ko'nikmasi.
2.  Atrofdagilar  bilan  xushm uom alada  bo ‘lish  ko'nikm a,  malaka  va 
odatlarini vujudga keltirish:
—  o ‘z  suhbatdoshining  gapini  bo‘lmay,  oxirigacha  tinglash  ko‘nikmasi;
—  o ‘z  iltimosini  tushunarli  va  kamtarlik bilan  ifodalash  ko‘nikmasi;
146

---

—  noqulay  vaziyatdan  to ‘g‘ri  va  m ustaqil  yo ‘l  topib  chiqib  ketish 
ko‘nikmasi.
3.  G ‘amxo‘rlik,  mehribonlik  ko‘rsatish  ko‘nikma,  malaka va  odatlarini 
tarbiyalash:
—  kichik  o'rtoqlariga  m ehnat  qilishga,  о ‘yin  vaqtida  yordam  berishga 
odatlanish  ko‘nikmasi;
—  sinfda,  guruhda,  jam oa  a ’zolari  o ‘rtasida  yaxshi  o ‘zaro  munosabatni 
tiklashda kichik o ‘rtoqlariga yordam berish ko‘nikmasi;
— kattalarga g‘amxo‘rlik bilan munosabatda bo‘lish  ko‘nikmasi.
4. Jamoani tashkil qilish:
—  umumiy  mehnat  va  o ‘quv  intizomini  quwatlash  ko‘nikmasi;
—  umumiy  maqsadga  erishish jarayonida  o ‘rtoqlariga  o ‘z talablarini  ayta 
olish  ko‘nikmasi;
—jamoa faoliyatida ishtirok etish jarayonida shaxsiy va jamiyat manfaatlarini 
birga qo‘sha olish ko‘nikmasi;
— jam oa  hayoti  m e’yorlarini  buzuvchilarga  qarshi  kurashish  ko‘nikmasi.
II  b o ‘  1  i  m.  Axloqiy tasavvur,  tushuncha  va  sezgilami vujudga keltirish:
1. Vatanga nisbatan sevgi, xalqlar do'stligi haqida tushuncha va tasawurlami 
vujudga keltirish.
2. Burch, vijdon, insof haqidagi tasawurlami vujudga keltirish, kengaytirish.
3.  0 ‘rtoqlik,  do‘stlik  haqidagi  tasawurlami  kengaylirish.
4. Birlamchi axloqiy-estetik tasawurlami vujudga keltirish va rivojlantirish.