Maxinbonu Radjabova 4-kurs 405 –guruh Amaliy iah Meyordagi va patologik rivojlanish nazariyasi

Maxinbonu Radjabova 4-kurs 405 
–guruh
Amaliy iah
yetishmasligi о‘tkir kechmasa, u hech qanday buzilishni keltirib chiqarmasligi 
mumkin, biroq homila shakllanish tempini birmuncha sekinlashtiradi. Buning 
natijasida homila muddatiga yetib tug‘ilishiga qaramay bola tо‘la shakllanmagan, 
nerv tizimi zaif tug‘iladi. Nerv tizimining miyelinizatsiya jarayoni sekinlashadi, 
nerv hujayrasi va uning aksonlari differensatsiyasi izdan chiqadi, miyaning 
neyronlararo aloqasining shakllanishi qiyinlashadi. Bu omillar о‘z navbatida nutq 
faoliyatining shakllanishiga salbiy ta’sir kо‘rsatadi. Ona qornida homila 
rivojlanishining buzilishi – embriopatiyalar-yuqumli kasalliklar, dori-darmonlar 
ichish, ionlashgan radiatsiya vibratsiya, homiladorlik vaqtida ichish va chekish 
bilan bog‘liq hollarda vujudga keladi. Alkagol va nikotinning naslga zararli ta’siri 
ancha yil ilgari aniqlangan. Ayni vaqtda nutq buzilishlari bilan uyg‘unlashgan 
alkagolli-embriopatik genezli oligofreniyaning klinik kо‘rinishi о‘rganildi. Turli 
xil nutq nuqsonlarining kelib chiqishiga surunkali alkogolizmning ta’siri 
kо‘rsatildi, jismoniy, nutqiy va aqliy rivojlanishning orqada qolishini о‘z ichiga 
olgan alkagolli-embriopatik sindrom ta’riflab berildi. Alkagolli-embriopatik 
sindromda bola nutqining rivojlanishiga noqulay ta’sir etuvchi yaqqol 
ifodalanmagan eshituvning buzilishi holati aniqlangan. Alkogolizmga chalingan 
ota-onalarda homila о‘limining havfi ona qornidaligi va perinatal davrlarda juda 
yuqoridir. Bundan tashqari, chala tug‘ilishi, homilalik va intranatal asfiksiya, 
shuningdek kasalliklarga moyillik va bola hayotining birinchi yilida о‘lim 
holatining yuqori darajadaligi ham alkogolizmga bog‘liqdir. Bu bolalar 
maktabgacha va maktab yoshida о‘zining jismoniy zaifligi, nutqning tо‘liq 
rivojlanmaganligi bilan uyg‘unlashgan psixik rivojlanishning orqada qolganligi, 
xarakatchanlikning tormozlanganligi, faol diqqati, kо‘ruv va eshituv idroki 
funksiyalarining buzilganligi bilan ajralib turadi. Ular diqqatining tarqoqligi bilish 
faoliyatining kamligi, ta’lim jarayonidagi qiyinchiliklar bilan uyg‘unlashadi. Ayni 
vaqtda kо‘pgina ishlar chekishning ayol sog‘lig‘i, homiladorlik va tug‘ruqning 
kechishiga yomon ta’sir etishiga bag‘ishlangan. Bolaning chala tug‘ilishi, psixik va 
jismoniy rivojlanishdan orqada qolishi bilan chekishning aloqasi borligi isbotlandi. 

---