Mavzusi bo’yicha taqdimot Tuzuvchi: J. Matchanov Oʼzbekiston respublikаsi moliya vаzirligi huzuridаgi oʼquv mаrkаzi

Davlat budjdeti kamomadini moliyalashtirish usullari:
1. Pul-kredit emissiyasi;
2. Davlat zayomlarini chiqarish;
3. Davlat budjetiga soliq tushumlarini ko‘paytirish.
4. Xususiylashtirishdan tushgan mablag‘lar hisobiga moliyalashtirish
Oʼzbekiston Respublikаsi Moliya Vаzirligi huzuridаgi Oʼquv mаrkаzi
DAVLAT BUDJETI TIZIMIDAGI INSTITUTSIONAL ISLOXOTLAR:
budjet tashkilotlarini moliyalashtirish tartibini belgilash;
· budjet tasnifini takomillashtirish;
· o‘rta muddatli budjetlarni shakllantirish;
· g‘aznachilik tizimini joriy qilish.
Oʼzbekiston Respublikаsi Moliya Vаzirligi huzuridаgi Oʼquv mаrkаzi
Jahon soliq siyosati tajribasida soliqqa tortishning quyidagi yo‘nalishlariga katta e’tibor beriladi:
1) har xil mulk shakllariga moslangan korxona va tashkilotlarning xo‘jalik yuritishiga mumkin qadar iqtisodiy sharoit yaratish, ularni bozor munosabatlariga kirib borishiga har tomonlama yordamlashish;
2) ijtimoiy-zaruriy umumdavlat vazifalarini bajarish uchun davlatni kerak bo‘lgan moliyaviy manbalar bilan ta’minlash;
3) bozor iqtisodiyoti sharoitida yangi ijtimoiy-iqtisodiy omillarni tashkil qilishda qatnashish, ishsizlarni ish bilan ta’minlash, iqtisodiy nochorlarga yordam berish;
4) aholi turmush darajasini zaruriy me’yorda saqlab turish imkonini izlash va ta’minlash, soliqqa tortilmaydigan daromad minimumini vaqti-vaqti bilan oshirib borish. Bunda “iste’mol savatchasi” ma’lumotlarini e’tiborga olish
Oʼzbekiston Respublikаsi Moliya Vаzirligi huzuridаgi Oʼquv mаrkаzi
Soliqqa tortishni optimallashtirishning klassik prinsiplariga asoslangan zamonaviy ilmiy-nazariy konsepsiyalar ichida amerikalik iqtisodchi olim Artur Lafferning mashhur “egri chizig‘i” alohida o‘ringa ega.
A.Laffer soliq yuki darajasi va budjetga tushumlar o‘rtasidagi miqdoriy bog‘liqlikni parabolik egri chiziq ko‘rinishida tasvirlab, shuni xulosa qilib aytadiki, soliq tushumlarini faqat soliq stavkasi oshirilganda emas, balki soliq yuki maqbul darajagacha pasaytirilganda ham oshirib borish mumkin.
Laffer nazariyasiga ko‘ra, soliq yukining og‘irlashuvi yashirin iqtisodiyotning rivojlanishiga olib keladi. Uning fikricha, daromadlarni soliqqa tortishning eng yuqori darajasi 30 foizdan oshmagani ma’qul.
A.Laffer konsepsiyasining qisqacha mohiyati shundaki, davlat budjetining daromadlari soliq stavkalari va soliq yuki darajasini oshirish hisobiga emas, balki soliq solish bazalarining kengayishi hisobiga ko‘payadi.
Oʼzbekiston Respublikаsi Moliya Vаzirligi huzuridаgi Oʼquv mаrkаzi