Mavzuning dolzarbligi

Trend modeli

Vaqt qatoridagi tendensiyani modellashtirishning eng keng tarqalgan usuli bu uning qaralayotgan qiymatining vaqtga bog’liq holda o’zgarishini ko’rsatuvchi analitik funksiyani topish, ya’ni trendni qurishdan iboratdir, Bu usul vaqt qatorini silliqlashning analitik usuli deb ataladi,

Trend- bu uzoq vaqt komponentasi bo’lib vaqt qatori belgilangan vaqt oralig’ida o’zgarishi xususiyatini ko’rsatadi,Chiziqli trend modelidan ham, egri chiziqli trend modelidan ham bir paytda bashorat qilish uchun foydalanib bo’lmaydi, Sababi qaysi birida xatolik kam bo’lsa, o’sha modeldan foydalansak maqsadga muvofiq bo’ladi, Demak bundan xulosa qilib aytishimiz mumkinki, kvadratik model eng bashorat qilish uchun ishlatsa bo’ladi, Va neft narxining o’zgarishini 99,8% tushuntirib beradi, Bunda modelning ko’rinishi quyidagicha,

Umumiy tenglamasi: Yt = 21,0176 - 0,236855*t + 0,00253335*t² + 1,3440 E(t-1) - 0,4394 E(t-2) +W(t)

Type Coef SE Coef T P

AR 1 1,3440 0,0581 23,15 0,000

AR 2 -0,4394 0,0581 -7,56 0,000
Shu qoldiqlar oqshovqin uning tenglamasi quyidagicha:

Et = 1,3440 E(t-1) - 0,4394 E(t-2) +W(t);

Endi esa kelgusi joriy yilning kelgusi uch oyiga umumiy bashoratni amalga oshiramiz,buning uchun dastlabki trend modelimiz bashoratiga qoldiqlar bashoratini qo’shamiz,natijada quyidagi ifodaga ega bo’lamiz:

Oylar Bashorat

Iyun 126,6247

Iyul 126,7431

Avgust 126,2469

Ushbu trend modelimizdan shunday xulosaga kelamizki , iyun,iyul oyida neft narxi ozgina o’sadi,ammo avgust oyida yana narxlarning pasayishi kuzatiladi,

Siljuvchi o’rta qiymat modeli

Bu modelning grafikdagi ko’rinishi quyidagicha bo’ladi:

Modelimiz bo’yicha bashorat: