Мавзунинг долзарблиги

3.TEXNOLOGIK QISM.
3.1. Moy filtridagi moy tozalash elementini almashtirish texnologiyasini ishlab chiqish

Avtomobilsozlik sanoati rivojlanib, yuksalib borayotgan bir vaqtda unga hamohang tarzda uning agregat va uzel detallari ham yangilanib, ishonchliligi ortib bormoqda. Shu jumladan, moy tozalash filtrlari ham ancha takomillashib, ekspluatatsiya muddati ortib bormoqda. Men ham mazkur diplom loyixa ishimni bajarishdan asosiy maqsad qilib “Matiz” avtomobili, shu asnoda barcha avtomobillar moy filtrini konstruktsiyasini takomillashtirib, vatanimiz taraqqiyotiga o`z hissamni qo`shmoqni qo`yganman.

Hozirgi kunda moy tozalash filtrlarining bir qancha turlari mavjud. Ular keyingi sahifada o`z aksini topgan. Dag`al filtr, tsentrifuga tizimidagi filtrlar 5- rasmda tasvirlangan.
Yuqorida keltirilgan ma`lumotlarni taxlil qilib shunday xulsaga keldik, buyum konstruktsiyani takomillashtirish orqali iqtisodiy samaraga erishishni yo`lidan biri bu filtrdan bir marotaba emas, balki ko`p marotaba foydalanish maqsadga muvofiq ekan. Foydalanilgan moy tozalash filtrining filtrlovchi eelementlarini almashtirish texnologiyasini ishlab chiqish ustida izlanishlar olib bordik. Moy almashtirish jarayonida filtrni ishlash muddati tugaganiga ishonch hosil qilib, uni shundayligicha tashlab yuboradilar. To`g`ri undagi filtrlovchi element ishdan chiqqan, ammo uning tashqi qatlami, qobig`i but-butunligicha qolib, keyin ishlatsa bo`ladi.
Biz konserva bo`yoq bankalarini ochilish va yopilish texnologiyasini o`rganib chiqdik va qayta foydalanish maqsadida filtrlarni tashqi qobiqlarida ham shu texnologiyani qo`llab ko`rdik. Bu jarayonlarning qanday bo`lishi aniq va ravshan qilib kerakli chizmalarda aks ettirdik.
Bu jarayon asosan maxsus stanoklarda amalga oshiriladi. Foydalanib bo`lgan filtr stanokka qo`yiladi va yuqori qismi sakkiz qirrali tayanchda qisib ushlanadi. So`ng monipulyator o`z o`qi atrofida ham vertikal burchak ostida og`adi va bir necha aylanishlardan so`ng filьtr ochiladi. Qirralari 90<sup>o</sup> burchakka yetganda ish to`xtatiladi, bosim ostida ajratiladi. Ajratib olingan filtr yaxshilab yuvib tozalandi va qobiq qirralari tekislanadi. Natijada yana bir bor ishlatishga tayyor bo`lgan filtrning qobig`i hosil bo`ladi. Keyingi jarayon ishga soz bo`lgan yangi filtrlovchi elementni hosil qilingan qobiqqa joylashtirishdir. Bu texnologiya ham biriktirish stanogida amalga oshiriladi. Qobiqni yaxshilab tozalanganligiga va tekislanganligiga ishonch hosil qilib, unga yangi filtrlovchi element joylashtiriladi.

5-rasm. Moy tozalash filtirlarining turlari

6- rasm. Moy filtiri qismlarini ajratish
1-Yo`naltiruvchi yelka. 2- Ajratuvchi disk. 3- Detalning 1-qismi. 4- Detalning 2-qismi. 5- Siquvchi rolik
6-Yo`naltiruvchi yelka

7- rasm. Moy filtiri qismlarini biriktirish
1-Bukuvchi shakldor rolik. 2- Tayanch roltk
Yig`ilgan, yangi hosil bo`lgan filtrni biriktirish stanogiga qo`yiladi. Avval filtrning qirralarini asta-sekin 90<sup>o</sup> burchakka, keyin esa 180<sup>o</sup> ga bukish lozim. Shundagina qobiq materiali hech bir zaralanishsiz ishga tayyor holga keladi. Filtrni bunday texnologiyada qayta yig`ishda asosiy narsa uning germetikligini ta`minlashdir. Germetik suyuqlik tayyor qobiqqa yangi filtrlovchi elementni joylashtirilganda surtiladi. Agar germetik suyuqlik ishlatilmasa rolik payvandlash jarayoni amalga oshiriladi. Rolikli payvandlash ishlatilishi iqtisodiy tomondan qimmatroqqa tushadi, shuning uchun germetik suyuqlikdan foydalangan ma`qulroq.
Hosil qilingan moy filtrini yuqori nasosli bosimli nasos bilan kerakli bosimda 3-4 minut tekshiriladi. Bundan maqsad germetikligini ta`minlashdir. Hamma natijalar sarhisob qilinib, filtrni ishonchli ishlashiga ishonch hosil qilinib, filtr ishga tayyor hisoblanadi va bemalol qayta ishlashga joriy etiladi. Bu jarayon barcha dag`al filtrlarda amalga oshirsa bo`ladi. Filtrlovchi elementning materialini yanada takomillashtirishga, bu texnologiya ancha samara berishga ishonaman.