|
3.2. Dasturdan foydalanish
Axborotlarni yig‘ish va qayd qilish
turli iqtisodiy obyektlarda
turlicha yuz beradi.
Bu jarayon ishlab chiqaruvchi xo‗jalik faoliyati obyektlarini aks
ettiruvchi dastlabki hisob axborotlarini yig‗uvchi va qayd qiluvchi sanoat
korxonalari,
firmalarni
avtomatlashtirilgan
boshqaruv
jarayonida
murakkabroq ro‗y beradi. Bu jarayon pul resurslari harakatini qayd
etuvchi moliya organlarida yanada murakkabroqdir.
65
Bunda dastlabki axborotlarni to‗laligi, ishonchliligi va dolzarbligi juda
muhim. Korxonalarda axborotlarni yig‗ish va qayd qilish turli xo‗jalik
operatsiyalarini bajarishda (tayyor mahsulotlarni qabul qilish, materiallarni
olish, berish va shunga o‗xshash jarayonlarda), banklarda — yuridik va
jismoniy shaxslar bilan moliyaviy — kredit operatsiyalarini bajarishda yuz
beradi. Hisob ma‘lumotlari ish joylarida qayta ishlangan detallar sonini
hisoblashda, uzellar, mahsulotlarni yig‗ishda, yaroqsiz mahsulotlarni
aniqlashda va shunga o‗xshash hollarda ro‗y beradi. Axborotlarni yig‗ish
jarayonida material obyektlar tortiladi, sanaladi, o‗lchanadi, pul kupyuralari
sanaladi, ba‘zi bajaruvchilarining ish xarakteristikalari soni va vaqti olinadi.
Axborotlarni yig‗ish, odatda, uni qayd qilish bilan birga amalga oshiriladi,
ya‘ni ular tashuvchi materiallarda (hujjatlarda, mashina tashuvchilarida) aks
ettiriladi, kompyuterga kiritiladi. Dastlabki hujjatlarga yozuv, asosan, qo‗lda
amalga oshiriladi, shuning uchun yig‗ish va qayd qilish jarayoni hozircha
ko‗p mehnattalab bo‗lib qolmoqda. Shu sababdan hujjat almashinuvini
aftomatlashtirish jarayoni o‗ta
dolzarbdir. Korxonalar boshqaruvini
aftomatlashtirish sharoitida axborotlarni yig‗ish va qayd qilishda texnik
vositalardan foydalanishga, dastlabki axborotlarni o‗lchash, qayd qilish,
to‗plash, kerakli hujjatlarni shakllantirishga yoki olingan ma‘lumotlarni
tizimda to‗plash uchun bevosita kompyuterga kiritish va aloqa kanallari
orqali axborotlarni uzatishga katta e‘tibor beriladi.
Axborotlarni uzatish
turli usullar bilan amalga oshiriladi: kuryer
yordamida, pochta orqali yuborish, transport vositalari bilan yetkazish,
aloqa kanallarida boshqa kommunikatsiya vositalarida masofaviy uzatish.
Ma‘lumotlarni aloqa kanallarida masofaviy uzatish vaqtni tejaydi, lekin
uni amalga oshirish uchun maxsus texnik vositalar zarur, bu uzatish
jarayonini qimmatlashtiradi. Ish joylariga o‗rnatilgan qurilmalar yordamida
axborotlarni avtomat ravishda yig‗uvchi, so‗ngra kompyuterda qayta
ishlashga uzatuvchi axborotlarni to‗plash va qayd qilish texnik vositalari
66
afzalroq sanaladi. U axborotlarni ishonchliligini oshiradi va mehnat hajmini
kamaytiradi.
Dastlabki axborotlar paydo bo‗lgan joyidan, shuningdek, natijaviy
axborotlar teskari yo‗nalishda masofaviy uzatilishi mumkin. Bunda
natijaviy axborotlar turli displey, tablo, chop etuvchi qurilmalarda qayd
qilinadi. Axborotlarni qayta ishlash markazlariga aloqa kanallari orqali
kiritish, asosan, ikki usulda amalga oshiriladi: mashina tashuvchilarda yoki
maxsus dasturiy va apparat vositalari orqali.
Axborotlarni zamonaviy kommunikatsiya vositalari orqali
masofaviy uzatish doimiy ravishda rivojlanmoqda va takomillashmoqda.
Axborotlarni bunday uzatish usuli ko‗p darajali va ko‗p tarmoqli
tizimlarda juda ahamiyatlidir. Ularda masofaviy axborot uzatish,
axborotlarni bir boshqaruv darajasidan boshqasiga o‗tishini sezilarli
darajada tezlashtiradi va ma‘lumotlarni qayta ishlashning umumiy
vaqtini qisqartiradi.
Mashinada kodlashtirish
— mashina tashuvchilari va
kompyuterda qabul qilingan axborotlarni kodlar yordamida yozish
jarayonidir.
Axborotlarni mashina tashuvchilariga yozish kompyuterga
mustaqil jarayon yoki qayta ishlash natijasi sifatida amalga oshiriladi.
Iqtisodiy axborotlarni to‗plash va saqlash
,
uni ko‗p marotaba
ishlatish, shartli — doimiy, ma‘lumotnomali va boshqa axborot turlarini
qo‗llash, dastlabki ma‘lumotlarni qayta ishlashgacha jamlash zaruratidan
kelib chiqqan. Axborotlarni to‗plash va saqlash axborot bazalarida,
mashina tashuvchilariga axborot massivlari sifatida, ma‘lumotlar
loyihalashtirish jarayonida qabul qilingan tartibda joylashadi.
Dasturga kirish uchun dastur joylashgan papkaga kirib mahalla.exe fayli
ishga tushiriladi. Natijada ekranda 1-rasmdagi tanishtiruv va asosiy oyna ochiladi.
67
Dastur ishga tushganida ximoya tizimi ishlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
