6-Maruza. Oila xukuki asoslari.
Oila xukuki asoslari
Reja.
1.Oila xukukining tushunchasi, predmenti va manbalari. Nigox tuzish va
tugatilishi.
2. Èr va xotinning shaxsiy va mulkiy xukuklari xamda majburiyatlari.
3. Ota-onalar xamda bolalarning xukuk va majburiyatlari.
4. Oila a’zolarining aliment majburiyatlari.
5. Ota-ona karamogidar maxrum bulgan bolalarni aniklash va joylashtirish.
1. Oila xukukining tushunchasi, predmenti va manbalari. Nigox tuzish va
tugatilishi.
Oila xukuki bu- èr-xotinlar, karindoshlar, ota –onalar (farzandlikka
oluvchilar)va bolalar urtasidagi shaxsiy nomulkiy va ular bilan boglik mulkiy
munasobatlarni tartibga soluvchi xukuk tarmogidir. Ushbu ta’rifdan oila xukuki
uzining boshkalaridan fark kiluvchi xususiyatlariga karamay fukarolik xukuki bilan
chambarchas boglikliginii xam sezish mumkin. Bu farklar kuyidagilardan iborat. 1)
Oilaviy munosabatlar fukarolik fukarolik xukukiga mos bulmagan yuridik
faktlardan. 2) Oilaviy munasobatlar fukarolik xukukidan farkli ularok kuprok
shaxsiy mulkiy moxiyatga èga. 3). Oylaviy xuqq subektilarining xuquq va
majburiyatlari beganalashtirilmaydigan ya’ni boshqalarga topshirib bu moydigan
huquq va majburiyatlardan iborat.
Oila xukukining predmeti oilaviy xukuk nomalari bilan tartibga solinadigan
musabatlardaan iborat. Oilaviy xukuki normalarida nikoxdan utib tartibi va shartlari
belgilaydi.
Èr- xotinning urtasidagi shaxsiy nomulkiy va mulkiy munosabatlarni
muvafakiyalashtiradi; farza nikox oliy; vasiylik va xomiylik qilishi bilan boglik
ravishda vujudga keladigan munasabatlarni tartibga soladi.nigoxni tugatish tartibini
va shartlarini belgilaydi.
Uzbekiston Respublikasi Konstituttsiyasi 1998 yil 30 apreldangi № 607 –1
sonli Uz res prezdenti tomonidan imzolangan va 1998 yil 1 sentiyabrdan boshlab
kuchga kiritilgan Uzbekiston Respublikasining Oila kodeksi oila Xukukining asosiy
manbasi xisoblanadi. Oilaviy xukuk manbalariga shuningdek Uzbekiston
Respublikasi fukarolik kodeksining kator moddalari xam kiradi.
Budan
tashkari oilpa kodeksining 6-moddasiga binoan «oila tugrisidagi konun xujjatlari
bilan birga tartibga solinmagan oila azolari urtasidagi muxit va shaxsiy nomulkiy
munosabatlarga nisbatan fukarolik konun xujjatlari oilaviy munosabatlarning
moxiyatiga zid kelmagan tagdirdagina kullaniladi».
Nikox tushunchasi - oila huquqining asosiy tushunchalaridan biri
xisoblanadi,shu bilan birga, yurdik adabiyotlar nikoxningxilma-xil tavsiflarini
o’rgatish mumkin. Biz o’zbek olimi, oila huquqi bo’yicha mutaxasis F. Otaxo’jaev
tomonidan o’z dissertatsiasida taklif ètilgan ta’rifni keltirishni o’rinliy deb topdik
44
“Nikox bir-birini sevgan va nikox yoshiga etgan èrkak va ayolning umuminsoniy
qadriyatlar va Sharq an’analariga asoslangan oilada bolalarni tarbiyalashga
yo’naltirilgan o’zaro shaxsiy nomu kiy va muxim huquq va majburiyatlarni
keltiribchiqaradigan qonun asosidagi oilani yaratish maqsadidagi o’zaro kelishilgan
bugun umirgamo’jallangan itifoqdir”.
Do'stlaringiz bilan baham: |