Мавзу;Маъмурий хукукниннг асосий тушунчалари

5.Ota-ona  karamogidan  maxrum  bulgan  bolalarni  aniklash  va 

joylashtirish. 

    

 

  

Uzbekiston  respublikasi  Olila  kodeksining  148-150-moddalariga  asosan 

vasiylik va xomiylik organlari zimmasiga yuklanadi. Bunday joylashtirish  vasiylik 

va  xomiylik  organlari    maxallaiy  uz-uzini  boshkarish  tarkibi  va  xokimliklarga 

kiradi. Shuning uchun ularning faoliyati shu xokimliklar tugrisidagi konunda ustav 

va nizomlarda belgilab kuyilishi lozim. 

 

Ota-oanlar  karamogidan  maxrum  bulgan  bolalar  borligidan  xabardor  bulgan 

fukarolar  shuningdek,  maktabgacha  tarbiya  muassasalari  umum  ta’lim  va  boshka 

tarbiya  muassasalarining  mansabdor  shaxslari  bu  xakda  bolalar  turgan  joydagi 

vasiylik  va  xomiylik  organiga  xabar  berishi  shart.  Bolalarni  ta’minlash  va 

tarbiyalash shakllari oila kodeksining 150-moddasiga muvofik ota-ona karamogidan 

maxrum  bulgan  bolalar  oila  farzandlikka  olinish  vasiylik  va  xomiylik  belgilanishi 

yoki tutungan olilaga berilishi bunday imkoniyat bulmaganda èsa etim bolalar yoki 

ota-onalar  karamogidan  maxrum  bulgan  bolalar  uchun  tayinlangan  muassasalar 

(tarbiya,  davolash  va  shunga  uxshash  boshka  muassasalar)ga  tarbiyaga  berilishi 

lozim. 

 

Bolani  farzandlikka  olish  tartibi  Uzbekiston  Respublikasi  Olila  kodeksining 

20-bobida  belgilangan.  Oila  kodeksning  152-moddasiga  binoan  «Farzandlikka 

olishga  fakat  voyaga  etmagan  bolalarga  nisbatan    va ularning manfaatlarini kuzlab 

yul  kuyiladi.  Farzandlikka  olishni  istagan  shaxslarning  arizasiga  binoan  xamda 

vasiylik  va  xomiylik  organi  tavsiyasiga  kura  tuman  shaxar  xokimi  karori  bilan 

amalga oshiriladi».  

 

Kuydagilan farzandlikka oluvchilar bulishi mumkin èmas; 

 

1). Sud tomonidan muamilaga layokatsiz yoki cheklangan arzda layokatli deb 

topilganda. 

 

2).  Sud  tomonidan  muomilaga  layokatsiz  yoki  cheklangan  tarzda  layokatli 

deb topilgan èr-xotin; 

 

3).  Sud  xukmi  bilan  ota-onalik  xukukidan  maxrum  ètilgan  yoki  ota-onalik 

xukuki cheklangan shaxslar. 

 

4).  Uzlariga  yuklangan  majburiyatlarni  lozim  darajada  bajarmaganliklari 

uchun vasiylik vazifalaridan cheklangan shaxslar; 

 

5).  Farzandlikka  oluvchi  shaxlar  aybi  bilan  farzandlikka  olganligi  bekor 

kilingan sobik farzandlikka oluvchilar; 

 

6).  Salomatliklari  xolatiga  kura  ota-oan  xukuk  majburiyatlarini  ado  ètishga 

kurbi etmaydigan shaxslar; 

 

7).  Ruxiy  kasallliklari  yoki  narkologiya  muassasalarida  xisobda  turadigan 

shaxslar; 

 

8).  Kasddan  kilingan  jinoyat  uchun  mukaddam  sudlanganlar  (oila 

kodeksining 152-moddasi) 

---

 

49 

 

Aynan bir bolani farzandlikka olishni xoxlovchilar bir necha shaxsdan iborat 

bulib  kolganda  yukorida  sanab  utilgan  shartlarga  rioya  ètgan  xolda  bolaning 

karindoshlariga ustunlik xukuki beriladi.  

 

Oilaning  jamiyatning  asosiy  yacheykasi  sifatidagi  roli  aloxida  takidlangan. 

Uzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining Oila deb nomlanagan maxsus 14-bobi 

bunga  yarkin  dalil  bыla  oladi.    Bu  goyat  tabiiydir,  chunki  Prezidentimiz 

takidlaganidek  pok  va  sofdil  shaxsni  tarbiyalashda  ona  tilini  kayta  tiklashda  xech 

kim  va xeya narsa oila Bilan tenglasha olmaydi.