Мавзу;Маъмурий хукукниннг асосий тушунчалари

Mazkur kodeksning 116-moddasiga muvofiq ish vaqtinig qisqartirilgan 

muddati quyidagicha belgilanadi: 

 

- o’n sakkizga yoshga tulmagan xodimlar uchun (242-modda); 

-  I  va  II  guruh  nogironlari  bo’lganxodimlar  uchun  (220-moddaning  uchinchi 

qismi); 

-  noqulay  mehnat  sharoitlardan  ishlarda  band  bo’lgan  xodimlar  uchun  (111-

modda); 

- alohida tusga èga bo’lgan ishlardagi xodimlar uchun (118-modda); 

---

 

40 

-  uch  yoshga  tulmagan  bollari  bor  va  byudjet  xisobidan  moliyaviy  jixatdan 

ta’minlanadaigan  muassalar  va  tashkilotlarda  ishlayotgan  ayollar  uchun  (228-

modda). 

Ish  vaqtining  qisqartirilgan  muddati  ko’zda  tutilgan  xodimlarning  mehnat 

haqi o’sha korxonada to’liq ish vaqti asosida ishlaydigan xodimlar mehnat haqidan 

kam bo’lmasligi kerak. Bajarishdan xam bo’lgan va bundan u o’z ixtiyoriga ko’ra 

foydalanish  mukin  bo’lgan  vaqtdir  (mehnat  kodeksi  126-modda  qonun  xujjatlari 

dam olish vaqtining quyidagi turlarini belgilaydi). 

- ish kuni davomidan tanaffuslar; 

- haftalik dam olish (dam olish va bayram kunlari); 

-  xar yilgi navbatdagi mehnat ta’tillari; 

- ish xaqi saqlanmagan holda berilgan ta’tillari. 

127-moddaga  muvofiq  “xodimga  ish  kuni  (smena)  davomida  dam  olish  va 

ovqatlanish uchun tanaffus berilishi kerak, bu tanaffus vaqtiga kiritilmaydi. 

Tanaffus  berish  vaqtini    va  uniing  aniq  muddati  ichki  mehnat  ta’tili 

qoidalarida,  smena  garfiglarida  yoki  xodim  ish  beruvchi  o’rtasidagi  kelishuvga 

binoan belgilab qo’yiladi”. 

Mehnat  tug’risidagi  qonunchilikda  va  boshqa  normativ  xujjatlarda  ish  kuni 

davomida qo’shimcha tanaffuslar ham nazoratda tutilishi mumkin. 

Xar  xaftalik  dam  olish  mehnat  kodeksini  129-moddasiga  muvofiq  “barcha 

xodimlarga dam olish kunlari (xar haftalik uzluksiz dam olish) beriladi”. 

Yillik navbatdagi mehnat ta’tillari ish joyidan qa’tiy nazar barcha xodimlarga 

beriladi.  Yillik  mehnat  ta’tillari  yillik  xaq  to’lanadigan  ta’lim,  yillik  qo’shimcha 

ta’lim  va ish xaqi saqlangan holdagi ta’tillarga bo’linadi. 

Yillik xaq to’lanadigan ta’til yillik xoldagi ta’tillarga bo’linadi. 

Yillik  xaq  to’lanadigan  ta’til  xodimlarga  o’n  bir  oylik  uzluksiz  ishdan  keyin 

beriladi.  O’z.  Res.si Mehnat  kodeksining  134-moddasiga  binoan  “xodimlarga  o’n 

besh ish kunidan kam bo’lmagan muddat bilan yillik asosiy ta’til beriladi”. 

Yoshi  va  sog’lig’i  holatini  xisobga  olib  quyidagilarga  yillik  uzaytirilgan 

asosiy ta’til beriladi: 

                - o’n sakkiz yoshga to’lmagan shaxslarga-o’ttiz kalendar’ kuni; 

                - ishlayotgan I va II guruh nogironlariga -  o’ttiz kalendar’ kuni; 

Ayrim  toifadagi  xodimlarga  ularning  mehnat  vazifalarining  o’ziga  xos 

jixatlari  va  xusisiyatlarini  hamda  boshqa  holatlarni  è’tiborga  olib,  qonun 

xujjatlariga muvofiq uzaytiriladi ta’tillar belgilanadi . 

Yillik qo’shimcha ta’tillar yillik xaq to’lanadigan  asosiy ta’tilga qo’shimcha 

ravishda va 136-moddaga muvofiq quyidagi xodimlarga beriladi: 

               - Mehnat sharoiti noqulay va alohida turiga èga bo’lgan ishlar uchun band 

bo’lgan ishlar uchun band bo’lgan xodimlarga (137-modda). 

               -  Og’ir  va  noqulay  tabiiy-iqlim  sharoiti  bajarilayotgan  xodimlraga  (138- 

modda).  Tabiiy  iqlim  sharoiti  og’ir  va  noqulay  joylar  ruyxat  hamda  yillik 

qo’shimcha ta’tilinig èng kam muddati  O’zb. Res.si Hukumati tomonidan belgilab 

qo’yiladi; 

---

 

41 

          Mehnat  tug’risidagi  qonunlar  va  boshqa  normativ  xujjatlarda  mehnat 

shartnomasining  shartalirida  nazarda  tutilgan  boshqa  xollarda  belgilash  bilan  uni 

asosiy yoki qo’shimcha ta’tildan chaqirib olish mumkin. Bunda xodim sabablarini 

izoxlangan xolda o’z ta’tilining uzilishiga rad javobini berishga xaqli. Bunday rad 

javobiga mehnat intizomini buzish deb qarashlari mumkin èmas.