Мавзу;Маъмурий хукукниннг асосий тушунчалари

2. Jamoa shartnomalari va kelishuvlari. 

Mehnat  shartnomasi  –  xodim  bilan  ish  beruvchi  o’rtasida  muayyan 

mutaxassislik,  malaka,  lavozim  bo’yicha  ishni  ichki  mehnat  tartibiga  bo’ysungan 

xolda  taraflar  bilan  belgilangan  shartlar  asosida  haq  èvaziga  bajarish  haqida 

kelishuvdir. 

Xodim  va  ish  beruvchi  mehnat  shartnomasining  taraflari  bo’lib 

hisoblanadilar. (Mehnat kodeksining 72-moddasi). 

Mehnat  shartnomalari  faqat  taraflarning  o’zaro  roziliklari  bilangina  tuziladi. 

Dastlabki  xohish-iroda  kirmoqchi  bo’lganiroda  ishga  kirmoqchi  bo’lgan  shaxs 

yozma  ariza  berishda  o’z  ifodasini  topadi.  Muqobil  hoxish-iroda  ish  beruvchidan 

kelib chiqishi kerak. 

Mehnat  daftarchalari  korxonada  besh  kundan  ortiq  ishlagan  barcha  xodimlar 

uchun tutishadi. Mehnat daftarchasi xodimining mehnat stajini tasdiqlovchi asosiy 

xujjatdir. 

Ish  beruvchi  mehnat  daftarchasiga  ishga  qabul  qilish,  boshqa  doimiy  ishga 

o’tkazish va mehnat shartnomasini bekor qilish to’g’risidagi ma’lumotlarni yozishi 

shart.  Xodimning  iltimosiga  ko’ra  mehnat  daftarchasiga  o’rindoshlik  asosida 

ishlagan va vaqtincha boshqa ishga o’tkazilgan davrlar xaqidagi yozuvlar kiritiladi. 

Mehnat  shartnomasini  bekor  qilish  asoslari  mehnat  daftarchasiga  yozilmaydi. 

(Mehnat kodeksining 81-modda). 

O’zining  mehnat  vazifalarini  bajarish  jarayonida  xodim  boshqa  ishga 

o’tkazilishi mumkin.  

Mehnat  shartnomasi  zarur  shartlaridan  birini  o’zgartirilishi  boshqa  ishga 

o’tkazish xisoblanadi. Mehnat qonunchiligi boshqa ishga o’tkazilishini bir qancha 

turlarini ajratib ko’rsatadi: 

1) 

agar  xodimga  doimiy  asosda  boshqa  kasb,  mutaxassislik,  vazifa 

bo’yicha  ish  topshiriladigan  bo’lsa,  o’sha  korxonaning  o’zida  boshqa  ishga 

o’tkazish xolati ro’y beradi; 

2) 

boshqa joyga ishga o’tkazish. 

Yuqoridagilar  doimiy  ishga  o’tkazish  turlari  bo’lib,  ular  faqat  xodimnin 

roziligi  bilan  amalga  oshiriladi.  Doimiy  boshqa  ishga  o’tkazishlaridan  tashqari 

korxona  ma’lumoti  xodimni  vaqtincha  boshqa  ishga  o’tkazib  turishga  xaqli.  91-

---

 

39 

moddada bayon qilgan. Unga ko’ra mehnat shartnomasi quyidagi xolatlarda bekor 

qilinishi mumkin: 

1.  taraflar kelishuviga asosan. Ushbu asos bo’yicha mehnat shartnomasining 

barcha turlari istalgan vaqtda bekor qilinishi mumkin; 

2.  taraflardan birining tashabbusiga ko’ra; 

3.  muddatning tugashi bilan; 

4.  taraflar ixtiyoriga bog’liq bo’lmagan xolatlarga ko’ra; 

5.  yangi  muddatga  saylanmaganligi  (tanlov  bo’yicha  o’tmaganligi  )  yoxud 

saylanishida qatnashishida rad ètganligi munosabati bilan; 

6.  mehnat  shartnomasida  nazarda  tutilgan  asoslarga  ko’ra.  Mehnatga  oid 

munosabatlarni  bekor  qilish  to’g’risidagi  shartlar  qonunda  yo’l  qo’yilgan 

xollardagi mehnat shartnomasida ko’rsatib qo’yilishi mumkin. 

Shuni  qayd  ètish  joyizki,  taraflar  kelishuviga  binoan  mehnat  shartnomasini 

bekor qilish, mehnat shartnomasini xodimning tashabbusi bilan bekor qilinishidan 

kqp ham farq qilmaydi. 

Xodim tashabbusi bo’yicha mehnat shartnomasini bekor qilishga O’zbekiston 

Respublikasi Mehnat kodeksining 99-moddasiga binoangina yo’l qo’yiladi.