Mavzulashgan

Yer usti suvlari qayerda to'plangan? J- daryo va ko‘llarda to‘plangan. Ularda suv kam.

Nima uchun yer usti suvlaridan foydalanish qulay? J- Suv aylanib kelaverganidan insoniyat foydalanishi uchun eng qulay.

Yer usti suvlari Yer yuzida qanday taqsimlangan? J- juda notekis taqsimlangan.

Havodagi suv bug‘lari nimaning manbai? J- Yer yuziga yog‘adigan yog‘inlar manbaidir.

Dunyoda suv qanday harakatda bo'ladi? J-to‘xtovsiz aylanma harakatda bo‘ladi. Quyosh nuri okeanlardan juda ko‘p suvni bug‘latadi.

Bug‘ning bir qismi qayerga yog'adi? J- okeanlarga yog‘in bo‘lib yog‘adi.

Bir qismi qayerga yog'adi? J- shamol quruqliklarga olib ketadi va u yerlarda yog‘in bo‘lib yerga tushadi. Bu suv daryolarga tushib oqadi va yana okeanlarga quyiladi.

Suvning bunday harakati nima deb ataladi? J- Suvning okeanlardan havo orqali quruqliklarga va quruqlikdan yana okeanlarga qaytib keladigan to‘xtovsiz harakati suvning tabiatda aylanishi deyiladi.

Quruqlikda yog‘in yog‘may qo‘ysa nima bo‘lardi? J: Quruqlikdagi hamma suv bug‘lanib ketib, o‘simliklar qurirdi, hayvonlar qirilib ketardi. Hamma joy qurib

qaqshab yotgan cho‘lga aylanar edi.

20. 
    Dunyoda nechta okean bor? J- Dunyoda okeanlar 4 ta: Tinch, Atlantika, Hind va Shimoliy Muz okeanlari.
    
21. 
    Ularning hammasi birgalikda nima deb ataladi? J- Dunyo okeani deb ataladi.
    

22. 
    Eng katta okean qaysi? J- Tinch okeani eng katta va eng chuqur okean.
    
23. 
    Tinch okeanning maydoni qancha? J- Maydoni butun quruqlik maydonidan katta — 180 mln km².
    
24. 
    Eng chuqur joyi qaysi botiq va chuqurligi qancha? J- Eng chuqur joyi Mariana
    

botig‘i — 11022 metr.

25. 
    Kattaligi jihatidan ikkinchi o'rinda turuvchi okean qaysi? J- Atlantika okeani.
    
26. 
    Maydoni qancha? J- Maydoni 91 mln km².
    
27. 
    Eng chuqur joyi qaysi botiq? J- Eng chuqur joyi Puerto-Riko botig‘i — 8742 metr.
    

28. Maydoniga ko'ra uchinchi o'rinda turuvchi okean qaysi? J- Hind okeani.

29. 
    Hind okeanining maydoni qancha? J- Uning maydoni 76 mln km².
    
30. 
    Eng chuqur joyi qaysi botiq? J- Eng chuqur joyi Zond botig‘i — 7729 metr.
    
31. 
    Maydoni jihatdan to'rtinchi o'rinda turuvchi okean qaysi? J- Shimoliy Muz okeani eng kichik okean — maydoni 14 mln km².
    
32. 
    Eng chuqur joyi necha m? J- Eng chuqur joyi — 5527 metr.
    
33. 
    Simoliy muz okean qayerda joylashgan? J- Bu okean Shimoliy qutb atrofida joylashgani tufayli eng sovuq okean hisoblanadi.
    
34. 
    Ko‘p qismi doim nimalar qoplab yotadi? J- Muz bilan qoplanib yotadi.
    
35. 
    Dengiz nima? J- Dengizlar okeanlarning kichik qismlari bo‘lib, ulardan yarimorollar, orollar va suv osti qirlari bilan ajralib turadi
    
36. 
    Chekka dengiz deb nimaga aytiladi? J- . Quruqliklarning chekkasiga tutashgan dengizlar chekka dengizlar deyiladi.
    
37. 
    Chekka dengizlarga misol keltiring? J- Masalan, Hind okeanidagi Arabiston dengizi, Tinch okeandagi Bering dengizi.
    
38. 
    Ichki dengiz deb qanday dengizlarga aytiladi? J- Ayrim dengizlar quruqlikning ichiga ancha kirib borib, okeanlar bilan bo‘g‘izlar — tor suv yo‘llari orqali tutashgan. Bunday dengizlar ichki dengizlar deb ataladi.
    
39. 
    Ichki dengizlarga misol keltiring? J- O‘rta dengiz, Qizil dengiz, Qora dengiz ichki dengizlardir.
    
40. 
    Qo’ltiq deb nimaga aytiladi? J- Qo‘ltiq deb okean, dengiz va ko‘llarning quruqlik ichkarisiga kirib borgan kichik va sayoz qismlariga aytiladi. Hind okeanining Bengaliya va Fors qo‘ltiqlari, Atlantika okeanining Biskay qo‘ltig‘i bor.
    
41. 
    Bo'g'iz deb nimaga aytiladi? J- Okean, dengiz va ko‘llarning ikkita katta qismini tutashtirib turadigan suvli tor yo‘lakka bo‘g‘iz deyiladi. Masalan, Gibraltar bo‘g‘izi Atlantika okeanini O‘rta dengiz bilan tutashtirib turadi.
    
42. 
    Okeanlar tagi qanday tuzilishga ega? J- Quruqliklar yuzasi kabi notekis.
    
43. 
    Shelf nima? J- Okeanlarning materiklarga tutashgan chekka qismlarida quruqlikning suv tagidagi davomi — materik sayozligi, ya’ni shelf joylashgan.
    
44. 
    Shelfning chuqurligi qancha? J- Uning chuqurligi 200 m dan oshmaydi. Kengligi har xil.
    
45. 
    Materik sayozliklari nimalarga boy? J- foydali qazilmalarga, ayniqsa, neft va gazga boy.
    
46. 
    Materik yonbag'ri deb nimaga aytiladi? J- 200 metrdan 2500—3000 metr chuqurlikkacha bo‘lgan joylar materik yonbag‘ri deyiladi.
    
47. 
    Undan chuqurda nima boshlanadi? J- okean tagi boshlanadi.
    
48. 
    Okean tagida qanday relyef shakllari mavjud? J- Keng tekisliklar, tog‘lar, juda chuqur botiqlar mavjud.
    

49. 
    Suv osti tog‘ tizmalari qancha masofaga chozilgan? J- Minglab kilometrga cho‘zilgan.
    
50. 
    Dengiz va okeanlarning chuqurligi qanday asbob yordamida o'lchanadi? J- Exolot deb ataladigan asbob bilan o‘lchanadi.
    
51. 
    Suvda exolotdan tovush to‘lqini yuborilganda 1 sekundda qancha tezlik bilan tarqaladi? J: 1500 m tezlik bilan tarqaladi.
    

52. 
    Suv havzalarining chuquliklari qanday aniqlanadi? J: Tovush to‘lqinining okean yoki dengiz tubiga yetib borib, qaytib kelishiga ketgan vaqt asosida. Masalan, okean tubiga yuborilgan tovush to‘lqini 4 sekundda qaytib kelganligi ma’lum bo‘lsa, okeanning chuqurligi quyidagicha topiladi. Tovush to‘lqini yetib borib, qaytib kelishi uchun ketgan vaqt ikkiga bo‘linadi. Chunki tovush to‘lqini bu ma sofani 2 marta bosib o‘tadi, ya’ni 4 sekund: 2 = 2 sekund. Olingan natijani 1500 m, ya’ni suvda tovush to‘lqinining tarqalish tezligiga ko‘paytiramiz: 2 x 1500 m = 3000 m. Demak, okeanning chuqurligi 3000 ekan.
    
53.