Мавзу: Зиналар. Режа: зиналарнинг турлари. Зинахоналарнинг турлари. Зиналарнинг конструктив ечимлари

Мавзу: №15 Зиналар. Режа: 1. Зиналарнинг типлари. 2.Зинахоналарнинг типлари. 3.Темир-бетон метал ва ёғоч зиналарнинг конструктив ечимлари.

Турар жой, жамоат, ишлаб чиқариш ва бошқа бинолариниг зиналари нафақат қаватлараро алоқа йўли, фавқулодда ҳолатларда, масалан, авария ҳолатларида ва ёнғин хамда зилзила пайтида одамларни бинолардан хавфсиз жойга эвакуация қилиш воситасидир. Зиналарни вазифалирига кўра асосий, авария ҳолатларда, ва ёнғин пайтида фойдаланиладиган турларга ажратиш мумкин.

Ёнғин пайтида хавфсиз бўлиши учун асосий зиналарни ўтга чидамли конструкциялар билан ўралган, табиий ёритиладиган биноларнинг махсус хоналарда яъни "зинахона"ларда жойлаштирилади. Зинахона деворларининг оловбардошлик чегараси оловбардошлик даражаси I, II ва III даражали биноларда 2 соатдан кам бўлмаслиги керак.

Одамларни эвакуация қилиш мақсадида фойдаланиладиган зиналар 3 типга бўлинади. (1-расм): 1-тип - ички, зинахоналарда жойлашган зиналар; 2-тип - ички, очиқ (тўсиқ конструкциясиз) зиналар; 3-тип - ташқи очиқ зиналар. Бинолардаги зинахоналарни табиий ёритиш усулларига ҳамда ёнғин пайтида ҳосил бўладиган тутундан ҳимояланганлик даражасига қараб оддий ёки тутун кирмайдиган зинахоналарга бўлиш мумкин.

(1-расм): Зиналарнинг типлари:
а - 1-тип ички, зинахоналарда жойлашган икки пиллапояли зина; б - 2-тип ички, очиқ (тўсиқ конструкциясиз) УЧ пиллапояли зина. в - 3-тип ташқи очиқ бир маршли зина.

Оддий зинахоналар 2 типга бўлинади: 1-тип - ташқи девордаги дераза ёрдамида ёритиладиган ёки ташқи муҳитга мўлжалланган очиқ зинахоналар; 2-тип - дераза орқали ёритилмайдиган, юқоридан ёритиладиган зинахоналар. 1-тип оддий зинахоналар қаватлар сонидан қатъий назар барча биноларда қўлланилиши мумкин. 2-тип оддий зинахоналар баландлиги 3 қаватдан кўп бўлган биноларда қўлланилмайди. Бундай зиналар 2-3 қаватли биноларда қўлланилганда юқоридан ёруғлик тушиши учун зина пиллапоялари (марш) лари орасида камида 0.7 м очиқ жой қолдирилиши керак.