Мавзу: Ўзгармас ток чизиқли электр занжирлари битта манбали занжирлар

• ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
• ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
•  
• ФАРҒОНА ПОЛИТЕХНИКА ИНСТИТУТИ
•  
•  «ЭЛЕКТР ТЕХНИКАСИ, ЭЛЕКТР МЕХАНИКАСИ ВА ЭЛЕКТР ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ» кафедраси
•  
•  
•  «Электротехниканинг назарий асослари»
• (2-қисм: «Ночизиқли электр занжирлари назарияси»)
• фани бўйича
•  
• 1 - М А Ъ Р У З А МАШҒУЛОТИ
•  
•  

• Мавзу: ЎТИШ ЖАРАЁНЛАРИ

• Режа:

• Кириш
• Ўтиш жараёнлари ҳақида умумий маьлумотлар.

• Электр занжиридаги жараёнларнинг характери (унинг режими) e(t) ва j(t) энергия манбаларининг параметрларига ҳам, пассив элементларнинг (R,L,C) параметрларига ҳам боғлиқ. Кўрсатилган катталиклар қийматларининг ҳар қандай ўзгаришида занжирдаги ток ва кучланишлар, улар билан бирга элементларда тўпланаётган энергия миқдорлари ҳам ўзгаради. Агар чизиқли занжирларни кўрадиган бўлсак, маълумки, уларда резисторнинг қаршилиги, ғалтакнинг индуктивлиги ва конденсаторнинг сиғими ўзгармас бўлади, бундай занжирларда ток ва кучланишларнинг ўзгариши фақат энергия манбаларининг ток ва кучланишлари ўзгарганда рўй беради (бу занжирнинг структураси ва пассив элементларнинг ўзгариши ҳолларини ҳам ўз ичига олади. Фақат таҳлил қилинаётган занжирни ҳар бир этапда алоҳида кўриш лозим).

Бунда занжирдаги ўртача энергиянинг қиймати принципиал рол ўйнайди. Агар ўртача энергия миқдори ўзгармас қолаётган бўлса, занжирда турғунмас (ўтиш) режими кузатилаётган бўлади.

• Бунда занжирдаги ўртача энергиянинг қиймати принципиал рол ўйнайди. Агар ўртача энергия миқдори ўзгармас қолаётган бўлса, занжирда турғунмас (ўтиш) режими кузатилаётган бўлади.
• Юқоридаги таъриф бўйича ўзгармас ЭЮК ва токларнинг етарли даражадаги давомийликдаги таъсири остида режим турғун бўлади. Бундай ҳолат ЭЮК манбаларининг кучланишлари ва ток манбаларининг токлари хоҳланган миқдорда тез, бироқ даврий ўзгараётган ва занжирдаги ўртача энергия миқдори ўзгармас қолаётганда ҳам бўлади. Шу сабабли бундай таъсирлар остидаги занжирлардаги жараёнлар ҳам турғунлар қаторига киритилади (масалан, гармоник таъсирлар остидаги жараёнлар ҳам турғун ҳисобланади). Бироқ, агар аниқ қилиб айтиладиган бўлса, режим фақат чексиз давом этаётган бўлса, турғун бўлади.