Мавзу: Ўзбек халқ эртаклари асосида майда пластик композициялар яратиш

Rezba parametrlarini oMchash.

Rezbaning parametrlarini ya’ni profili va qadami rezbomer (rezba oMchagich) bilan oMchanadi. Rezba o‘lchagich radius oMchagichga o‘xshash shablonlarto‘plamidan iborat.





Shablon standart rezba profiliga va qadamiga mos keladigan tishli plastin- ka. 0‘quv amalyotida ikki xil ko‘rinishdagi rezba o‘lchagichlar qo‘llaniladi:M60° yozuvbilan metrik(8.11-shakl) vaD 55°yozuv bilan dyuymli rezbaqadamini aniqlashda bu ikki ko‘rinishdagi rezba o‘lchagich shablonlari to‘plamidan shun- day birini tanlash kerakki u rezba tishlariga oraliqsiz joylashsin. Shunda rezba qadami R shablonda ko‘rsatilgan kattalikka teng boMadi (dyuymli rezbada l"uzunlikdagio‘ramlarsoniko‘rsatiladi) (8.12-shakl, b, 8.13-shakl, b).
Rezbaning tashqi diametri shtangensirkul bilan (8.12-shakl,a va 8.13- shakl,a) uningyo‘nalishini vintchizig‘ini ko‘tarilishini kuzatish bilan aniqla­nadi. 0‘quv sharoitida rezba qadamini o‘lchashda rezba o‘lchagich o‘miga, rezbaning tekis qattiq qog‘ozdagi izidan foydalanish mumkin (8.14-shakl). Buning uchun masshtab chizig‘i bilan a uzunlikni o‘lchab va shu uzunlikdagi o‘ramlar soni (n)ni aniqlab, bulardan foydalanib, rezba qadami (P) quy-
a
idagicha topi ladi: P=^—.
n