“Yashil” yo‘lak orqali og‘zaki deklaratsiyalagan holda istalgan miqdor va qiymatdagi tovar va valyuta boyliklarini olib o‘tish mumkinmi? Yo‘q. “Yashil” yo‘lak orqali jismoniy shaxslar notijorat maqsadda faqat O‘zbekiston Respublikasi normativ-huquqiy hujjatlari bilan belgilangan quyidagi tovar va valyuta boyliklarini olib o‘tishlari mumkin: – olib kirish yoki olib chiqish taqiqlanmagan tovarlar; – qiymati va (yoki) miqdori bojsiz olib kirish normasidan va aksiz solig‘i solinmaydigan tovarlarni olib kirish normasidan oshmaydigan tovarlar; – yozma deklaratsiyalash talab etmaydigan hamda olib kirish va olib chiqishga ruxsat etilgan O‘zbekiston Respublikasining naqd milliy valyutasi hamda xorijiy valyutasining cheklangan normalari miqdoridagi mablag‘lar.
“Qizil yo‘lak” orqali harakatlanganda, barcha tovarlari va valyuta boyliklarini deklaratsiyada ko‘rsatiladi.
Jismoniy shaxslar “qizil yo‘lak” orqali harakatlanishida quyidagi tovar va valyuta boyliklarini yozma deklaratsiyalashlari lozim: – olib kirish yoki olib chiqish taqiqlangan tovarlar; – qiymati va (yoki) miqdori bojsiz olib kirish normasidan va aksiz solig‘i solinmaydigan tovarlarni olib kirish normasidan oshadigan tovarlar (misol uchun, hozirda amalda bo‘lgan me’yoriy-huquqiy hujjatlar talablariga ko‘ra 2 litrdan ortiq alkogol mahsulotlari, 10 qutidan ortiq tamaki mahsuloti, 30 grammdan ortiq zargarlik buyumlarini olib o‘tayotgan shaxslar qizil yo‘lak orqali harakatlanish chog‘ida bojsiz olib o‘tish normasidan oshadigan tovar-moddiy boyliklarni deklaratsiyada qayd etadi) – yozma deklaratsiyalash talab etiladigan O‘zbekiston Respublikasining naqd milliy valyutasi va naqd xorijiy valyutalar.
“Buxoro” xalqaro aeroporti YUNESKOning qarori bilan Buxoro dunyo bo‘ylab ilmiy va madaniy ahamiyatga ega qimmatbaho madaniy boyliklar ro‘yxatiga kiritilgan.
Qadimgi sharq musulmonlari uni “ Buxoroi-Sharif” deb ataganlar. Hozirga qadar 140 tadan ortiq qadimiy yodgorliklari mavjud bo‘lgan bu ajoyib latif shahar shunday nomlanib kelyapti. Buxoro nafaqat boy tarixi va arxitektura yodgorliklari, shuningdek, milliy va yevropa rusumlarida bezatilgan mehmonlar uchun qurilgan uy va mehmonxonari bilan mashhurdir.
Shaharning zamonaviy qismida va har bir binosi o‘ziga xos afsona, har bir diqqatga sazovor yodgorlik noyob bo‘lgan eski shahardagi 35 ta mehmonxona yilning istalgan vaqtida mehmonlarni kutib olishga tayyor. “Buxoro” xalqaro aeroporti DUK “O‘zbekiston havo yo‘llari” MAK kengashi Qaroriga asosan tuzilgan bo‘lib, “O‘zbekiston havo yo‘llari” MAK tarkibiy bo‘linmasi bo‘lib hisoblanadi.1999 yilda modernizatsiyalash dasturini yakunida aeroptga “xalqaro” mavqei berildi. Yo‘lovchilarga va xorijiy mehmonlarga xizmat ko‘rsatuvchi zamonaviy aerovokzal 1 soatda 150 ta yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatishga mo‘ljallangan.
Har yil 120 mingdan ortiq yo‘lovchilar aeroport xizmatidan foydalanadilar, ularning 15 mingdan ortig‘i xorijiy mehmonlarni tashkil etadi. Xalqaro terminal yo‘lovchilarga xalqaro standartlar asosidagi barcha turdagi xizmatlarni amalgam oshiradi.
Aerovokzal binosida zamonaviy yoritgichlar bilan jihozlangan kelish va ketish zallari, kehg kutish zali, ma’lumotlar byurosi, bufet, magazinlar, tibbiy punkt, yuk saqlash xonalari, valyuta almashtirish punkti, aviachiptalar sotish kassalari joylashgan.
Yuqori martabali mehmonlarni va rasmiy delegatlarga xizmat ko‘rsatiladigan zallar dizaynida milliy uslub qo‘llanilgan.
2011-yil “Buxoro” aeroportida yangi aerovokzal majmuasi foydalanishga topshirildi. Aerovokzal majmuasi soatiga 400 yo‘lovchiga xizmat ko‘rsata oladi. SIP zal, VIP zal, kutish zali, kirish va chiqish kabi qulay va shinam zallari mavjud. Shu jumladan u yerda shinam bar, ona va bola xonasi, tibbiy punkt, ma’lumotlar byurosi va duty free magazinlari joylashgan.
Aerovokzal majmuasida axborotlar tablosi va stendlar o‘rnatilgan. Unda parvozlar tartibi bojxona qoidasi, cheklanmalar, davlat organlarining talablari aks ettiriladi. Aeroportdan shahar markazigacha avtobus va yo‘nalish taksilari qatnab turibdi.
Aerovokzal yonida qulay va keng avtomobillar to‘xtash maydonchasi joylashgan. “Buxoro” aeropotidan O‘zbekiston poytaxti Toshkentga har kunlik reyslar amalga oshadi, shu jumladan haftada 5 marta “Domodedovo” (Moskva), bir marta “Vnukovo” (Moskva), haftada 2 -marta “Pulkovo” (Sankt-Peterburg) ga reyslar amalga oshiriladi.
Hamma yo‘nalishlar bo‘yicha cheklanmagan miqdorda avia yuk tashishlar amalga oshirildi. “CHГ” mamalakatlari va chet ellarga yo‘lovchilarni tashish bo‘yicha charter reyslar amalga oshiriladi. 2008-yil yakunlari bo‘yicha aeroport “Buxoro” xalqaro aeroprti “CHГ” mamlakatlari o‘rtasida “ Yilning eng yaxshi aeroporti” maqomini egallab, kubok va faxriy yorliq bilan taqdirlandi. 2009-yil yakuni bo‘yicha “Buxoro” xalqaro aeroprti “Aeroport” assotsiyasi tomonidan “Rivojlanayotgan istiqbolli aeroport” maqomi kubogi va faxriy yorliq bilan taqdirlandi.
2010-yil yakunlari bo‘yicha aeroport “Buxoro” xalqaro aeroprti “CHГ” mamlakatlari o‘rtasida “ Yilning eng yaxshi aeroporti” maqomini egallab, kubok va faxriy yorliq bilan taqdirlandi.
2011-yil yakunlari bo‘yicha aeroport “Buxoro” xalqaro aeroprti “CHГ” mamlakatlari o‘rtasida “ Jo‘shqin rivojlanayotgan aeroport” maqomini egallab, kubok va faxriy yorliq bilan taqdirlandi.
2013-yilda 2012-yil yakunlari bo‘yicha yiliga 100 mingdan dan 500 minggacha yo‘lovchilarni tashuvchi aeroportlar o‘rtasida “CHГ” mamalakatlari o‘rtasida eng yaxshi aeroport” unvoniga ega bo‘ldi.
“Buxoro” xalqaro aeroporti direktori, Oʻzbekiston Oliy Majlisi Senati a’zosi
Toxir Baxranov MDH Fuqaro aviatsiyasi “Aeroport” assotsiatsiyasi prezidenti etib saylandi. 24-25 may kunlari Rossiya poytaxtida MDH davlatlari aviatsiya sohasidagi eng yirik va nufuzli tashkilot hisoblangan Fuqaro aviatsiyasi “Aeroport” assotsiatsiyasi tomonidan tashkil etilgan “Zamonaviy aeroportlar va ularni rivojlantirishning eng yangi an’analari” mavzusidagi 51-Moskva xalqaro konferensiyasi boʻlib oʻtdi.Tadbir doirasida assotsiatsiya a’zolarining yillik hisobot –saylov yigʻilishi oʻtkazilib, unda yangi rahbar tarkib saylandi.“Buxoro” xalqaro aeroporti direktori Toxir Baxranov uning prezidenti boʻldi.
Toxir Baxranov
Havo transportlari.
Birinchi bo’lib havoga ko’tarilgan kishilar aka-uka Mongolfe: Jozef (1740 -1810) va Jak (1745 -1799) hisoblanadi. Ular issiq havo sovuq havoga nisbatan yengil bo’lishini kashf etdilar. Shunday ekan, havo sharini bunday havo bilan to’ldirsa bo’ladiku degan savolni o’z oldilariga qo’yadilar va birinchi bo’lib bu havo sharida sinov uchun xo’roz va o’rdak osmonga ko’tarilib, atigi 8 minut turishdi. Bundan keyin esa 1783-yilning 21-noyabr kuni ular o’zlari yasagan havo sharida Parij ustida havoga ko’tarildilar.
1875-yilda professor Jak Sharl vodorod bilan to’ldirilgan havo sharini yaratdi. Chunki vodorod gazi issiq havodan ko’ra yengil hisoblanadi. Ikki fransuz Blonshar va Jefri unda xuddi shu yili La Mansh orqali uchib otdilar. Havo sharlarini bir qancha kamchiliklari bor edi: ularni boshqarish qiyin edi, bu havo sharlari osmonga shu qadar baland kotarilardi-ki, undagi odamning nafas olishi og’irlashar edi.
Derijabl
1852-yilda fransiyalik Anri Jiffar birinchi havo kemasini yasadi. Uning uzunligi 44 metr bo’lgan. U ham aslida havo shari edi, lekin ixtirochi Anri Jiffar unga urchuqsimon (cho’zinchoq) shakl berdi, uning osma maydonchasiga esa parrakli bug’ mashinasini o’rnatdi. Uni “Dirijabl” deb nomladi. Xuddi shu davrdan boshlab havo sharini mustaqil boshqara olinishi ta’minlandi, avvallari esa havo sharlari havo ixtiyorida harakatlanardi. Dirijabl- fransuzcha so’z bo’lib, “Boshqariluvchi” degan ma’noni bildiradi. Eng katta dirijabl 1898-yilda nemis ixtirochisi Ferdinand Seppellin (1838-1917) tomonidan yaratilgan. Uning dirijabli transport vazifasini bajargan. Bu dirijabllar Evropa shaharlari bo’ylab muntazam havo safarlariga chiqa boshladi. Biroq dirijabl davri ko’p o’tmay tugadi. bunga sabab, 1937-yildagi eng katta dirijablning osmonda portlashi natijasida 35 kishining halok bo’lishi edi. Bundan tashqari, bahaybat va beso’naqay bu apparat ancha harakatlanar, va turgan gapki aeroplanlar bilan raqobatlasha olmas edi.
Samolyotlar
Havoga ko’tarila oladigan uchish apparati yaratish g’oyasi ko’p asrlar avval tug’ilgan. Qanotlar yordamida uchish rejasini ilk bor Leonardo da Vinchi tuzgan edi. Leonardo da Vinchi qushlarning qanot qoqishini diqqat bilan kuzatib, qushlarning uchishiga asoslangan deltoplanni yasaydi. Biroq bu deltoplan mukammal emas edi. Leonardo da Vinchining shogirdi uning deltoplanida uchishga harakat qildi, ammo balandlikda yiqilib qattiq jarohatlanadi. Yana bir uchish apparatini 1660-yilda Robert Guk qurishga urinib ko’rdi. Biroq, uning apparatida uchish xatarli bo’lgani uchun hech kim uni tekshirishga jur’at etolmadi. 1842- yilda Xenson ismli inglis kishi bug’ mashinasi yordamida uchadigan apparat yaratishga urindi, biroq uning apparati ancha og’ir bo’lgani uchun ucha olmadi. 1870-yilga kelib Jorj Keyli samalyot qurishga imkon beruvchi parrakning nazariy hisob-kitobini taklif etdi.
Uning fikrlariga asoslab rus dengiz muhandisi A. F. Mojayskiy birinchi tayyora (samalyot)ni yaratib; unda parvoz qildi. Bu voqea 1882- yilning yozida ro’y berdi. To’g’ri, bu parvoz atigi bir necha lahza davom etdi. 1897 yilda nemis konstruktori Adden yaratgan “Avion” deb atalgan uchish aparati bilan ham xuddi shunday hol ro’y berdi. Oradan olti yil o’tib aka-uka Orvill va Uilbur Raytlar juda yengil bo’lgan dvigatelni yasab uni o’zlari yasagan “flayer-1” samalyotiga o”rnatdi va 1903-yil 17-dekabr kuni osmonga ko”tarildi. O’sha kunning o’zida ular osmonga 4 marta parvoz qilishdi. Uning parragi benzin dvigateli yordamida aylanar edi, Ular 1905-yilda yana bir samalyot- “flayer-3” ni yaratishdi. Bu apparat 12 sekundda 50 metr masofani uchib o’tdi. 1909- yilda esa ular soatiga 60 kilometr tezlik bilan yuradigan samalyotni yaratishdi. Xuddi shu modeldan boshlab Amerika va Evropada samalyotsozlik boshlandi. Yana shu narsa diqqatga sazovor-ki: 1909-yilda AQSh harbiylari aka -uka Raytlarning bu ixtirosini yuqori baholab, shu samalyotni harbiy variantini yasashni buyurtma berishgan
