Mavzu. Yengil atletika sport jihozlarida mashqlar bajarish bo‘yicha mahoratini oshirish. Reja; Kirish

Musobaqa o’tkazishda yordamchilar: Bu musobaqani natishkil qilishda har bir jamoaga 1 nafardan yordamchi kerak bo’ladi. U quyidagi vazifani bajaradi:
- Musobaqani boshqarib bordi va nazorat qilish bilan birgalikda tartib intizomga qarab turadi (masofa snaryad uloqtirilgan masofa yoki mo’ljalga to’g’ri tushganligiga qarab turadi);
- natijani qayd qiladi va ularni musobaqa bayonnomasiga kiritadi.
Chidamlilikka “o’sib boruvchi yugurish”
Qisqacha sharhi: maxsus ajiratilgan yugurish maydonchasiatrofida tezlik bilan chidamlilikka yugurish.

9-rasm.

Amalga oshirish tartibi: Jamoaning har bir vakili 100 m.li maydonchani atrofidan imkon darajasida ko’proq yugurib o’tish talab qilinadi. Har bir aylanani tugatgandan keyin jamoaga 1 ochko qo’shib qo’yiladi. Jamoaning barcha vakillari aylanani yugurib o’tgandan so’ng natija qay qilinadi.
Ochkolarni hisoblash: Jamoaning umumiy natijasi individual tarzda masofani tugatgandan so’ng vazifa bajarilgan hisoblanadi.
Musobaqa o’tkazishda yordamchilar: Bu musobaqani tashkil qilishda jamoaga 4 nafar yordachi talab qilinadi. Bir nafar yordamchi jadvalga, tezlikka/vaqtga javobgar bo’ladi, bir nafari darvozani “ochish/yopishga”, qolganlari esa aylanani sanashga va natijani bayonnomaga qayd qilishga javobgar hisoblanadi.
Foydalanish tartibi
Jadval asosida, ko’rsatilgan 5 daqiqa oralig’ida darvoza ochiladi.

Eslatma: bu jadval 10 dan 19 km/soat tezlik uchun namoyish etilgan.
100 m masofa yugurish ma’lum bir vaqtni o’z ichiga oaladi, ya’ni ularga vazifani yengilashtirish uchun.
Sportchilar belgilangan tezlik bilan 2 aylana yugurishi kerek, bu holatda musobaqa yakunidagi tezlanishni ham kiradi. Ishtirokchilarni tayyorgarlik darajasini inobatga olgan holda tashkilotchilar musobaqada ma’lum bir formulani tanlashadi. Hisoblash 1 aylanani tugatgandan so’ng inobatga olinishiga asoslangan (1 aylana 1 ochko).
Ko’rsatilgan qavt asosida tezlik formulasi

Tezlik km/soat	Vaqt sek/100m	Aylananing yugurish tezligi	Darvozaning ochilishi	Aylananing yugurish tezligi	Darvozaning ochilishi
8 km/s	45”	12 km/s	30	10 km/s	36 sek
9 km/s	40”	12 km/s	1:00	10 km/s	1:12
10 km/s	36”	13 km/s	1:27	11 km/s	1:45
11 km/s	33”	13 km/s	1:54	11 km/s	2:18
12 km/s	30”	14 km/s	2:19	12 km/s	2:48
13 km/s	27”	14 km/s	2:44	12 km/s	3:18
14 km/s	25”	15 km/s	3:07	13 km/s	3:45
15 km/s	23”	15 km/s	3:30	13 km/s	4:12
16 km/s	22”	16 km/s	3:52	14 km/s	4:37
17 km/s	21”	16 km/s	4:14	14 km/s	5:02
18 km/s	20”	17 km/s	4:35	15 km/s	5:25
19 km/s	19”	18 km/s	4:55	15 m/s	5:48
20 km/s	18”	18 km/s	5:14	16 km/s	6:10

Estafeta: sprint g’ovlar osha yugurish“slalomli” moksimon yugurish.
Qisqacha sharhi: moksimon estafeta qisqa masofaga va slalomli yugurish masofalaridan tashkil topgan bo’ladi.
Amalga oshirish tartibi: Maydoncha rasda ko’rsatilgan bo’yicha tashkillashtiriladi. Har bir jamoa uchun ikki yo’lakcha zarur bo’ladi: bitta yo’lakcha g’ovlar osha yugurish uchun, ikkinchisi tekis yugurish uchun. Birinchi masofa g’ovlar osha yugurish uchun mo’ljallangan bo’lib, yugurish yo’lakchasida ustunchalar orasida g’ovlar qo’yiladi va slalomli yuguriladi. Keyin jamoaning galdagi ishtirokchisi qisqa masofaga oddiy estafeta singari masofani yugurib o’tadi.
Musobaqa, jamoalarning barcha ishtirokchilari ikkila masofani ham yugurib bo’lgandan so’ng yakunilanadi, ya’ni slalomli yugurish/g’ovlar osha yugurish hamda tekis masofada yugurish. Yumshoq halqachani (estafeta tayoqchasi) chap qo’lida ushlab olib yuguradi va doimiy ravishda qabul qiluvchiga chap qo’lda berish beligilab qo’yiladi.

10-rasm.
Ochkolarni hisoblash: Reyting vaqt bo’yicha aniqlanadi. Eng yaxshi vaqt ko’rsatgan g’olib jamoa bo’ladi. Keyingi o’rinlarni jamoalarning ko’rsatgan natijalariga mos ravishda ketma-ket taqsimlanadi. Agar yosh guruhlari yo’lakchalar sonidan kam bo’ladigan bo’lsa, har bir musobaqa final singari o’tkazilib jamoalarning ochkolari egallagan o’rinlariga qarab taqsimlanadi.
Musobaqa o’tkazishda yordamchilar: Musobaqa samaradorli tashkil etilishi uchun har bir jamoaga bir nafardan yordamchi zarur bo’ladi. Ular quyidagi vazifalarni bajarishadi:
- musobaqa borishini nazorat qiladi;
- vaqtni nazorat qilishadi;
- natijalarni hisoblab boradi va ularni bayonnomalarga qayd qiladi.