Mavzu: Yaxshidan bog’ qoladi

II. Yangi mavzu ustida ishlash.

1. 
   O‘quvchilarni hikoya o‘qishga tayyorlash.
   

“O‘rik” she’ri o‘qib beriladi.
Tanishaylik Yeging kelsa
O‘rikman, Ko‘k qora
G‘aynoliga Bahor chog‘ida
Sherikman Sora....... (Dostjon Matjon)

• 
  Bugungu darsimizda nima haqidagi hikoyani o‘qir ekanmiz?
  

O‘quvchi doska (“Erkacholning o‘rigi”. Xudoyberdi To‘xtaboyev) yoziladi.


Yozuvchi haqida suhbat.
Xudoyberdi To‘xtaboyev kim?
Uning qaysi hikoyalarini o‘rgangansiz? (“Xatosini tushungan bola” hikoyasini)


2. Hikoya matni bilan tanishtirish.
4 o‘quvchi oldindan ifodali qilib o‘qib berishga tayyorlab qo‘yiladi. Ular o‘z qismlarini ifodali qilib o‘qib berishadi.


3.Matn yuzasidan dastabki suhbat.
Hikoya nima haqida ekan?
Hikoya voqealari kimning tilidan hikoya qilinadi?
Hikoyani nega qismlarga bo‘lib o‘qidik?


4.Hikoya topshiriq asosida qismlarga bo‘lib o‘qiladi.

1-qimni o‘qing. Mazmunini qayta hikoya qilib bering.

2-qimni o‘qing. Xudoyberdi To‘xtaboyevning yuragining xapqirib ketishinig sababini ayting.

3-qismi o‘qing. Yozuvchining bolalik xotirasini gapirib bering.

4 – qismni rollarga bo‘lib o‘qing: Bola, bobo va muallif nutqini belgilab oling. Ifodali o‘qishda qahramonlarning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga oling.

5.Matn yuzasidan suhbat: Hikoya nima uchun “Erkacholning o‘rigi” deb nomlangan? Asarga nima uchun “voqeiy hikoya” deb qo‘yilgan? Yozuvchi nima uchun yoshlar orasida ko‘proq bo‘lishni istaydi? Yozuvchining “Erkacholning o‘rigi” hikoyasini yozishga nima turtki bo‘ldi?


6.Ichda o‘qish. Topshiriq. “Qoraqandak” o‘rigiga xos xususiyatlarni aniqlang, (og‘izda erib ketadi. Quruq, suvsiz yerni xohlaydi, quriganda rangi qorayib qoladi.) Erkacholning tashqi ko‘rinishi tasvirlangan o‘rnini aniqlang, yoshi yetmishlarga borib qolgan, baland bo‘yli, tik qomatli, tarashadek qotma, cho‘ziq yuzli, serzarda, eng muhimi, tinib – tinchimas bir kishi edi. Yozuvchi bobosiga ergashib yurishini nimaga o‘xshatadi? (Sutga to‘ymagan qo‘zi onasi orqasidan qolmagandek). Hikoyadan yozuvchining eng ayanchli ahvoli bayon qilingan parchani aniqlang. (Otam olamdan o‘tgach, yigirma yoshida beva qolgan onam ikki – uch yildan so‘ng turmushga chiqdi, mening tarbiyam bobomning ixtiyorida qolgan edi). Yozuvchi o‘rik eyayotgan kishilarni qanday tasvirlaydi? Shu o‘rnini aniqlang. (Suhbatdoshlarimga qayta – qayta tikilaman, yuz – u ko‘zlarida yeyotgan o‘riklardan olayotgan huzuridan o‘ziga ifodani sezmayman.) O‘quvchilar savollarning javobini qalamda belgilab beradilar va matndan o‘qib beradilar.