|
Q o n quyishdagi a s o r a tla ri , u la rn i profilaktikasi va davolash.
Q o n quyishda reaksiya va a so ra tla r rivojlanishi mumkin. Posttransfuzion reaksiyalar: pirogen(40%), allergik (45%), anafilaktik(l5%). Klinik k e ch ish n in g og‘irligi b o ‘yicha 3 darajasi farqlanadi: yengil reaksiya - tem p e ra tu ra 1°C atrofida ko‘ta rilad i, muskullarda og‘riq, bosh og‘rig‘i, lanjlik; o ‘rtacha reaksiya — tem p e ra tu ra 1,5—2°C ko‘tariladi, iztirob, puls tezlashishi, nafas tezlashishi; og‘ir reaksiya - temperatura 2°C d an o rtiq ko'tariladi, iztirobli titra sh , lablar sianozi, qayt qilish, kuchli bosh o g ‘rig‘i, bel suyaklarida o g ‘riq, hansirash va b. kuzatiladi. Davolash: yurak-qon tom ir, sedativ vositalar, desensibilizatsion te rap iy a (n o v o k a in , kalsiy x lor, dimedrol, kortikosteroidlar). Qo n quyishdan keyingi a s o r a tla r . 1. M e x a n ik x a r a k te r d a g i a s o r a t l a r : q o n q u y ish te x n ik a s I n o to ‘g ‘riligi bilan bog‘tiq; y u ra k n i o ‘tk ir kengayishi, havo emboliyasi, em b o liy a va trom b o z la r,o y o q -q o ‘lda qon aylanishining buzilishi. Bu
a so ra tla r a rteriya ichi tran sfu z iy a sid a kuzatilishi mumkin.
2. Re aktiv x a rak te rd ag i a s o r a tla r :
— mo s b o lm a g a n q o n q u yilishi natijasida posttransfuzion shok:
Rezus g u ru h la ri mos b o ‘lm ag an q o n quyilganda, q o n n in g boshqa fak to rla rin in g mos bo‘lmasligi;
— iz o s e ro lo g ik x u s u s iy a tla r i m o s b o ‘lgan q o n q u y ilg a n k e y
in g i p o s ttr a n s fu z io n sh o k :in fe k s iy a la n g a n o ‘z g a rg a n q o n q u y ilg
a n d a v a b.
— anafilaktik shok;
— sitra tli shok;
— posttransfuz ion pirogen reaksiya;
— massiv qo n quyish s in d rom i.
3. Kasai d o n o r q o n i q u y ilg an d a infeksion kasallikning yuqishi (virusli g ep a tit, bezgak, z ahm b ilan zararlanish). M ex an ik xarakterdagi a so ra tn in g ichidan birinchi o ‘rinni guruh
mos kelmaslik (4 0 -5 0% ) va R h -fak to ri mos kelmaslik (3 0 -4 0% ) egallaydi. Q o lg an asoratlar ta xm in a n 10% ni tashkil qiladi. G em o tran sfu z io n shok belgilari dastlab 2 5 -5 0 ml guruhi mos kelmagan q o n quyilganda yuzaga ch iq ad i. Ular titrash, bosh og‘rig‘i, bel
va o y o q -q o ‘l mushaklarida o g ‘riq, ko‘ngil aynishi, qayt qilish, A/B n in g tu sh ib ketishi, pulsning tezlashishi, oqarish bilan almashinadi, sian o zg a o ‘tad i, bezovtalik, q o ‘rquv hissining paydo b o ‘lishi bilan x a rak te rlan ad i. R h -fak to ri mos kelmagan q o n quyilganda karaxtlik belgilari 2 – 3 so a td a n keyin yuzaga keladi. G u ru h i mo s b o ‘lgan, am m o sifatsiz qon q u y ilg an d a tra n s fu - z io n s h o k belgilari q u y ish d a n 20 daqiqadan to b ir n e c h a so a tg a c h a b o sh la n a d i. S h u n i y o d d a tu tish kerakki, q o n q u y ish n in g mologik q o n s in d rom i, a fib rin o g e n em iy a , a trom b o ts ito p e n iy a va
b. a so ra tla r h am bor.
Po sttran sfu z io n asoratni davolash. S h o k belgilari b o sh lan g an d a quyidagilar qilinishi shart: 1. Qon quy ish n i tezda to ‘xtatish 2. Ikki tomonlama pame fra l novokainli b lokada qilish. 3. Vena ichiga 5 0— 100 ml 40%li glukozaga 1 ml a d ren a lin eritmasi (1:1000), 250—500 ml 5% li natriy bikarbonat yoki laktasal, 6 0 -1 2 0 mg. P red n izo lo n , 2 ml 1% li dimedrol eritmasi, 200 ml 15% m annitol e ritma si, I ml 0,06% korglyukon eritmasi 10—20 ml 40% glukoza eritm asid a. 4. Keyin 1 guruhli qonni qisman yoki to ‘liq a lm a sh in u v -o ‘rin b o sa rlam I quyishga o ‘tish mumkin, h a r b ir 500 ml quyilgan konservatsiya q ilingan qonga, boshqa vena orqali 5 ml — 10% kalsiy xlor e ritm a s I yuboriladi. Ko‘rsatma b o 'y ich a qayta 50 ml - 40% glukoza eritmasi, y u rak - tom ir vositalari va antigistamin p rep a ra tlari kiritiladi. Mos kelmagan qo n quyilganda yuzaga keladigan a so ra tla rd a effektiv davolash c h o r - tadbirlari g emodializ hisoblanadi. S h u n in g u ch u n b em o r sh o k d a n chiqarilgandan keyin gemodializ o ‘tkazish u ch u n maxsus a p p a ra tla rga ega b o 'lg an davolash muassasasiga k o ‘chiriladi. Posttransfuzion asoratiarning oldini olish. Buning asosida q o n q u yishni to ‘g ‘ri bajarish yotadi. Qon quyish u ch u n ap p a ra tlam i ta y y o rlash, quyish texnikasi, mayda teshikli filtrli sistemalar q o lla s h k a tta ahamiyatga ega. Sensibilizatsiyalashgan bemorlarda allergik reaksiyaning oldini olish u chun quyishdan oldin desensibilizatsiyalovchi vositalar quyiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
