Mavzu: yakka plastinka metodi bilan issiqlik

---

№ 2 LАBОRАTОRIYA ISHI
MAVZU: YAKKA PLASTINKA METODI BILAN ISSIQLIK 
O’TKAZUVCHANLIKNI ANIQLASH 
Ishning maqsadi:
Qurilish materiallarida issiqlik o’tkazuvchanlik fizikaviy hodisasini va 
issiqlikning jamg’arilishini o’rganish. Turli qurilish materiallarining temperaturaviy 
o’zgarishlarini vaqt funksiyasi sifatida qayd qilish. Qurilmaning issiqlik 
muvozanatini sifatiy kuzatish. Qurilish materiallarining issiqlik o’tkazuvchanligini 
aniqlashda temperaturalar farqidan foydalanish.
 
Kerakli asboblar:
Kalorimetrik kamera, kalorimetrik kamera uchun qurilish materiallari, 
Transformator , Datchik-CASSY 2,CASSY Lab 2, NiCr-Ni Adapter S, NiCr-Ni – 
temperatura datchigi, biriktiruvchi simlar qora, juft, muz Yupqa plastikli plyonka .
Asosiy nazariy ma’lumotlar
: 
Yakka plastina metodi bilan issiqlik o’tkazuvchanlik koeffisiyentini λ aniqlashda, ∆ 
𝜏
vaqt ichida qurilish materialli ichidan o’tgan issiqlik miqdori ∆ Q, plastinaning 
tashqi va ichki tomonlaridagi temperaturalar farqiga ∆ t va plastinaning yuzasiga S
to’g’ri proporsionalligi, plastina qalinligiga d esa teskari proposionalligi faktlaridan 
foydalaniladi. 
∆𝑄
∆
𝜏
=
λ
∙
𝑆
𝑑
∙ ∆𝑡
(2.1) 
Bu formuladan λ uchun quyidagi ifodani yozish mumkin 
.
λ =
∆Q
∆
τ
∙
S
d
∙
1
∆t
(2.2) 
O’lchashlar o’tkazilayotganda, issiqlik oqimi faqat namuna orqali 
o’tayotganiga ( issiqlik miqdori sizib ketishining boshqa yo’q) va u bir jinsli 
ekanligiga amin bo’lish kerak. Shuni e’tiborga olish kerakki, mazkur ishda issiqlikni 
izolyasiyalovchi devorli kalorimetrik kameradan foydalaniladi. Issiqlik oqimi 
qurilish materiali namunasining ichidan o’tishi uchun quyidagilar zarur:

---

- kamerani ichki qismdan elektr qizdirish va - muzni bevosita namunaning 
tashqi tomoniga joylashtirish. Issiqlik muvozanatida, ya’ni har bir nuqtada 
temperatura uzoq vaqt mobaynida doimiy bo’lgan stasionar holatda, uzatilayotgan 
elektr energiya quvvati P aynan issiqlik oqimiga mos keladi
P = 
∆𝑄
∆
𝜏
yoki
𝑃 ∙
𝜏
= 𝑊 = 𝑄
Shunday qilib, 
𝜏
vaqt ichida qizdirgichdan nurlantirilgan elektr energiya 
qiymati W, shu vaqt ichida qurilish materiali namunasidan o’tgan issiqlik miqdoriga 
Q teng. Buni hisobga olgan holda, qurilish materiali namunasining issiqlik 
o’tkazuvchanligi λ quyidagi munosabat yordamida hisoblanishi mumkin: 
𝜆 = 𝑃 ∙
𝑑
𝑆
∙
1
∆
𝜏
(2.3)