Mavzu: XX asr oxiri XXI asr boshlarida globallashuv muommolari, harbiy va ekstrimistik xavf-xatarlarning

uchinchi maqbul tasnifi
terrorning namoyon bo‗lish shakli
asosida tasniflashdir. 
1.Portlovchi qurilmalardan terrorchilik maqsadlarida foydalanish. Terrorchilarning 
portlovchi uskunalardan foydalanishni afzal ko‗rishi sabablari ayon. 
2. Skaydjeking — havo kemasini olib qochish yoki fuqaro aviatsiyasi faoliyatiga 
boshqacha jinoii aralashish. Terrorizmning bu shakli «havo terrorizmi», «havo
qaroqchiligi», «havo banditizmi» nomi bilan ko‗proq tanish.Terrorchilar 
ko‗pincha havo kemasini uni yerda qo‗rikdovchi shaxs-larga yoki parvoz paytida
ekipajga hujum qilish yo‗li bilan qo‗lga olishadi. 
3. Xaydjeking — dengiz kemasini qo‗lga olish yoki olib qochish va xalqaro 
kemachilik faoliyatiga boshqacha jinoiy aralashish. Tinchlik va xavfsizlikka XX 
asrning 60-yillaridan tahdid sola boshlagan dengiz terrorizmi va qaroqchiligi — 
bir-biriga to‗liq o‗xshash bo‗lmagan hodisalar. Qaroqchilik doim shaxsiy (odatda, 
g‗arazli) maqsadlarda amalga oshiriladi. Italiyaning dengiz kemasi «Akille 
Lauro»ning terrorchilar tomonidan qo‗lga olinishi dengiz terrorizm iga misol 
bo‗ladi. 
4. Garovga olish alohida ajralib turadi. Garovga olish uchun jinoyatchilarning 
bahonai sabablari va maqsadlari jiddiy ahamiyat kasb etadi. Qator holatlarda 
garovga oluvchi shaxslar «aralash» talablarni: evaz to‗lashni va siyosiy
xususiyatga ega talablarning bajarilishini olga surishadi. 
5. Yadroviy terrorizm hozirgi zamon terrorizmining eng xavfli turidir. Uni yuzaga 
keltiruvchi shart-sharoit: yadro quroliga ega mamlakatlarning ko‗pligi; yadro 
quroli yaratish bo‗sag‗asida turgan ko‗plabmamlakatlar mavjudligi (mutaxassislar 
baholashicha, 20 dan ziyod mamlakat yadro qurolini yaratish bo‗sag‗asida 
turibdi); jahondagi 30 dan ziyod mamlakat hududida 450 sanoat va yuzlab
tadqiqot reaktorlarining mavjudligi; infratuzilmaning ko‗plab xilma-xil yadroviy 
ob‘ektlari borligi. 
6. Biologik terrorizm. Bunday terrorchilik harakatida biologik vositalar —
bakteriyalar, viruslar, rikketsiyalar va h.k.dan foydalaniladi. Bioterrorizm 
taxdidi suvta‘minoti tizimini, oziq-ovqat mahsulotlarini zararlantirish, yuqumli
kasalliklarni qo‗zg‗atuvchilarni tarqatish orqali amalga oshirilishi mumkin. 
7. So‗nggi paytda huquqni muhofaza qiluvchi organlarni hamda terrorizm 
muammolari bilan shug‗ullanuvchi olimlarni kiberterrorizm (elektron, kompyuter 
terrorizmi) tashvishga solmoqda. Terrorizmning bunday shakli yuzaga kelishi
Internet tarmog‗i jadal rivojlanayotgani hamda undan foydalanuvchilar soni ortib 
borayotgani bilan bog‗liq. 
8. «Psixologik terrorizm» ham keng yoyilgan. Uning mohiyati shunda-ki, agar
terrorchilarda, aytaylik, qirg‗in quroliga ega bo‗lish va bu qurolni ishlatishga 

---

shayligi to‗g‗risida xomxayol uyg‗otilsa, ular orzulariga erishishlari mumkin.
Shunday qilib, psixologik shantaj yo‗li bilan jamoatchilikka tazyiq o‗tkaziladi.