Мавзу: Валюта курси

ÌÀÂÇÓ: ÂÀËÞÒÀ ÁÎÇÎÐËÀÐÈ


Режа:
1. Валюта бозорлари тушунчасини мазмуни ва валюта бозорини турлари.
2. Узбекистон Республикасида миллий валюта бозорини юзага келиши.
3. Мустакил Давлатлар Хамдустлиги доирасида «юмшок» валюталарни доимий бозорини мавжуд эмаслиги.
Âàëþòà áîçîðëàðè òóðëè äàâëàòëàðäàí áîçîðäàãèкàòíàø÷èëàð ìàõñóëîòëäàðíè âà ÷åò ýë âàëþòà îëäè-ñîòäèñèäàãè ìóíîñàáàòëàðíè òàøêèë êèëàäè.Âàëþòàäàãè õèñîá-êèòîáëàð âà õàëêàðî ñàâäîíè áàíêëàðàðî îïåðàöèÿëàð åðäàìèäà àìàëãà îøèðèëàäè.Áàíêëàð âà âàëþòà áîçîðëàðè êàòíàø÷èñè ñèôàòèäà õàëêàðî òîâàðëàð àéëàíèøèãà âà áàæàðèëãàí õèçìàòëàðãà õàê òóëàøãà õèçìàò êèëàäè,âàëþòà êóðñèíè øàêëëàíòèðàäè âà äàâëàòíèíã èêòèñîäèé ñè¸ñàòèíè þðãèçàäè.Òèæîðàò áàíêëàð ôàîëèÿòèäà õàëêàðî õèñîá-êèòîáëàðíè òàøêèë êèëèø âà àìàëãà îøèðèø , ÷åò ýë âàëþòàñèäà âà ìèæîçíèíã êàññà õèçìàòëàðèíè êóðñàòèø ìóõèì óðèííè ýãàëëàéäè.
Áàíêëàð чåò ýë âàëþòàñèíè òàëàá âà òàêëèôëàð óðòàñèäàãè âàñèòà÷è-äèð øóíèíã ó÷óí òèæîàðò áàíêëàðèíèíã âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè áîøêàðèøäà àñîñèé âàçèôàíè óç ìèæîçëàðèíèíã áèð âàëþòàñèäà áóëãàí ìàáëàãëàðèíè èêêèí÷è âàëþòàãà êîíâåðòàöèÿ êèëèøãà èìêîíèÿò ÿðàòèá áåðèøäèð. Áóíäàé êîíâåðòàöèÿëàð "ÑÏÎÒ" ¸êè "ÔÎÐÂÀÐÄ" øàðòëàðèäàãè îïåðàöèÿëàð áèëàí àìàëãà îøèðèëàäè.
×åò ýë âàëþòàëàð áèëàí îïåðàöèÿ êèëóâ÷è áàíêëàð ó÷óí áóòóí æàõîí õàëêàðî ìîëèÿ ìàðêàçëàðèäà õàð êàéñè âàëþòà òàõìèíàí áèð áàõîäà áóëèøè õàðàêòåðëèäèð¸ Àãàð áèðîðòà âàëþòàíè áîçîð áàõîñè áèðîðòà ìîëèÿ ìàðêàçèäà óðòà÷à êóðñäàí êàòòà ôàðê êèëèá êîëñà ó õîëäà ïàéäî áóëãàí ôàðê àðáèòðàæ îðêàëè òåçäà òàðòèáãà ñîëèíàäè. Øóíäàé êèëèá âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè õàëêàðî ïóë êðåäèò ñèñòåìàñèíèíã õîçèðãè çàìîíäàãè ðèâîæëàíèøèäà áîçîðíèíã ýíã ìóõèì òàðòèáãà ñîëóâ÷èñè áóëèá õèçìàò êèëàäè. Ôàêàò ýíã êàòòà õàëêàðî áàíêëàð âà ðåãèîíàë âàëþòà áîçîðëàðèíèíã äîèìèé êàòíàø÷èëàðèãèíà óçèíè ìàõñóñ âàëþòà îïðåàöèÿëàð äåáóðòàìåíòèãà ýãàäèðëàð. Âàêòè-âàêòè áèëàí ìèæîçëàðíèíã òîïøèðèêëàðèíè áàæàðóâ÷è áàíêëàð âà ìóñòàêèë âàëþòà áèòèìè áàæàðìàéäèãàí áàíêëàð áóíäàé äåïàðòàìåíòãà ýãà áóëèøè øàðò ýìàñ. Óëàð îäàòäà ìèæîç áèëàí âàëþòà áîçîðèíè ìàõñóñ кàòíàø÷èñèãà áóëãàí áîøêà òèæîðàò áàíêèíèíã ìóòàõàññèñè ¸êè âàëþòà áðîêåðè óðòàñèäàãè âîñèòà÷è áóëãàí õîäèìíà ýãà áóëàäèëàð. Âàëþòà äèëåðèíèíã ïðîôåññèîíàë òàé¸ðãàðëèãè äîìèìèé âà êåíã ìèê¸ñäàãè ïðàêòèêàñèç òàñàââóð êèëèá áóëìàéäè.Áóíäàí òàøêàðè äèëåðíèíã äîèìèé óçàðî áèð-áèðèíè òóøóíèøè ìóõèìäèð, ÷óíêè óëàðíèíã õàìêîðëèêäà èøëàøè áàæàðà¸òãàí èøëàðè ó÷óí þêîðè äàðàæàäà ýôôåêò áåðàäè.
Äèëåðëàð áèð âàêòíèíã óçèäà áèð íå÷à òåëåôîí îðêàëè áèòèìëàð òóçàäè. Êàòòà áèòèìëàð òóçóëèøè áèëàí áîçîðäàãè âàëþòà êóðñëàðè óçãàðèøè ìóìêèí. Áó òóãðèñèäà äèëåðëàð óç õàìêàñáëàðèíè òåçäà îãîõ êèëàäèëàð. Øóíèíã ó÷óí äèëåð áèð íå÷òà èøíè áàðîáàð áàæàðèøãà óðíàòèø êåðàê.
Âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè ÿíà çàìîíàâèé ýëåêòðîí àõáîðîò àëìàøèíèø âîñèòàëàðèñèç õàì òàñàââóð êèëèá áóëìàéäè. Áèòèìëàð áèð âàêòíè óçèäà òåëåôîí îðêàëè âà òåëåïðèíòåð îðêàëè õàì òóçèëèøè ìóìêèí. ×åò ýë âàëþòàëàðè áèëàí áàíê îïåðàöèÿëàðèíè áàæàðèø áó ôàîëèÿòãà ëèöåíçèÿ áåðèøãà àëîõèäà òàðòèá óðíàòèøíè òàêîçî ýòàäè. Òèæîðàò áàíêëàðèãà ëèöåíçèÿíè ìàðêàçèé áàíê òîìîíèäàí áåðèëàäè âà ó÷ õèë áóëàäè:
à) Áîø ëèöåíçèÿ òèæîðàò áàíêëàðèãà ÷åò ýë âàëþòàñèäà áóëãàí áàð÷à îïåðàöèÿëàðèíè øó äàâëàò õóäóäèäà âà ÷åò ýëäà áàæàðèøãà õóêóê áåðàäè.
á)È÷êè ëèöåíçèÿ ôàêàòãèíà óøáó ìàìëàêàò õóäóäèäà âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè àìàëãà îøèðèø õóêóêèíè áåðàäè.
â) Áèð ìàðîòàáàëè ëèöåíçèÿ ÷åò ýë âàëþòàñèäà ìàúëóì áèð áàíê îïåðàöèÿñè áàæàðèø ó÷óíãèãà áåðèëàäè.
Áîø ëèöåíçèÿ âà è÷êè ëèöåíçèÿíè îëãàí áàíê âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè ÷åò ýë âàëþòàñèäà áàæàðàäè âà ó âàëþòà íàçîðàò àãåíòè âàçèôàñèíè áàæàðàäè. Ìàðêàçèé áàíê òèæîðàò áàíêàëðèíèíã âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè áàæàðèëèø òàé¸ðãàðëèãèíè êóðñàòóâ÷è òàëàáëàðíè óðíàòàäè. Ëèöåíçèÿ îëèø ó÷óí òèæîðàò áàíêëàð áèð íå÷òà õóææàòëàð òàé¸ðëàøè êåðàê. Ìàðêàçèé áàíêêà òàêäèì ýòèëãàí õóææàòëàð ôàêàò áèð éèëäàí êóï ôàîëèÿò êóðñàòãàí áàíêëàðäàí êàáóë êèëèíàäè. Âàëþòà áîçîðëàðè áèð íå÷òà òóðëàðãà áóëèíàäè.
à)Ìèëëèé âàëþòà áîçîðè-áóíäà ôàêàò óøáó äàâëàò êîíóííè áèëàí òóçèëãàí áàíêëàð èøòèðîê ýòàäè.
á) Ðåãèîíàë âàëþòà áîçîðè - áó áîçîðäà ìàúëóì áèð ðåãèîíãà êèðãàí ìàìëàêàò áàíêëàðè èøòèðîê ýòàäè
â)Æàõîí âàëþòà áîçîðèäà -ôàêàò àüçî áóëãàí ìàìëàêàòëàð èøòèðîê ýòàäè ×åò ýë âàëþòàñè áèëàí áîãëèê áóëãàí áàð÷à îïåðàöèÿëàðè õèñîáëàíàäè.Ìàðêàçèé áàíê òîìîíèäàí âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè òàðòèáãà ñîëóâ÷è ìå¸ðèé õóææàòëàð âà àñîñèé êîèäàëàð èøëàá ÷èêèëàäè,óëàðäà Óçáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñè õóäóäèäà ÷åò ýë âàëþòàñèäàí ôîéäàëàíèø äîèðàñè , áàíêëàð âà ìèæîçëàðíèíã òóðëè âàëþòà îïåðàöèÿëàðèíè óòêàçèøäà õóêóê âà ìàæáóðèÿòëàðè àíèêëàíàäè. Óçáåêèñòîí Ðåñïóáëèêàñèäà êóéèäàãè áàíê îïåðàöèÿëàðè óòêàçèø êóçäà òóòèëãàí.
1.Ìèæîçëàð âàëþòà õèñîá ðàêàìëàðíè îëèá áîðèø .
2.Íîñàâäî îïåðàöèÿëàð .
3.×åò ýë áàíêëàðè áèëàí êîðåñïîíäåíò ìóíîñàáàòëàðèíè
óðíàòèø.
4.Ýñïîðò âà Èìïîðò áèëàí áîãëèê îïåðàöèÿëàðíè õàëêàðî
õèñîá-êèòîáëàð îëèá áîðèø.
5.È÷êè áîçîðäà ÷åò ýë âàëþòàñèíè ñîòèø âà ñîòèá îëèø
áóéè÷à îïåðàöèÿëàð .
6.Ìàìëàêàò è÷êàðèñèäà âàëþòà ìàáëàãëàðèíè æàëá êèëèø âà æîéëàø áóéè÷à êðåäèò îïåðàöèÿëàðíè óòêàçèø.
7.Õàëêàðî ïóë áîçîðèäà êðåäèò îïåðàöèÿëàðíè óòêàçèø.
8.Õàëêàðî ïóë áîçîðèäà âàëþòà îïåðàöèÿëàðíè óòêàçèø.
Þêîðèäà ñàíàëãàí áàð÷à îïåðàöèÿëàðãà òåãèøëè êâàëèôèêàöèîí âà òåõíèê òàëàáëàð êóéèëàäè.
Áàíê àìàëèåòèäà òóðëè âàëþòà îïåðàöèÿëàðè êóëëàíèëàäè. ÑÏÎÒ, ÔÎÐÂÀÐÄ,ÑÂÎÏ âà ÀÐÁÈÒÐÀÆ áèòèìëàð.
" ÑÏÎÒ " îïåðàöèÿñè - áó áèð âàëþòà èêêèí÷è áèð âàëþòàãà àìàëäàãè áîçîð øàðîèòèãà àñîñàí ñîòèá îëèøäèð.
" ÑÏÎÒ " øàðòè áèëàí âàëþòà ñàâäîñèäà õèñîá-êèòîá áèòèì òóçèëãàí èêêè èø êóíèäàí ñóíã áèòèìäà êåëèøèëãàí êóðñ áóéè÷à àìàëãà îøèðèëàäè.
Áóíäàé øàðîèò ìàáëàãëàðíè õàð êàíäàé ìàìëàêàòãà óòêàçèø âà áèòèìíè òåç àìàëãà îøèðèø èìêîíèíè ÿðàòàäè.ÑÏÎÒ îïåðàöèÿñè áàíêëàðíè êîîðåñïîäåíò õèñîá-ðàêàìëàðèíèíã ËÎÐÎ âà ÍÎÑÒÐÎ ëàðäà àêñ ýòòèðèëàäè.
×åò ýë âàëþòàëàðè áèëàí îïåðàöèÿëàð ýðòàëàá ñîàò 9-00 äàí áîøëàíàäè, ñåêèí àñòà áîøêà ìàìëàêàòëàðäàãè âàëþòà áîçîðëàðè áèëàí àëîêàëàð àêòèâëàøàäè. Ìàñàëàí: Ôðàíêôóðòäàãè áàíêëàðíèíã äèëëåðëàðè áèçíèíã øâåéöàðèÿ ôðàíêèíè äîëëàðãà íèñáàòàí áåëãèëàíãàí êîòèðîâêà áèëàí êèçèêàäèëàð, áèç ýñà óëàðíèíã ïóë бèðëèêëàðèíè äîëëàðãà íèñáàòäàãè êîòèðîâêàñèíè áèëèøíè õîõëàéìèç.
ËÎÍÄÎÍ ,ÏÀÐÈÆ , ÁÐÞÑÑÅË âà áîøêà ìîëèÿ ìàðêàçëàðèäàãè áàíêëàð áèëàí àëîêà óðíàòèëàäè.Þêîðèäàãè áàð÷à õàðàêàòëàðäàãè àñîñèé ìàêñàä -õàëêàðî âàëþòà áîçîðèäàãè éèðèê êàòíàø÷èëàðèíè íèÿòëàðèíè áèëèøäèð.
Áîçîð áîøëàíèøèäà âàëþòàëàðíè ñîòèø âà ñîòèá îëèøäàãè ôàðêëàð êàòòàðîê áóëàäè.Ôàðàç êèëàéëèê,áèð êóí àââàë âàëþòà áîçîðè áåðêèëàåòãàíäà , áèçíèíã äîëëàð Øâåéöàðèÿ ôðàíêèãà êîòèðîâêàñè 1.3130(1.3140,ÍÜÞ-ÉÎÐÊäà ýñà 1.3120(1.3130 áóëãàí ýäè.Áóíäàé õîëàòäà èø áîøëàíãàí êóíè ÔÐÀÍÊÔÓÐÒäà " À " áàíêíè ñóðîâèãà áèç ïàñòðîê êóðñíè áåðàìèç-1.3110 ) 1.3120 ). Àãàð áó êóðñ áóéè÷à áèç áèëàí àëîêàãà ÷èêêàí áàíê ñîòèá îëèø èñòàãèíè áèëäèðìàñà , ó õîëäà áèçíè êîòèðîâêàìèçíè òóãðè äåá õèñîáëàñàê áóëàäè.Áèð íàðñàíè àéòèá óòèøèìèç ëîçèì , áèð êîòèðîâêàíè áåðàåòèá " ñîòóâ÷è " âà " ñîòèá îëóâ÷è " êóðñëàðèíè áåðàìèç , áó áèëàí áèç óç çèììàìèçãà øó êóðñ áóéè÷à ñîòèø âà ñîòèá îëèø øàðòèíè îëàìèç.
ßíà áèð ìèñîë:
ÔÐÀÍÊÔÓÐÒäàãè " À " áàíê áèç áåðãàí êîòèðîâêàãà 1.3110 е 1.3120 õå÷ êàíäàé æàâîá áåðìàäè, áèðîê áèð íå÷à ìèíóòäàí ñóíã ËÎÍÄÎÍäàãè "Á" áàíê áèç áèëàí àëîêàãà ÷èêäè âà áèç óøà êóðñíè êîòèðîâêàñèíè ÿíà óíãà êàéòàðèá áåðäèê.ËÎÍÄÎÍäàãè " Á " áàíê áèçãà êóéèäàãè õàáàðíè áåðäè:
" 10 äàí ìåí èêêè ìèëëèîí äîëëàð ñîòàìàí " Áèòèì òóçèëãàíëèê òóãðèñèäàãè ðàïîðòè÷êàíè òóëäèðèøäàí îëäèí, äèëëåð óç õàìêàсиáëàðèãà " 10 èêêè ìèëëèîí äîëëàð ñîòèá îëèíãàíëèê" òóãðèñèäà ìàüëóìîò áåðàäè.Àãàð äîëëàð áîøêà ñîòèá îëèø çàðóð áóëìàñà êàòòà ÄÈËËÅÐ êîòèðîâêàíè òóøóðàäè 0.5е15 ãà÷à .Áóíäàé êèëèíìàñà,áîøêà áàíêëàðäàí õàì äîëëàð ñîòèá îëèøèìèçãà ìàæáóð áóëàìèç(àãàð õàáàð êåëñà).Ðàïîðòè÷êàíè áèòèì òóçèëãàíäàí ñóíã äèëëåð òóëäèðèøè ëîçèì âà ó êóéèäàãè÷à áóëàäè:
ÑÎÒÈÁ ÎËÈÍÄÈ : ËÎÍÄÎÍëàãè " Á " áàíêäàí
ÑÓÌÌÀÑÈ 2000000 äîëëàð ØÂÅÉÖÀÐÈß ÔÐÀÍÊè 1.3110 êóðñè áèëàí òåãèøëè ìóääàòäà âàëþòàëàø øàðòè áèëàí
ÓÒÊÀÇÈËÈØÈ ÊÅÐÀÊ : Áèçíèíã ÍÜÞ-ÉÎÐÊ " ÊÐÝÄ ËÈÎÍÈÝ "äàãè õèñîáèìèçãà
ÒÓØÓÌ 2622000.00 SHF

ÓÒÊÀÇÈËÈØÈ ÊÅÐÀÊ: Ñîòóâ÷èíèíã áèçäàãè õèñîá ðàêàìèãà Áóíäàí êåéèíãè æàðàåí òóðëè áàíêëàðäà òóðëè÷à, ëåêèí êóéèäàãè àñîñèé áèðèí÷è íàâáàòäà êàéä ýòèëàäèãàí õóææàòëàð îïåðàöèÿñè :

-Òóçèëãàí áèòèìíè õèñîáãà îëèø ,
-Âàëþòà îïåðàöèÿëàðè êîððåñïîíäåíöèÿ áóëèìè Êîíòðàãåíòãà ó áèëàí áèòèì òóçèëãàíëèãè òóãðèñèäà åçìà ðàâèøäà òàêäèìíîìà áåðàäè, ÿüíè ÝÕÌäàí êó÷èðìà þáîðèëàäè.
-Áóõãàëòåðèÿ áàëàíñ õèñîáè áóéè÷à òåãèøëè óòêàçìàíè àìàëãà îøèðàäè.
Âàëþòà áîçîðèäàãè áèðèí÷è áèòèìäàí ñóíã ÿíà áîøêà êóï áèòèìëàð òóçèëàäè. Éèðèê áàíêëàðäà áàüçàí 1000 âà óíäàí îðòèê áèòèìëàð òóçèëàäè.
×åò ýë âàëþòàëàðíè íàôàêàò ÑÂÎÏ îïåðàöèÿñè áèëàí áàëêè ÔÎÐÂÀÐÄ îïåðàöèÿñè áèëàí õàì îëäè-ñîòäè êèëèíàäè. ÔÎÐÂÀÐÄ îïåðàöèÿñèäà îëäè-ñîòäè êèëèíãàí âàëþòà ìàüëóì ìóääàòäàí ñóíã àìàëãà îøèðèëàäè.Íàçàðèé æèõàòäàí ÔÎÐÂÀÐÄ áóéè÷à ñîòèëãàí âàëþòà íàðõè " ÑÏÎÒ " áèëàí áèð õèë áóëèøè ìóìêèí, áàüçàí юêîðè (ïðåìèÿ) áèëàí, áàüçàí ïàñò (äèñêîíò)íàðõè áèëàí áóëèøè ìóìêèí .
"ÔÎÐÂÀÐÄ" áèòèìè áèð íå÷à ìàêñàäëàðíè êóçëàá òóçèëàäè.Ýíã àââàëî ÔÎÐÂÀÐÄ áèòèìè òèæîðàò âà ìîëèÿ îïåðàöèÿëàðèäà áóëàäèãàí âàëþòà õàòàðèíè îëäèíè îëàäè.Âàëþòà áîçîðëàðèäàãè äåïîçèò îïåðàöèÿëàðèäà "ÑÂÎÏ" îïåðàöèÿñèíè õàì ó÷ðàòèø ìóìêèí. " ÑÂÎÏ " áó " ÑÏÎÒ " îïåðàöèÿñè áèëàí ñîòèá îëèá "ÔÎÐÂÀÐÄ" áèëàí áèð âàêòäà ñîòèø ¸êè óíè òåñêàðèñè áóëèøè ìóìêèí .

ÑÂÎÏ к ÑÏÎÒ к ÔÎÐÂÀÐÄ

×àëêàøëèêëàðãà éóë êóéìàñëèê ó÷óí äèëåðëàð ôàêàò áèð òîìîíëàìà ÔÎÐÂÀÐÄ áèòèìèíè " ÀÓÒÐÀÉÒ " õàì äåá àòàéäèëàð.

" ÀÓÒÐÀÉÒ " îïåðàöèÿñè (çàðàðíè îëäèíè îëèø ) õàðàêòåðèãà ýãà áóëèøè ìóìêèí , àãàð òèæîðàò øàðòíîìà áóëìàñà ÷àéêîâ÷èëèê õàðàêòåðè õàì áóëèøè ìóìêèí .
" ÔÎÐÂÀÐÄ " êóðñè îäàòäà êîòèðîâêà êèëèíìàéäè.Ó " ÑÏÎÒ " êóðñèãà ìóêîôîò êóéèø ¸êè ÷åãèðìà ÷èêàðèá òàøëàø éóëè áèëàí àíèêëàíàäè.Êàíäàé êóðñ áóëèøèäàí êàòüèé íàçàð ñîòèá îëèø êóðñè ñîòèø êóðñèäàí ïàñò áóëàäè.
ÔÎÐÂÀÐÄ êóðñèäà ñîòèá îëèø áèëàí ñîòèø óðòàñèäàãè ôàðê êàòòàðîê áóëàäè.
Ôîðâàðä áèòèìëàð áèð íå÷à õèë áóëàäè: òèæîðàò,ìîëèÿ âà áîøêàëàð.
ÒÈÆÎÐÀÒ ÔÎÐÂÀÐÄ ÁÈÒÈÌÈ

Àãàð âàëþòà õàòàðèíè îëäèíè îëìîê÷è áóëèíñà òàøêè ñàâäî îïåðàöèÿëàðèäà Ôîðâàðä áèòèìèãà çàðóðàò òóãèëàäè. Ìàñàëàí Øâåéöàðèÿëèê èìïîðòåð ÔÐÃäàí ÐÌíè 90 êóíäàí ñóíã òóëàø øàðòè áèëàí ìàõñóëîò ñîòèá îëäè.

Âàëþòà õàòàðèíè (ÿúíè 90 êóíäàí ñóíã DM êèììàò áóëèá êåòèøèíè) îëäèíè îëèø âà àíèê õèñîá-êèòîá êèëèø ó÷óí Øâåéöàðèÿëèê èìïîðòåð Ôîðâàðä 90 êóíëèê øàðòè áèëàí (ÀÓÒÐÀÉÒ) DM ñîòèá îëàäè.
Àãàð ôèðìà Èìïîðòåð áóëìàñàäà Ýêñïîðòåð áóëñà âà 90-êóíäàí ñîòãàí ìàõñóëîòè ó÷óí FRF îëàäèãàí áóëñà , ó õîëäà âàëþòà õàòàðèíè îëäèíè îëèø ìàêñàäèäà Øâåéöàðèÿëèê ýêñïîðòåð 90-êóíëèê ýêñïîðòåð ÔÎÐÂÀÐÄ (ÀÓÒÐÀÉÒ) áèëàí FRF ñîòàäè.Áó ìîëèÿâèé îïåðàöèÿëàð áàæàðèëìàñà áèðèí÷è õîëàòäà DM êóðñèíè ïàñàéèøè áèëàí âà èêêèí÷è õîëàòäà FRF êóðñè êóòàðèëèøè áèëàí âàëþòà ÷àéêîâ÷èëèãè áóëèá êîëàð ýäè.