Mavzu: urug'lik paxta sifatiga qo'yiladigan talablar reja: Kirish. Asosiy qism

2.2.Urug‘lik chigitining tola qoldig‘ini aniqlash.
Tola qoldig‘ini aniqlashda quyidagi natijalar olindi.
Birinchi va to‘rtinchi namunalar bo‘yicha ajratilgan tola vazni 0,07 g x 10 = 0,7 % ga teng;
Ikkinchi namuna bo‘yicha ajratilgan tola vazni 0,09 g x 10 = 0,9 % ga teng;
Uchinchi namuna bo‘yicha ajratilgan tola vazni 0,08 g x 10 = 0,8 % ga teng;
Tola qoldig‘ini foizi 0,775 yoki 0,8 % ga teng, shundan kelib chiqib urug‘lik to‘pi ekishga yaroqli hisoblanadi.
Tahlil olib borish tartibi
.1. Qo‘lda tola qoldig‘ini ajratish bosh va ko‘rsatkich barmoqlar orqali amalga oshiriladi. Bunda tukning yulinib ketishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
.2. OV-10 markali uskunada tola qoldig‘ini ajratib olish uchun urug‘lar 10 g dan ikkita ishchi kameraning har biriga joylashtiriladi.
Barcha g‘o‘za navlari urug‘lari uchun tahlil olib borish davomiyligi 3 min etib belgilanadi.
Paxta tolasi uch ignali o‘ragichdan ajratib olinadi va olingan tola o‘lchanadi.
.3. Qo‘lda yoki uskuna yordamida ajratilgan tola yuzdan bir g ulushgacha hisoblanadi.
Natijalarga ishlov berish
.1. Urug‘larning tola qoldig‘ini ajratib olingan tola massasi foizi 10 ga ko‘paytirib hisoblanadi. Tahlil natijalari uchun to‘rtta o‘rtacha arifmetik qiymatning natijalari olinadi. Natija o‘ndan bir foiz ulushgacha hisoblanadi.
.2. Tola qoldig‘i natijalarining tahlili barcha to‘rtta o‘lchanma bo‘yicha o‘rtacha arifmetik qiymat bo‘yicha hisoblanadi. Agar tahlil natijalari 0,8 % dan yuqori bo‘lsa, urug‘lik to‘pi qaytadan linterdan o‘tkaziladi va yana to‘rtta namuna olinadi va ular bo‘yicha tahlil o‘tkaziladi. Urug‘lik to‘pining tola qoldig‘i 0,8 % ga teng bo‘lsa ekishga ruxsat etiladi, agarda 0,8 % dan yuqori bo‘lsa chiqitga chiqariladi va texnik chigitga o‘tkaziladi.
.3. Urug‘lik to‘pining tahlil natijalarini qayd etish va tahlil natijalarini hisoblash mazkur davlat standartining A-ilovasiga muvofiq amalga oshiriladi.
CHigitning unib chiqishida va uni seyalka yordamida aniq uyalab va kam sarflab
ekishda undagi tola qoldig’i ko’p yoki kam bo’lishi muhim ahamiyatga ega. Tola qoldig’i
ko’p bo’lgan chigitlar ekishda bir-biriga to’sqinlik qilib, chigallashib chigit tushish
miqdoriga salbiy ta’sir ko’rsatadi. SHu sababli, Davlat standartida chigitdagi tola qoldig’i
ham uning sifat belgilaridan biri qilib qabul qilingan. CHigitdagi tola qoldig’i o’rta tolali
g’o’za navlarida chigit vaznining 0,8% idan va ingichka tolali navlar uchun esa 0,4% dan
oshmasligi belgilab qo’yilgan.
Urug’lik chigit orasida mexanik shikastlanganlarining (5% dan oshiq) ko’p bo’lishi
uni ekkandan keyin tezda chirishiga olib keladi. Ekilgan urug’larning to’liq unib chiqishi
uchun chigitning pishib yetilganlik darajasi ham muhim hisoblanadi. Bulardan tashqari
ekiladagan urug’liklarda saqlash davridagi qizish (yadroning kuyishi) holati aniqlansa
bunday urug’liklarni ekishga ruxsat etilmaydi. SHuningdek urug’lik chigitda begona o’t
urug’lari va tirik hasharotlar bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi.
Urug’li chigitga qo’llaniladigan tushunchalar qo’llaniladi: